Η άνοια αποδεικνύεται πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί με φάρμακα, αλλά ίσως υπάρχουν μυστικά συστατικά που τονώνουν τον εγκέφαλο που ήδη κρύβονται στη διατροφή μας.
Μια μελέτη με περισσότερους από 50.000 συμμετέχοντες στην UK Biobank διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που τρώνε μια χούφτα ξηρούς καρπούς κάθε μέρα θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο άνοιας κάθε αιτίας.
Σε σύγκριση με άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών που δεν τρώνε ξηρούς καρπούς, εκείνοι που ανέφεραν ότι κατανάλωναν έως και 30 γραμμάρια ξηρών καρπών την ημέρα είχαν 16% χαμηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν άνοια τα επόμενα χρόνια.
Εάν οι ξηροί καρποί καταναλώνονταν ανάλατοι, ο αριθμός αυτός έφτανε στο 17%. Δεν είχε σημασία αν οι ξηροί καρποί ήταν αποξηραμένοι, καβουρδισμένοι ή ξεφλουδισμένοι.
Αυτό ακούγεται σαν καλό νέο, αλλά υπάρχουν μερικές επιφυλάξεις. Αυτά τα αποτελέσματα βρέθηκαν μόνο σε όσους δεν θεωρούνται παχύσαρκοι, που κοιμούνται κανονικά και δεν καπνίζουν ή πίνουν αλκοόλ καθημερινά.
Δεν βρέθηκαν σημαντικές συσχετίσεις όταν ελήφθησαν υπόψη μόνο άνδρες από όλες τις ηλικιακές ομάδες ή σε εκείνους που αναφέρουν άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως μυϊκή αδυναμία ή αισθήματα μοναξιάς.
«Μελλοντικές μακροπρόθεσμες μελέτες παρακολούθησης, τόσο παρατηρητικές όσο και κλινικές, θα πρέπει να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα της κατανάλωσης ξηρών καρπών ως στρατηγική για την πρόληψη της άνοιας στους ενήλικες», γράφουν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Castilla-La Mancha στην Ισπανία.
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ξηροί καρποί συνδέονται με την υγεία του εγκεφάλου. Οι ξηροί καρποί είναι τρόφιμα που είναι πλούσια σε αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτικά θρεπτικά συστατικά και ενώσεις.
Ως εκ τούτου, οι επιστήμονες υπέθεσαν ότι οι ιδιότητες των ξηρών καρπών θα μπορούσαν να έχουν οφέλη για την υγεία του εγκεφάλου και ορισμένες επιδημιολογικές μελέτες σίγουρα υποδηλώνουν ότι αυτό θα μπορούσε να ισχύει.
Σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή 12 εβδομάδων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μια χούφτα καθημερινά φιστίκια ενίσχυσαν τη βραχυπρόθεσμη μνήμη και τη λεκτική ευχέρεια σε υγιείς, μεσήλικες ενήλικες που ήταν υπέρβαροι.
Μερικές άλλες κλινικές δοκιμές, ωστόσο, δεν έχουν βρει τέτοια οφέλη.
Για να ξεκαθαρίσουν τα θολά αποτελέσματα, ο ερευνητής υγείας Bruno Bizzozero-Peroni και οι συνάδελφοί του στην Castilla-La Mancha χρησιμοποίησαν μια ομάδα από τη Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία εγγράφηκε μεταξύ 2007 και 2012.
Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν κατά μέσο όρο για 7 χρόνια. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, το ποσοστό άνοιας κάθε αιτίας ήταν 2,8%. Όσοι δήλωσαν ότι έτρωγαν 30 γραμμάρια ξηρών καρπών την ημέρα (που ισοδυναμούν με περίπου μια χούφτα) είχαν λιγότερες πιθανότητες να εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία κινδύνου.
Οι λόγοι πίσω από αυτή τη συσχέτιση είναι ασαφείς. Σε αυτό το σημείο δεν είναι σαφές τι οδηγεί σε διαφορετικές μορφές άνοιας, πόσο μάλλον τι μπορεί να τις αποτρέψει και γιατί.
«Μέχρι σήμερα, η φαρμακολογική θεραπεία για την άνοια έχει δείξει μόνο μέτρια ευεργετικά αποτελέσματα, ειδικά όσον αφορά την πρόληψη της εξέλιξης της νόσου», γράφουν ο Bizzozero-Peroni και οι συνεργάτες του.
Ωστόσο, νέα στοιχεία δείχνουν ότι έως και το 40% των περιπτώσεων άνοιας μπορούν να προληφθούν ή ακόμη και να καθυστερήσουν με την τροποποίηση ορισμένων παραγόντων κινδύνου στον τρόπο ζωής, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η άσκηση ή η κοινωνική απομόνωση.
Η διατροφή φαίνεται να είναι ένας κρίσιμος παίκτης. Στο παρελθόν, αρκετές έρευνες έχουν βρει ότι οι υγιεινές δίαιτες, όπως η μεσογειακή διατροφή, συνδέονται με μειωμένο κίνδυνο άνοιας. Εν τω μεταξύ, η δυτική διατροφή, η οποία είναι υψηλή σε κορεσμένα λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι, φαίνεται να αποτελεί παράγοντα κινδύνου για άνοια.
Μια πρόσφατη μελέτη σε 60.000 Βρετανούς διαπίστωσε ότι η τήρηση μιας μεσογειακής διατροφής μειώνει τον κίνδυνο άνοιας έως και 23%.
Περαιτέρω έρευνα αποκάλυψε ότι το ελαιόλαδο, βασικό στοιχείο του μεσογειακού τρόπου ζωής, μπορεί να μειώσει συγκεκριμένα τον κίνδυνο θανάτου που σχετίζεται με την άνοια κατά 28%.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο GeroScience.