Απόγευμα Τρίτης 10 Μαρτίου 2020: Ο Υπουργός Υγείας, Βασίλης Κικίλιας, ανακοινώνει την αναστολή της λειτουργίας όλων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για 14 ημέρες. Μαθητές και φοιτητές αντιμετωπίζουν με ενθουσιασμό τη συγκεκριμένη είδηση και συνεχίζουν κανονικά τους ρυθμούς τους. Από την άλλη, γονείς και καθηγητές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας πως θα είναι φρόνιμο για όλους να παραμείνουν στο σπίτι. Ο αριθμός των κρουσμάτων μέχρι εκείνη τη στιγμή φτάνει τους 89.
Σήμερα η κατάσταση έχει αλλάξει δραματικά. Οι άνθρωποι που νοσούν προσεγγίζουν πλέον τους 387 με πέντε, μάλιστα, νεκρούς. Τα νέα μέτρα επιβάλλουν αυτή τη φορά κλείσιμο εμπορικών κέντρων, καφέ, εστιατορίων, κομμωτηρίων, μπαρ κ.α. Οι νέοι επιδίδονται στην αγαπημένη τους συνήθεια-μάστιγα της σύγχρονης εποχής: τα κοινωνικά δίκτυα. Και με τα μαθήματα τι θα γίνει; Μπορεί να χαθεί η χρονιά; Θα δοθούν εξετάσεις μέσα στο καλοκαίρι; Είναι μερικά από τα ερωτήματα που τους απασχολούν.
Η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, επιδεικνύοντας γρήγορα αντανακλαστικά, ανακοινώνει την εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Δίνοντας προτεραιότητα στους μαθητές της Γ′ Λυκείου κι έπειτα στις μικρότερες τάξεις, ανάλογα βέβαια και με το πως θα εξελιχθεί η κατάσταση. Από τη μεριά τους τα φροντιστήρια προσπαθούν κι εκείνα να βρουν το βηματισμό τους, παρέχοντας μαθήματα μέσω τηλεδιάσκεψης. Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι πολλά από αυτά, χωρίς να διαθέτουν αντίστοιχη εμπειρία στην ηλεκτρονική εκπαίδευση, πιάστηκαν στον ύπνο, και φάνηκε να τους ξεπερνά το πολύπαθο δημόσιο σχολείο.
Σημαντικό ρόλο σε αυτήν τη δύσκολη -για την εκπαίδευση- χρονική συγκυρία φαίνεται να έχει η ικανότητα και η εξοικείωση των καθηγητών με τις σύγχρονες τεχνολογίες. Τα ηλικιακά κριτήρια και η συνεχής επιμόρφωση καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό αυτή την ικανότητα. Σε κάθε περίπτωση, μέτρα όπως η επέκταση του σχολικού έτους, η μείωση της διδακτέας ύλης, καθώς και η αλλαγή της ημερομηνίας των εξετάσεων, σίγουρα πρέπει να εφαρμοστούν και θα βοηθήσουν ώστε να μη χαθεί το σχολικό και ακαδημαϊκό έτος.
Ωστόσο, η εξέλιξη της πανδημίας ξεσκεπάζει δύο βασικές αδυναμίες: αυτή του ψηφιακού αναλφαβητισμού που συνδέεται στενά με την ηλικία, την εκπαίδευση, τον τόπο διαμονής κλπ., καθώς και την ανωριμότητα που διακρίνει πολλούς από εμάς στην αντιμετώπιση μιας τέτοιας κρίσιμης κατάστασης. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα δε θα μπορούσε να υπάρξει από τη σύλληψη ιδιοκτήτη φροντιστηρίου στα Ιωάννινα που δεν τήρησε τα προληπτικά μέτρα για τον κορονοϊό κι έκανε μάθημα.
Πάντως, εάν το εγχώριο εκπαιδευτικό σύστημα καταφέρει να ξεπεράσει την πανδημία μέσω της εξ αποστάσεως διδασκαλίας, νομίζω ότι αρκετοί μύθοι θα έχουν καταρριφθεί. Πρώτος και καλύτερος: ότι η Ελλάδα δε θα μπορέσει ποτέ να συγκριθεί με άλλες πιο προχωρημένες χώρες σε θέματα εκπαίδευσης. Όπως για παράδειγμα τη Φιλανδία, που με κάθε ευκαιρία ξέρουμε να εγκωμιάζουμε. Ένας δεύτερος μύθος, που σήμερα αποτελεί μια σκληρή πραγματικότητα, είναι ότι το έξυπνο τηλέφωνο για έναν νέο σχετίζεται μονάχα με το Facebook, το Instagram και το πιο πρόσφατο TikTok. Σκεφτείτε όλους αυτούς τους νέους που αγωνιούν για ένα like, να αλληλεπιδρούν μέσω μιας ακαδημαϊκής διάλεξης στο κινητό τους ή να επιμορφώνονται παρακολουθώντας ένα ολιγόλεπτο επιστημονικό βίντεο.
Μένει να δούμε αν θα τα καταφέρουμε. Πρωτίστως στο να βγούμε αλώβητοι και υγιείς μέσα από αυτήν τη δοκιμασία. Τώρα, αν μπορέσουμε ταυτόχρονα να ξεπεράσουμε κι ορισμένες χρόνιες παθογένειες, τότε αυτό θα είναι ευχής έργον. Προς το παρόν το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να μείνουμε σπίτι!