Κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο στην Τουρκία, πολλοί τουρίστες περιπλανώνται σε σκηνικά που αναπαριστούν κάστρα της οθωμανικής και βυζαντινής εποχής, βγάζουν selfies με ηθοποιούς ή ντυμένοι με παραδοσιακές οθωμανικές φορεσιές και παρακολουθούν παραστάσεις με άλογα από κασκαντέρ.
Ανθρωποι κάθε γωνιά της Γης επισκέπτονται την Κωνσταντινούπολη και άλλες μεγάλες τουρκικές πόλεις, επηρεασμένοι από τα αγαπημένα τους σίριαλ.
Η παγκόσμια δημοτικότητα των τουρκικών τηλεοπτικών σειρών -dizi στα τουρκικά- έχει αναγάγει την γείτονα χώρα σε κορυφαίο εξαγωγέα του είδους, ενισχύοντας σημαντικά τη διεθνή εικόνα της και προσελκύοντας εκατομμύρια θεατές από όλο τον κόσμο στους ιστορικούς και πολιτιστικούς χώρους της, που έχουν αποτελέσει φόντο σε πολλές από αυτές τις δημοφιλείς σειρές.
Η επιτυχία των τηλεοπτικών σειρών έχει τροφοδοτήσει μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία δισεκατομμυρίων δολαρίων που συνεχίζει να επεκτείνεται σε νέες αγορές, λένε οι ειδικοί.
Μεταξύ 2020 και 2023, η παγκόσμια ζήτηση για τουρκικές σειρές αυξήθηκε κατά 184%, καθιστώντας την Τουρκία ως έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς τηλεοπτικών θεαμάτων σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με την Parrot Analytics.
«Εχουμε πάνω από 400 εκατομμύρια θεατές κάθε βράδυ σε όλο τον κόσμο», λέει ο Ιζέτ Πίντο, Διευθύνων Σύμβουλος της Global Agency, η οποία εξάγει τουρκικά σίριαλ στις παγκόσμιες αγορές. «Η ήπια δύναμη που δημιουργούμε με τα τουρκικά σίριαλ δεν μπορεί καν να συγκριθεί με αυτό που θα μπορούσε να γίνει μέσω της πολιτικής», τονίζει με νόημα.
Αν και το «Deli Yurek» (μτφ. Τρελή Καρδιά) ήταν η πρώτη τουρκική σειρά που εξήχθη - στο Καζακστάν το 2001 - ήταν η ρομαντική σειρά «Gümüş» (μτφ. Ασήμι) του 2005 που εκτόξευεσε την παγκόσμια φήμη τους, με τη σειρά να γνωρίζει μεγάλη επιτυχία στη Μέση Ανατολή.
Το «Χίλιες και μία νύχτες» (Binbir Gece), ένα ρομαντικό δράμα του 2006, μαγνήτισε το κοινό στα Βαλκάνια. O «Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής» (Muhteşem Yüzyıl) στη συνέχεια άνοιξε τον δρόμο στην ιστορική μυθοπλασία.
Η Τουρκία, που κάποτε εισήγαγε τηλενουβέλες από τη Λατινικής Αμερική, είναι αυτή που τώρα τις εξάγει στην συγκεκριμένη περιοχή. Ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, επισκέφτηκε το σκηνικό της ιστορικής δραματικής σειράς «Diriliş: Ertuğrul» (μτφ. Ανάσταση: Ερτουρούλ) το 2018, τονίζοντας την απήχηση των «dizi» στο έθνος του.
Η Χέιλι Ουγκανάντι, ιδρυτής της πλατφόρμας «Dizilah» για τους θαυμαστές των τουρκικών σίριαλ, λέει ότι η δημοτικότητα τους οφείλεται στη θεματική τους, που επικεντρώνεται στην οικογένεια, τη φιλία και την αγάπη - συνήθως με φόντο τον πολυτελή τρόπο ζωής στην Κωνσταντινούπολη ή την πλούσια ιστορία της Τουρκίας.
«Προσφέρουν κάτι για όλους, ανεξάρτητα από το πού είναι ο καθένας. Βλέποντας τουρκικά σίριαλ, βλέπω αντανακλάσεις της μαμάς μου, του εαυτού μου και των αδερφών μου», λέει η Ουγκανάντι. Η πλατφόρμα της δέχεται περίπου 1,5 εκατομμύριο θεατές μηνιαίως, με θαυμαστές από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, την Ελλάδα, την Ινδία και το Πακιστάν.
Ο Πίντο στέκεται στον οικογενειακό χαρακτήρα των τουρκικών σειρών. «Δεν υπάρχει γυμνό, ούτε κατάρες ή άσχημα λόγια, ούτε πολύ μίσος. Ετσι, αυτό είναι παρακολουθήσιμο από όλη την οικογένεια», εξηγεί.
Το πρώτο επεισόδιο του «Diriliş: Ertuğrul» είχε πάνω από 157 εκατομμύρια προβολές στον YouTube λογαριασμό του τουρκικού κρατικού τηλεοπτικού σταθμού TRT. Κατά τη διάρκεια της προβολής της, η σειρά έφτασε να είναι η τέταρτη πιο περιζήτητη σειρά παγκοσμίως τον Μάιο του 2020, σύμφωνα με την Parrot Analytics. Αντίστοιχα το «Kuruluş: Osman» μεταδόθηκε σε περισσότερες από 110 χώρες.
Ο Δρ. Ντενίζ Γκιουργκέν Αταλάι, επίκουρος καθηγητής κινηματογράφου και τηλεόρασης στο Πανεπιστήμιο Μπαχτσεσεχίρ στην Κωνσταντινούπολη, λέει ότι σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης η βιομηχανία θεάματος απέφερε 1 δισεκατομμύριο δολάρια το 2023 από εξαγωγές στο εξωτερικό και έχει σημαντικό αντίκτυπο στον τουρισμό, ειδικά στην Κωνσταντινούπολη.
«Η εικόνα της Κωνσταντινούπολης που παρουσιάζουν οι σειρές, το φαγητό που τρώγεται εδώ, τα ποτά που πίνονται, η μουσική που ακούγεται, το βιοτικό επίπεδο και η κουλτούρα προσφέρουν μια πολύ καλή εικόνα της πόλης» επισημαίνει ο Αταλάι.