Η απόφαση της Κίνας να διακόψει τις διμερείς συνομιλίες για την κλιματική αλλαγή με τις Ηνωμένες Πολιτείες προκαλεί πρόσθετες σοβαρές ανησυχίες για το εάν τελικά οι ισχυροί της Γης θα προβούν άμεσα σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την αντιμετώπιση την υπερθέρμανσης του πλανήτη και την αποτροπή των χειρότερων επιπτώσεών αυτής, για τις οποίες προειδοποιούν οι επιστήμονες.
Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής υπήρξε βασικός τομέας συνεργασίας μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων που είναι επίσης οι δύο χώρες που καταγράφουν τις υψηλότερες τιμές εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Ωστόσο, η Κίνα ανέστειλε τις συνομιλίες για το θέμα λιγότερο από 100 ημέρες πριν από την επόμενη διεθνή σύνοδο κορυφής για το κλίμα, COP27, ως μέρος των κλιμακούμενων αντιποίνων της προς της ΗΠΑ για την επίσκεψη της Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν.
«Καμία χώρα δεν πρέπει να εμποδίσει την πρόοδο σε υπαρξιακά ζητήματα για όλο τον πλανήτη λόγω διμερών διαφορών», δήλωσε ο Τζον Κέρι, πρώην υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α., ο οποίος είναι σήμερα ο κορυφαίος διπλωμάτης της κυβέρνησης Μπάιντεν για το κλίμα.
«Η αναστολή της συνεργασίας δεν τιμωρεί τις Ηνωμένες Πολιτείες – τιμωρεί όλον τον κόσμο, και κυρίως τον αναπτυσσόμενο».
Τα τελευταία χρόνια, το μείζον ζήτημα της κλιματικής αλλαγής παρέμενε ένα πεδίο ανοιχτού διαλόγου μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου, ακόμη και όταν οι εντάσεις μεταξύ των δύο κλιμακώνονταν σε άλλα θέματα όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η καταναγκαστική εργασία, οι εξελίξεις στο Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν, ο εμπορικός πόλεμος των δύο χωρών.
Μάλιστα, Κινέζοι αξιωματούχοι είχαν αρχίσει να ενισχύουν τις δεσμεύσεις τους δέσμευσή τους σε ζητήματα κλιματικής αλλαγής ενόψει της συνόδου κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα COP27, η οποία φέτος λαμβάνει χώρα στην Αίγυπτο τον Νοέμβριο.
Η σύντομη επίσκεψη της Πελόζι στην αυτοανακηρυχθείσα ανεξάρτητη Ταϊβάν, την οποία η Κίνα λογίζει ως μέρος της επικράτειάς της, εξόργισε το Πεκίνο που απάντησε με τις πρωτοφανούς κλίμακας στρατιωτικές ασκήσεις γύρω από το νησί, με κυρώσεις σε βάρος της πρόεδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων και την διακοπή διαλόγου μεταξύ Κίνας-ΗΠΑ σε συνολικά επτά τομείς, μεταξύ των οποίων το κλίμα.
Οι προηγούμενες διμερείς δεσμεύσεις για την κλιματική αλλαγή μεταξύ των δύο χωρών βοήθησαν να ανοίξει ο δρόμος για τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα το 2015 και αναζωπύρωσε τις αποτυχημένες διεθνείς διαπραγματεύσεις για το κλίμα στη Γλασκώβη το 2021.
Με την κομβική διάσκεψη κορυφής για το κλίμα στον ορίζοντα και τις χώρες να υποχωρούν στις δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών που ανέλαβαν στη Γλασκώβη, η έλλειψη δεσμεύσεων μεταξύ των υπερδυνάμεων θα μπορούσε να ανατρέψει τις διαπραγματεύσεις και να υπονομεύσει τους στόχους που έχουν τεθεί και από άλλες χώρες, όπως τονίζουν αναλυτές.
«Ο φόβος είναι ότι η ένταση ΗΠΑ-Κίνας μπορεί να γίνει δικαιολογία για εκείνες τις χώρες που δεν είναι πρόθυμες να επιταχύνουν [σ.σ. στην υλοποίηση των δεσμεύσεων για το κλίμα]., δήλωσε η Μπερνίς Λι , εκτελεστική διευθύντρια του Κέντρου για την Αειφόρο Οικονομία Πόρων στο Chatham House.
«Είναι σίγουρα σημαντικό η διεθνής κοινότητα -κυρίως για τις ευάλωτες αναπτυσσόμενες χώρες - να συνεχίσει να διασφαλίζει ότι οι μεγάλοι ρυπαντές θα συνεχίσουν να εκπληρώνουν τις δεσμεύσεις τους».
Ο Τζον Κέρι, Ειδικός Απεσταλμένος των ΗΠΑ για την Κλιματική Αλλαγή, δηλώνει κατ′ επανάληψη ότι οι Η.Π.Α. και η Κίνα θα μπορούσαν να απομονώσουν την κλιματική αλλαγή ως πεδίο διμερούς διαλόγου δεδομένης της παγκόσμιας σημασίας της, χωρίς να εμπλέκονται σε διάλογο για άλλα ζητήματα.
«Το να ορίζει η γεωπολιτική τις αποφάσεις για το κλίμα συνιστά μια αλλαγή στην προσέγγιση του Πεκίνου. Μέχρι τώρα αντιλαμβανόταν τα πλεονεκτήματα του διαλόγου για το κλίμα ως μια ασφαλής νησίδα στη σχέση με τις ΗΠΑ αλλά τώρα υποκύπτει σε αυτούς που σκέφτονται καθαρά μέσα από ένα γεωπολιτικό πρίσμα» σχολιάζει ο Τομ Γούντρόουφ, συνεργάτης στο Asia Society Policy Institute.
Η εσωτερική πίεση ωστόσο μπορεί να αναγκάσει την Κίνα να συνεχίσει τις προσπάθειες να περιορίσει ορισμένες από τις εκπομπές της παρά το πάγωμα των διμερών συνομιλιών.
Για παράδειγμα μπορεί να προχωρήσει σε ένα σχέδιο μείωσης των εκπομπών μεθανίου, όπως λένε αναλυτές. Σημειώνεται πως μεγάλο μέρος των εκπομπών αυτών προέρχονται από τα ανθρακωρυχεία.
«Γίνεται μια τεράστια προσπάθεια αυτή τη στιγμή από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην Κίνα για να καταλήξουν σε ένα εγχώριο σχέδιο για τον περιορισμό των εκπομπών μεθανίου», δήλωσε η Τζόαν Λιούις, καθηγήτρια για θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Τζώρτζτάουν.
«Ακόμη και αν η διεθνής δέσμευση σε αυτό το θέμα δεν υπάρχει, αυτός ο εσωτερικός πόλεμος κατά του μεθανίου δεν πρόκειται να εγκαταλειφθεί, επειδή είναι σε μεγάλο βαθμό μέρος του στρατηγικού σχεδίου της Κίνας για τον έλεγχο των εκπομπών».
Άλλοι παρατηρητές εκτιμούν ότι η παύση των διαπραγματεύσεων μπορεί να είναι μόνο προσωρινή και ότι οι Η.Π.Α. και η Κίνα συνεχίσουν τις προσπάθειες από κοινού.
«Η σχέση ΗΠΑ-Κίνας είχε πάντα τα πάνω της και τα κάτω της», λέει ο Άλντεν Μάιερ, ανώτερος συνεργάτης της εταιρείας συμβούλων E3G. «Νομίζω ότι το ερώτημα εδώ είναι εάν έχουμε μια μικρής πνοής κίνηση τακτικισμού από το Πεκίνο με στόχο να τραβήξει την προσοχή της Ουάσιγκτον ή εάν όλο αυτό είναι μέρος μιας μεγαλύτερης, μακροπρόθεσμης στρατηγικής προσαρμογής από την Κίνα”.