Σήμερα 16 του Απρίλη του 2019, όλος ο πολιτισμένος κόσμος θρηνεί. Παρανάλωμα του πυρός έγινε, αρχής γενομένης χθες το απόγευμα, μεγάλο μέρος του μεσαιωνικού ρωμαιοκαθολικού καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων, της Notre Dame που μετετράπη ήδη σε Notre Drame και σε Παναγία των Δακρύων. Γονάτισε η ιστορία της Γαλλίας οκτώ και πλέον αιώνων μπροστά στον εμβληματικό ναό που περιέκλειε λαμπρή ιστορία και ανεκτίμητης αξίας έργα τέχνης. Κάηκε κομμάτι της καρδιάς όλων μας και έφερε πάλι στην επιφάνεια τον μεγάλο και προφητικό (1) Victor Hugo.
Στον Πρόλογο της δικής του επικής «Παναγίας των Παρισίων» με την τσιγγάνα Εσμεράλδα, τον αρχιδιάκονο Φρολό, τον Φοίβο και τον Καζιμόντο, που διαδραματίζεται τον 15ο αι., ο σπουδαίος συγγραφέας για άλλη μια φορά προφητεύει την καταστροφή, τη φωτιά εν προκειμένω, που δεκάδες χρόνια μετά, ζήσαμε και ζούμε εμείς σήμερα: «Αυτός που έγραψε τη λέξη ‘ανάγκη’ (2) σε αυτόν τον τοίχο χάθηκε, εδώ και πολλούς αιώνες … η λέξη έσβησε από τον τοίχο της εκκλησίας, η εκκλησία θα σβηστεί κι η ίδια, ίσως σύντομα, από το πρόσωπο της Γης».
Στη μεγάλη θλίψη που έχει όλους συνεπάρει και που άλαλοι κι ανήμποροι παρακολουθούμε τη φωτιά να κατατρώει μέρος της γνώσης, των αξιών μας, της κουλτούρας μας, της καρδιάς μας, της ιστορίας όλου του πολιτισμένου κόσμου, έρχονται να προστεθούν οι ανεξήγητες -με την τετράγωνη λογική- ικανότητες του λαμπρού Γάλλου φιλέλληνα και πολυδιάστατου συγγραφέα. Η ποιητική του συλλογή
La Légende des Siècles (Ο Θρύλος των Αιώνων) – κι όχι μόνον αυτή- ξεδιπλώνει βήμα βήμα την μεταφυσική αναζήτηση του Ανθρώπου, τα μυστικά της ζωής, τις λεπτές προσεγγίσεις στο αόρατο. Ο Hugo γράφει λυρική εποποιία, ζωγραφίζει το ίδιο ικανά, παρατηρεί και οδηγεί στο αύριο, αυτός που έζησε τον 19ο αι. και που οι προσλαμβάνουσές του έρχονταν από τον ελληνικό κόσμο, τον αρχαίο και τον μεταγενέστερο, αυτόν που είχε εξεγερθεί κι αναζητούσε την δική του λευτεριά.
Βλέποντας στο Euronews την πυρκαγιά να κατασπαράζει το πολύτιμο κομμάτι του χθες της Ευρώπης, της πατρίδας μας, άκουγα τα τριξίματα σαν να ήμουν εκεί, και από τις γλώσσες της φωτιάς και τους καπνούς που σκέπαζαν απειλητικά Παρίσι, Γαλλία, Ευρώπη, σχηματίστηκε στο νου μου η μορφή της μυθικής αυτής προσωπικότητας.
Δεν συνεχίζω γιατί ”φοβάμαι” πως θα παρασυρθώ για άλλη μια φορά από αυτήν την εκρηκτική φυσιογνωμία του 19ου αι.
Εδώ σταματώ.
Προσθέτω μόνον το παρακάτω για τις «Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» που αποτελεί απόσπασμα από τον λόγο του οραματιστή στο Συνέδριο της Ειρήνης στη Λωζάνη, τον Σεπτέμβριο του 1869:
«Συμπολίτες μου των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης
… Θέλουμε την ειρήνη και τη θέλουμε φλογερά, τη θέλουμε απόλυτα.
Αλλά πώς τη θέλουμε αυτήν την ειρήνη;
Τη θέλουμε χωρίς όρους;
Όχι! Δεν θέλουμε ειρήνη με τη ράχη λυγισμένη και το κεφάλι κατεβασμένο.
Δεν θέλουμε ειρήνη κάτω από τον δεσποτισμό.
Δεν θέλουμε ειρήνη με το ρόπαλο.
Δεν θέλουμε ειρήνη κάτω από το σκήπτρο.
Ο θεμελιακός όρος της ειρήνης είναι η απελευθέρωση. Για την απελευθέρωση αυτή θα χρειαστεί, χωρίς άλλο, μια επανάσταση που θα είναι η πιο μεγάλη και ίσως, αλλοίμονο, ένας πόλεμος που θα είναι ο τελευταίος»(3).
Ευρυδίκη Λειβαδά
Υποσημειώσεις:
(1). Είναι γνωστή η ενασχόληση του V. Hugo με τον πνευματισμό. Μεγάλο μέρος του έργου του παρήχθη μετά την μύησή του σε αυτόν (κατά την περίοδο της εξορίας του).
(2). Ελληνική λέξη που ενέπνευσε τον συγγραφέα για την δημιουργία του συγκεκριμένου έργου.
(3). Επιλογή και μετάφραση εκ του πρωτοτύπου: Ευρυδίκη Λειβαδά
Φωτογραφία:
- Άλλο ένα προφητικό ζωγραφικό έργο του. Δεν είναι γνωστό τοις πάσι ότι ο μεγάλος Hugo ζωγράφιζε.