Τόσο κατά την προεκλογική περίοδο των εκλογών της 9ης Απριλίου 2019, όσο και κατά την τρέχουσα προεκλογική περίοδο, κυρίαρχη θέση καταλαμβάνει το ζήτημα κατά πόσον ο πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου πράγματι είχε ενεργό ανάμιξη σε οικονομικά και επιχειρηματικά σκάνδαλα που απασχολούν την τελευταία πενταετία την ισραηλινή κοινή γνώμη. Λίγες ημέρες πριν την προσφυγή στις κάλπες της 9ης Απριλίου, ο Νομικός Επίτροπος, αρμόδιος να αποφανθεί εάν θα ασκηθεί ποινική δίωξη σε κυβερνητικό στέλεχος, προέβη στην ανακοίνωση του πορίσματός του, δια του οποίου δεν θέτει τις υπό διερεύνηση υποθέσεις στο αρχείο, παραπέμπει στην δικαιοσύνη τον ισραηλινό πρωθυπουργό – υπό τον όρο παροχής εκ μέρους του εγγράφων εξηγήσεων επί των διαλαμβανομένων στο πόρισμα. Εφόσον οι εξηγήσεις κριθούν ανεπαρκείς, ο Νετανιάχου θα παραπεμφθεί σε δίκη.
Κατά την προηγούμενη προεκλογική περίοδο (Δεκέμβριος 2018-Απρίλιος 2019), το κύριο σημείο πολιτικής αντιπαράθεσης επικεντρώθηκε αφ’ ενός ποιο θα ήταν το καθαυτό περιεχόμενο του πορίσματος του Νομικού Επιτρόπου, αφ’ ετέρου (εάν το πόρισμα θα επιβεβαίωνε την ύπαρξη αποχρωσών ενδείξεων κατά του προσώπου του Πρωθυπουργού Νετανιάχου) εάν τελικά εκείνος θα ήταν σε θέση να διατηρήσει το ”ηθικό πλεονέκτημα” να συνεχίσει να ηγείται του κόμματός του και συνεπώς εάν θα ήταν ηθικό να διεκδικεί εκ νέου την πρωθυπουργία. Εν τέλει, ο Νομικός Επίτροπος, μη θέλοντας να θεωρηθεί ότι κωλυσιεργεί σκοπίμως για να μην πλήξει τον προεκλογικό αγώνα του Νετανιάχου και του κεντροδεξιού κόμματός του Λικούντ, προέβη στην ανακοίνωση του πορίσματός του στις 28.2.2019, λίγα εικοσιτετράωρα πριν την έναρξη της επίσημης προεκλογικής περιόδου. Το γεγονός ότι όριζε διαδικασία ”παροχής εξηγήσεων” εκ μέρους του Νετανιάχου, ουσιαστικά μετέθεσε την επί της ουσίας εξέταση των υπό διερεύνηση υποθέσεων σε χρονικό σημείο απώτερο των εκλογών του Απριλίου 2019. Σύμφωνα με όσα ορίζει η ισραηλινή ποινική δικονομία, η διαδικασία ”κατάθεσης εγγράφων εξηγήσεων”, τοποθετείται χρονικά τον μήνα Οκτώβριο 2019 και σε περίπτωση κατά την οποία ο Νετανιάχου παραπεμφθεί σε δίκη, τότε η δικαστική απόφαση που θα αποφαίνεται αμετάκλητα περί της ενοχής ή αθωότητάς του, υπολογίζεται ότι θα εκδοθεί τουλάχιστον εντός της επόμενης τριετίας.
Όπως εκ των υστέρων απεδείχθη, η ανακοίνωση του πορίσματος του Νομικού Επιτρόπου αποτέλεσε πύρρειο νίκη για τους πολιτικούς αντιπάλους του Νετανιάχου. Ο αντιπολιτευτικός λόγος που είχε έως τότε αναπτυχθεί ενόψει των εκλογών του Απριλίου 2019 είχε επικεντρωθεί σε μύδρους κατά καθαυτής της προσωπικότητας του Νετανιάχου και του οικογενειακού του περιβάλλοντος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης να μην προβάλουν επαρκώς το πολιτικό πρόγραμμα που θα εφάρμοζαν σε περίπτωση που θα αναλάμβαναν την εξουσία. Από την άλλη, το περιεχόμενο του πορίσματος του Νομικού Επιτρόπου και η πίστωση χρόνου που έδινε στον (μη υπόδικο εισέτι) Πρωθυπουργό, ουσιαστικά αποδυνάμωνε επικοινωνιακά τον προσωποπαγή αντιπολιτευτικό προεκλογικό λόγο, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο την αποτελεσματικότητα της προεκλογικής εκστρατείας της αντιπολίτευσης. Αυτό φάνηκε άλλωστε από τα εκλογικά αποτελέσματα, και κυρίως από την μεγάλη συσπείρωση των ψήφων του Λικούντ, φέρνοντας τον Νετανιάχου και τα άλλα μικρότερα κόμματα της Δεξιάς που τον υποστήριξαν, να προηγούνται στα εκλογικά ποσοστά. Παράλληλα, τα κομματικά στελέχη του Λικούντ και οι τοπικοί κομματικοί μηχανισμοί στήριξαν τον Νετανιάχου και το περιβάλλον του, προβάλλοντας το βασικό επιχείρημα ότι ”τίποτα δεν αποδείχθηκε ακόμη στις δικαστικές αίθουσες”, υποστηρίζοντας ότι επρόκειτο περί μίας ενορχηστρωμένης επίθεσης σπίλωσης. Έτσι εξηγείται η ανεπανάληπτα υψηλή συσπείρωση των ψηφοφόρων του Λικούντ κατά την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση του περασμένου Απριλίου. Συγκεκριμένα, ενώ στις εκλογές του 2015 το Λικούντ είχε λάβει 985.405 ψήφους, στις εκλογές της 9ης Απριλίου 2019 συγκέντρωσε 1.140.370 ψήφους – δηλαδή 154.962 ψήφους επιπλέον, σηματοδοτώντας την καλύτερη εκλογική απόδοση στην Ιστορία του κόμματος.
Το πολωτικό κλίμα που επικράτησε γύρω από το ερώτημα ”εάν ο Νετανιάχου είναι διεφθαρμένος ή όχι”, αποτέλεσε φαινόμενο μοναδικό στην πολιτική Ιστορία της χώρας, και δικαίως ο Βενιαμίν Νετανιάχου, αμέσως μετά την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων, δήλωνε θριαμβευτικά ότι προσωπικά ο ίδιος και η παράταξή του βιώνουν ”μία τεράστια νίκη”. Παρ’ όλα αυτά, οι εβδομάδες που ακολούθησαν απέδειξαν ότι και η δική του ”τεράστια” νίκη ήταν εξίσου πύρρειος, μιας και οι αντιπαραθέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ του ιδίου και του άλλοτε πιστού πολιτικού του εταίρου, Αβιγκντόρ Λίμπερμαν – αρχηγού του δεξιού κόμματος «Ισραήλ, το Σπίτι μας» («Israel Beitenu») - αποδείχθηκαν ανυπέρβλητες.
Η αλήθεια είναι, ότι κατά την τρέχουσα προεκλογική περίοδο, ο θόρυβος σχετικά με την τιμιότητα ή μη του Νετανιάχου, έχει μειωθεί σημαντικά. Ενώ η δικαστική διερεύνηση των υποθέσεων που τον βαραίνουν παίρνει τον δρόμο της, οι συνήγοροι του Βενιαμίν Νετανιάχου δείχνουν να αξιοποιούν κάθε δικαίωμα που τους δίνουν οι κείμενες δικονομικές διατάξεις, δίνοντας την εντύπωση ότι πρόθεσή τους είναι να παρελκύσουν την πρόοδο της διαδικασίας. Είναι κοινό μυστικό ότι ο Νετανιάχου θα προτιμούσε η παροχή εξηγήσεων να πραγματοποιηθεί μετά τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης – και επομένως, όχι τον ερχόμενο Οκτώβριο αλλά όσο το δυνατόν αργότερα. Η συστηματική, όμως, προσπάθεια των νομικών του παραστατών να προβάλουν κάθε είδους προσχήματα, φτάνοντας στο σημείο να καθυστερούν να μεταβούν στα γραφεία του Νομικού Επιτρόπου για να παραλάβουν τους φακέλους που περιέχουν το προανακριτικό υλικό, ουσιαστικά βάλλουν την καθαυτή αξιοπιστία του ιδίου του Νετανιάχου στα μάτια των ψηφοφόρων του. Από την άλλη, λαμβάνοντας υπ’όψιν τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, η δημοτικότητά του δεν έχει πληγεί.
Σήμερα, το μοναδικό κόμμα εξουσίας που διατηρεί τη συνοχή του είναι το Λικούντ υπό τον Βενιαμίν Νετανιάχου. Ουδείς όμως μπορεί να προβλέψει τι πρόκειται να συμβεί όταν πράγματι λήξει η ”εποχή Νετανιάχου”. Μία ενδεχόμενη ήττα του στις επικείμενες εκλογές, δεν αποκλείεται να προκαλέσει συζητήσεις περί της διαδοχής του. Μέχρι τότε όμως, η θέση του Νετανιάχου στον κομματικό μηχανισμό του Λικούντ παραμένει αδιαμφισβήτητη, παρά την ύπαρξη πολλαπλών ευέλπιδων διαδόχων – οι οποίοι προς το παρόν αποφεύγουν ακόμα και να υπονοήσουν τις ηγετικές τους φιλοδοξίες.
Ο Δρ. Γαβριήλ Χαρίτος είναι ερευνητής του Ινστιτούτου Μπεν-Γκουριόν , Πανεπιστήμιο Μπεν - Γκουριόν , Ισραήλ και Senior Fellow, Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων , Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Καθημερινή ανάλυση από τον Δρ. Γαβριήλ Χαρίτο για τις επερχόμενες εκλογές στο Ισραήλ στο Φάκελος Εκλογές στο Ισραήλ 2019