Από έξω, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας φαίνεται ισχυρό και αποτελεσματικό. Εχει ενισχύσει τον έλεγχο της εγχώριας πολιτικής και του πολιτισμού, της οικονομίας και της καθημερινής ζωής, προβάλλοντας την εικόνα μιας κοινωνίας σταδιακά ενοποιημένης.
Η επιδημία του κοροναϊού απειλεί να καταρρίψει αυτό το αφήγημα.
Τα μέλη του προσωπικού στο υψηλού κύρους Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Γουχάν, πόλη που βρίσκεται στο επίκεντρο της επιδημίας, έχουν ενταχθεί στο ρεύμα πολιτών από όλη τη χώρα που απευθύνουν εκκλήσεις μέσω διαδικτύου για περισσότερες ιατρικές προμήθειες.
Τα βίντεο δείχνουν ασθενείς στη Γουχάν να ζητούν ιατρικό προσωπικό για την παροχή περίθαλψης. Οι κάτοικοι της επαρχίας Χουμπέι φυγαδεύονται άρον-άρον από τα αεροπλάνα και απομακρύνονται από ξενοδοχεία και χωριά.
Οι επικριτές στο διαδίκτυο συγκρίνουν τους σημερινούς ηγέτες της χώρας δυσμενώς σε σχέση με τους προηγούμενους, αν και η παλαιότερη γενιά έχει τις δικές της μαύρες μνήμες σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών.
Μερικοί εξοργισμένοι πολίτες έχουν φτάσει στο σημείο να προτρέπουν τους τοπικούς αξιωματούχους του κόμματος να αυτοκτονήσουν.
Καθώς οι ρωγμές έχουν αρχίσει να εμφανίζονται στην (κατ’επίφαση) σταθερότητα της Κίνας, ακόμη και κάποιοι που έχουν με δεσμούς με την ηγεσία του κόμματος καλούν όσους βρίσκονται στην εξουσία να φωτίσουν τις διαιρέσεις και όχι να τις κρύβουν κάτω από το χαλί. Η κρίση με τον κορονοϊό έδειξε ότι η Κίνα παραμένει γεμάτη από τρωτά σημεία, τα οποία δεν μπορεί να κρύψει καμιά λογοκρισία ούτς και ο φόβος που προσπαθεί να επιβάλει το καθεστώς.
«Το επίπεδο ανεκτικότητας της τοπικής κυβέρνησης απέναντι στις διαφορετικές διαδικτυακές φωνές είναι πολύ χαμηλό», γράφει ο Χου Τζιζίν, συντάκτης της εφημερίδας Global Times, μια εθνικιστική, ελεγχόμενη από το κόμμα εφημερίδα, που υπερασπίζεται σθεναρά το Πεκίνο για την κριτική που δέχεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η επιδημία των κορονοϊού έχει ήδη σκοτώσει πάνω από 360 άτομα και έχει μολύνει περισσότερους από 17.000 ανθρώπους στην Κίνα, κυρίως στην επαρχία Χουμπέι. Για τους επικριτές των αντανακλαστικών της κυβέρνησης, που μερικές φορές ήταν αργά ή χωρίς σχέδιο, η κρίση αυτή έχει οδηγήσει σε αναθεώρηση του συμβιβασμού με το κόμμα, βάσει του οποίου ο λαός έχει παραδώσει τα ατομικά του δικαιώματα με αντάλλαγμα τη σταθερότητα και την ευημερία.
Οι Δυτικοί μπορεί να θαυμάζουν με δέος το πόσο γρήγορα και δυναμικά η κινεζική κυβέρνηση μπορεί να κινητοποιήσει πόρους και να χτίσει υποδομές. Ακόμη και ορισμένοι διεθνείς εμπειρογνώμονες δημόσιας υγείας δήλωσαν ότι εντυπωσιάστηκαν από την ταχύτητα και την κλίμακα της καραντίνας σε μια ντουζίνα πόλεις με συνολικό αριθμό κατοίκων που υπερβαίνει τα 56 εκατομμύρια. Η κινεζική μηχανή προπαγάνδας έχει δώσει έμφαση σε αυτές τις δυνατότητες, όπως η κατασκευή από το μηδέν δύο νεών νοσοκομείων για τον κορονοϊό μέσα σε λίγες ημέρες.
Αυτή η επίδειξη της αποτελεσματικότητας καλύπτει τα βαθιά προβλήματα. Τα βίντεο προπαγάνδας και τα φανταχτερά νέα κτίρια δεν δείχνει τον θλιβερό αντίκτυπο που μπορεί να έχει όλο αυτό στους ανθρώπους, την κοινωνία ή το περιβάλλον.
Πολλοί Κινέζοι είναι πρόθυμοι να πάνε πάσο. Εν μέρει, το κράτος τους έχει διδάξει να σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο. Αλλά πολλοί είναι ικανοποιημένοι με το κατεστημένο, επειδή πιστεύουν ότι το κόμμα ενεργεί με βάση τα συμφέροντά τους.
Η επιδημία τώρα απειλεί να αλλάξει αυτόν τον τρόπο σκέψης.
Για πολλούς ανθρώπους στην Κίνα, η πιο απροσδόκητη αποκάλυψη ήρθε όταν τα τοπικά νοσοκομεία άρχισαν να παρουσιάζουν ελείψεις σε προμήθειες και έπρεπε να ζητήσουν δωρεές στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, παρακάμπτωντας την κινεζική γραφειοκρατία.
Καθώς η κρίση επεκτάθηκε, ακόμη και τα νοσοκομεία στο Πεκίνο και άλλες επαρχίες κατέφυγαν σε δημόσιες εκκλήσεις για μάσκες προσώπου και προστατευτικές ιατρικές στολές.
Οι εθνικοί ηγέτες, εν τω μεταξύ, μοιάζουν άθικτοι. Καθώς η επιδημία έχει μετατραπεί σε εθνική κρίση, το πρωτοσέλιδο της Daily People, της εφημερίδας του Κομμουνιστικού Κόμματος, την προηγούμενη εβδομάδα εκθείαζε την ηγεσία της Κίνας αλλά δεν έκανε την παραμικρή αναφορά στη Γουχάν.
Η Κεντρική Τηλεόραση της Κίνας, ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός, προέβαλε ένα συμπόσιο που διοργάνωσε η ηγεσία για να γιορτάσει τις επιτυχίες της χώρας. Την Παρασκευή το βράδυ, την παραμονή της σεληνιακής Πρωτοχρονιάς, η ετήσια εορταστική εκπομπή του CCTV εξυμνούσε το ιατρικό προσωπικό της Γουχάν. Καμία αναφορά στους αποκλεισμένους κατοίκους της πόλης.
Κάποιοι εντός των κινεζικών θεσμών φαίνεται να προσπαθούν να επιλύσουν τα προβλήματα.
Αλλά σε μια χώρα όπου η ιστορία συχνά ξαναγράφεται για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του κόμματος, τα διδάγματα του παρελθόντος μπορεί να ξεχαστούν. Η συζήτηση για το SARS, η επιδημία που σκότωσε εκατοντάδες Κινέζους μερικά χρόνια πριν, έχει σταματήσει. Ακόμα και αν πολλοί Κινέζοι διαμαρτύρονται έστω σιωπηλά για τους σημερινούς ηγέτες, αναπολούν με νοσταλγία τον ρόλο του πρώην προέδρου Χου Τζιντάο στην επιδημία SARS, ξεχνώντας προφανώς ότι το Πεκίνο είχε προσπαθήσει να αποκρύψει αυτή την επιδημία για τρεις ολόκληρους μήνες.
Η αστυνομία σε διάφορα μέρη της Κίνας έχει επιβάλει πρόστιμα ή και έχει συλλάβει πάνω από 40 άτομα τις τελευταίες ημέρες για διάδοση «φημών», σχετικά με επιβεβαιωμένα κρούσματα του ιού σε τοπικό επίπεδο.
Η Γουανγκ Χεγιάν, δημοσιογράφος - ερευνήτρια για το περιοδικό Caixin, ο οποίος έχει γράψει για υποθέσεις διαφθοράς στις οποίες εμπλέκονται κορυφαίοι Κινέζοι αξιωματούχοι, ανέφερε πως τόσο αυτή όσο και οι συνάδελφοί της δεν μπορούσαν να μιλήσουν με κανένα μέλος του ιατρικού προσωπικού στη Γουχάν. Ακόμη και αφού τους υποσχέθηκε την ανωνυμία τους, η Γουάνγκ είπε, οι εργαζόμενοι φοβόντουσαν για αντίποινα.
Ενας δημοσιογράφος από το Beijing News επίσης διαμαρτυρήθηκε ότι ενώ βρισκόταν στο επίκεντρο της επιδημίας, δεν μπορούσε να γράψει ούτε μια λέξη για αυτά που είχε μάθει.
Πολλοί Κινέζοι εξακολουθούν να έχουν ισχυρή πίστη στη δύναμη της κεντρικής κυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός Λι Κετσιάνγκ επισκέφθηκε τη Γουχάν τη Δευτέρα, μια εβδομάδα μετά την εξέλιξη της επιδημίας σε εθνική κρίση. Οπως παρατήρησε ένας ηλικιωμένος στην περιοχή «στην Κίνα, εάν ένας ηγέτης πραγματοποιεί επίσκεψη, αυτό δείχνει ότι μπορούν να κινητοποιηθούν όλες οι δυνάμεις της κυβέρνησης».
Ο Λι Χάιγκενγκ, πρώην δημοσιογράφος, προέβλεψε ήδη από την περασμένη εβδομάδα ότι τελικά το κράτος θα έρθει να σώσει τη Γουχάν.
«Το κράτος θα παρουσιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποδειχθεί ως ο μόνος σωτήρας», έγραψε στο Weibo (σ.σ το κινεζικό Facebook). «Ολες οι ιστορίες μας είναι οι ίδιες: ξεκινούν με την αποτυχία του κράτους και τελειώνουν με τη νίκη του», σημείωσε.
(Με πληροφορίες από New York Times)