Η μεγαλύτερη επιστημονική αποστολή που έχει λάβει ποτέ χώρα στην Αρκτική πρόκειται να αρχίσει σύντομα: Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του New Scientist, εντός ημερών το γερμανικό παγοθραυστικό Polarstern θα αρχίσει να κινείται προς τους θαλάσσιους πάγους βόρεια της Σιβηρίας, προκειμένου να αποκλειστεί αργότερα ανάμεσά τους για μήνες- καθ’όλη τη διάρκεια του αρκτικού χειμώνα.
Το γερμανικό παγοθραυστικό προορίζεται να αναχωρήσει από τη Νορβηγία στις 20 Σεπτεμβρίου- περίπου την ίδια περιόδο κατά την οποία ερευνητές αναμένεται να επιβεβαιώσουν πως οι θαλάσσιοι πάγοι της Αρκτικής θα έχουν φτάσει στο δεύτερο χαμηλότερο σημείο που έχει καταγραφεί ποτέ.
Η αποστολή του πλοίου εντάσσεται στο πλαίσιο ενός μεγάλου εγχειρήματος ονόματι MOSAIC (Multidisciplinary Drifting Observatory for the Study of Arctic Climate), που θα περιλαμβάνει περίπου 600 επιστήμονες οι οποίοι θα μελετούν την κλιματική αλλαγή, την πανίδα της Αρκτικής κ.α. μέσα στο διάστημα ενός έτους.
Κατά τον χειμώνα οι θαλάσσιοι πάγοι στην Αρκτική έχουν πάχος που καθιστά αδύνατη τη διέλευση ακόμα και παγοθραυστικών. Οπότε, η αποστολή δανείζεται μια ιδέα του Νορβηγού εξερευνητή Νάνσεν, ο οποίος τον 19ο αιώνα εκμεταλλεύτηκε ένα ισχυρό ρεύμα για να παρασυρθεί στην κεντρική Αρκτική. «Δεν έχει νόημα να πολεμάμε τον πάγο, αντ’αυτού θα συνεργαστούμε μαζί του» είπε ο επικεφαλής της αποστολής, Μάρκους Ρεξ, του Ινστιτούτου Πολικών και Θαλασσίων Ερευνών Άλφρεντ Βέγκενερ στη Γερμανία.
Στο πρόγραμμα MOSAIC συμμετέχουν 19 χώρες, και ο συνολικός προϋπολογισμός της ξεπερνά τα 130 εκατομμύρια δολάρια.
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα πολύπλοκη αποστολή από άποψης οργάνωσης και εφοδιασμού. Το Polarstern, φορτωμένο με επιστημονικό εξοπλισμό, καύσιμα και τρόφιμα, θα υποστηρίζεται από έναν στόλο τεσσάρων άλλων παγοθραυστικών. Για μισό έτος ο πάγος θα είναι απροσπέλαστος, οπότε θα δημιουργηθεί ένας διάδρομος στον πάγο για να καταφθάνουν προμήθειες από αέρος.
Η αποστολή θα περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας βάσης στον πάγο, η οποία μπορεί να βρεθεί σε απόσταση μέχρι και 50 χλμ από το πλοίο. Οι επιστήμονες θα μελετήσουν, μεταξύ άλλων, την ατμόσφαιρα, τα χαρακτηριστικά του θαλάσσιου πάγου και τη χημικά χαρακτηριστικά του ωκεανού.
Η συμπεριφορά του θαλάσσιου πάγου της περιοχής (ο οποίος μειώνεται με ταχείς ρυθμούς και αναμένεται να εξαφανιστεί εντελώς τις προσεχείς δεκαετίες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής) έχει μελετηθεί εκτενώς το καλοκαίρι. Ωστόσο ο Ρεξ λέει πως για τον χειμώνα υπάρχουν ελάχιστα δεδομένα πέρα από εικόνες δορυφόρων και βασικά στοιχεία περί θερμοκρασιών από σημαδούρες στον ωκεανό.
Νέες παρατηρήσεις αναμένεται να βοηθήσουν στη δημιουργία καλύτερων μοντέλων κλιματικής αλλαγής στο μέλλον. Ο Ρεξ σημειώνει πως κάποια μοντέλα προβλέπουν πως η Αρκτική θα έχει θερμανθεί κατά 5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την εποχή πριν τη Βιομηχανική Επανάσταση το 2100, ενώ άλλα κάνουν λόγο για 15 βαθμούς Κελσίου. Το εύρος απόκλισης είναι μεγάλο και πρέπει να μειωθεί, τονίζει.
Ο Ντόναλντ Πέροβιτς του Πανεπιστημίου Ντάρτμαουθ, που θα βρίσκεται στο Polarstern, λέει ότι η αποστολή θα δώσει περισσότερα στοιχεία για το αρκτικό χιόνι- πού βρίσκεται, πώς συσσωρεύεται τον χειμώνα και λιώνει το καλοκαίρι και πώς μετακινείται. «Είναι το μεγαλύτερο πείραμα θαλάσσιου πάγου που έχει γίνει ποτέ, με διαφορά» λέει σχετικά.