Στις 2 Ιουλίου 2021, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ενέκρινε τη νέα Εθνική Στρατηγική Ασφαλείας τη Ρωσίας. Πρόκειται για ένα έγγραφο στο οποίο σκιαγραφείται ο τρόπος θέασης και ερμηνείας του διεθνούς συστήματος από τη Μόσχα, και αναλύονται οι στρατηγικές προτεραιότητες της χώρας καθώς και οι προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη.
Ένα από τα συμπεράσματα που συνάγονται διαβάζοντας κανείς το κείμενο είναι ότι η επιδείνωση των σχέσεων με τη Δύση έχει παγιωθεί και δε διαφαίνεται περιθώριο αναστροφής του κλίματος.
Η προηγούμενη Στρατηγική, μολονότι είχε δημοσιευθεί το 2015, όταν τα γεγονότα στην Ουκρανία, που προκάλεσαν το μεγάλο ρήγμα στις σχέσεις Ρωσίας-Δύσης, ήταν ακόμη πρόσφατα, άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο συνεργασίας με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας στην περιοχή της Ευρώπης και του Ατλαντικού, σε περίπτωση που το ΝΑΤΟ σεβόταν τα δικαιώματα της Ρωσίας.
Στη νέα Στρατηγική, όμως, η όποια αναφορά στον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) έχει αρνητικό πρόσημο ενώ ουδεμία μνεία γίνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο έγγραφο παρουσιάζεται μια Ρωσία που δέχεται επίθεση σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, επισημαίνεται ότι οι στρατιωτικές απειλές εναντίον της χώρας έχουν αυξηθεί. Η ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ κοντά στα ρωσικά σύνορα και η εγκατάσταση ή η σχεδιαζόμενη ανάπτυξη πυραυλικών συστημάτων στην ανατολική Ευρώπη και την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού ερμηνεύονται ως επιθετικές ενέργειες, οι οποίες συνιστούν κίνδυνο τόσο για τη Ρωσική Ομοσπονδία όσο και για τη στρατηγική σταθερότητα και τη διεθνή ασφάλεια. Υπογραμμίζεται ότι η απειλή στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ της Ρωσίας και των αντιπάλων της έχει αυξηθεί ενώ οι ΗΠΑ κατηγορούνται ότι έχουν εγκαταλείψει και τις δεσμεύσεις τους για τον έλεγχο των όπλων.
Επίσης, σημειώνεται ότι η αυξανόμενη προσοχή της διεθνούς κοινότητας στα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την παρεμπόδιση τής ανάπτυξης της Ρωσίας στην Αρκτική, τον περιορισμό της ανάπτυξης τής ρωσικής βιομηχανίας και τής πρόσβασης των ρωσικών εταιριών στις εξαγωγικές αγορές, καθώς και τον έλεγχο των διαμετακομιστικών οδών. Η κυριαρχία του δολαρίου στις διεθνή οικονομία θεωρείται ως ένα ακόμη εμπόδιο για τη Ρωσία.
Παράλληλα, εκφράζεται η άποψη ότι η Δύση προσπαθεί να πλήξει την εθνική ενότητα της Ρωσίας μέσω της επίθεσης που έχει εξαπολύσει εναντίον των ρωσικών αξιών. Οι ΗΠΑ, οι σύμμαχοί τους, πολυεθνικές εταιρίες και ΜΚΟ κατηγορούνται ότι χρησιμοποιούν τεχνολογικά και ψυχολογικά μέσα για να υποσκάψουν τις παραδοσιακές ρωσικές πνευματικές, ηθικές και πολιτιστικές και ιστορικές αξίες με στόχο την απώλεια της ρωσικής πολιτιστικής εθνικής κυριαρχίας αλλά και την υπονόμευση της συνοχής της χώρας. Προς τούτο, η Μόσχα προτίθεται να υιοθετήσει μια δέσμη μέτρων για την προστασία του ρωσικού πολιτισμού.
Από την άλλη, στη νέα Στρατηγική επιβεβαιώνεται η στροφή προς την Ανατολή, η οποία ακολουθείται τα τελευταία χρόνια. Αναφέρεται ότι η Μόσχα είναι προσανατολισμένη στη συνέχιση της στρατηγικής συνεργασίας με την Κίνα και την ανάπτυξη μιας προνομιακής στρατηγικής συνεργασίας με την Ινδία, μεταξύ άλλων και για την επίτευξη της περιφερειακής σταθερότητας στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Η εμβάθυνση της συνεργασίας εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί και μέσω πολυμερών οικονομικών σχημάτων δηλ. του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης και του BRICS.
Οι σχέσεις με τα κράτη της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (πρόκειται για τα κράτη που προέκυψαν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης) εξακολουθούν να αποτελούν προτεραιότητα. Η συνεργασία προωθείται τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και μέσω του θεσμικού πλαισίου της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης, του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφαλείας (CSTO), και της Greater Eurasian Partnership.
Επίσης, η Μόσχα δεσμεύεται να παρέχει βοήθεια στους συμμάχους της σε θέματα άμυνας και ασφάλειας καθώς και για την αντιμετώπιση προσπαθειών ανάμιξης τρίτων σε εσωτερικές επιθέσεις τους. Παράλληλα, προβλέπεται η ενδυνάμωση των «αδελφικών δεσμών» με τους λαούς της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας καθώς αναφέρεται ότι οι πράξεις ορισμένων κρατών στόχο έχουν τη διάλυση της ΚΑΚ και την υπονόμευση των σχέσεων μεταξύ της Ρωσίας και των παραδοσιακών συμμάχων της.
Στη νέα Στρατηγική σημειώνεται ότι ο σύγχρονος κόσμος διανύει μια περίοδο μετασχηματισμού. Κύρια χαρακτηριστικά του είναι η απώλεια της δυτικής κυριαρχίας, η ανάπτυξη ενός πολυπολικού διεθνούς συστήματος, και η δημιουργία περιφερειακών κέντρων ισχύος που ανταγωνίζονται για την αύξηση των ζωνών επιρροής.
Η ενίσχυση της γεωπολιτικής αστάθειας και η επιθυμία των δυτικών κρατών να διατηρήσουν την ηγεμονικό τους ρόλο υποστηρίζεται ότι μεγαλώνει τον κίνδυνο χρήσης στρατιωτικής ισχύος, η σπουδαιότητα της οποίας ως εργαλείου επίτευξης γεωπολιτικών στόχων βαίνει αυξούμενη. Ταυτοχρόνως, θεωρείται ότι οι πιθανότητες κλιμάκωσης των ένοπλων συγκρούσεων σε τοπικούς και περιφερειακούς πολέμους, συμπεριλαμβανομένων αυτών μεταξύ πυρηνικών δυνάμεων, αυξάνονται.
Υπό αυτό το πλαίσιο, στόχος της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας, όπως ορίζεται στο έγγραφο, είναι να συμβάλει σε ένα πιο σταθερό σύστημα διεθνών σχέσεων επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου, να προστατεύσει την παγκόσμια στρατηγική σταθερότητα και να ενισχύσει το ρόλο του ΟΗΕ και του συμβουλίου Ασφαλείας.
Ως στρατηγικές προτεραιότητες της χώρας ορίζονται:
η διαφύλαξη του ρωσικού λαού και η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού
η εθνική άμυνα
η κρατική και δημόσια ασφάλεια
η πληροφοριακή ασφάλεια
η οικονομική ασφάλεια
η επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη
η προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος
η προστασία των παραδοσιακών ρωσικών πνευματικών και ηθικών αξιών, της πολιτιστικής και ιστορικής μνήμης
η στρατηγική σταθερότητα και η αμοιβαίως επωφελής διεθνής συνεργασία
Αναφορικά με την εθνική άμυνα, απώτερος στόχος είναι η δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών που θα διασφαλίσουν την στρατιωτική ασφάλεια και την ειρηνική κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Συγκεκριμένα, η νέα Στρατηγική αποβλέπει στην πρόληψη εμπλοκής τρίτων στις εσωτερικές υποθέσεις της Ρωσίας, στη διασφάλιση της προστασίας των συνόρων και των θαλάσσιων ζωνών της Ρωσίας, στην αύξηση του επιπέδου προστασίας από τρομοκρατικές επιθέσεις, στην καταστολή των δραστηριοτήτων των μυστικών υπηρεσιών και άλλων οργανώσεων. Αναφορά γίνεται και στη διασφάλιση των συμφερόντων που σχετίζονται με την ανάπτυξη στην Αρκτική και στο διάστημα.
Οι στόχοι αυτοί, όπως σημειώνεται, θα επιτευχθούν μέσω της εφαρμογής μιας πολιτικής βασισμένης στη στρατηγική αποτροπή και την πρόληψη στρατιωτικών συγκρούσεων, μέσω της βελτίωσης της στρατιωτικής οργάνωσης του κράτους και του τρόπου δράσης των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και της αύξησης της ετοιμότητας κινητοποίησης των δυνάμεων ασφαλείας και του Στρατού.
Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στη βελτίωση του στρατιωτικού σχεδιασμού για την αποτροπή της χρήσης στρατιωτικής ισχύος εναντίον της Ρωσίας, στην προστασία της εθνικής κυριαρχίας, στην εξασφάλιση τεχνολογικής ανεξαρτησίας στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας και στην ανάπτυξη και παραγωγή νέων οπλικών συστημάτων. Η διατήρηση ικανοποιητικού επιπέδου πυρηνικής αποτρεπτικής δύναμης θεωρείται εξίσου σημαντική.
Ο Υπουργός Αμύνης, Σεργκέι Σοϊγκού, κατηγόρησε προσφάτως τη Δύση ότι εγκαθιστά κέντρα προπαγάνδας στην ανατολική Ευρώπη, δηλώνοντας παράλληλα ότι η πληροφορία συνιστά σήμερα ένα σημαντικό όπλο. Υπό αυτό το πρίσμα, η πληροφοριακή ασφάλεια περιλαμβάνεται για πρώτη φορά σε έγγραφο Εθνικής Στρατηγικής ως ξεχωριστή προτεραιότητα. Κατά τη Μόσχα, η τεχνολογική πρόοδος στους τομείς της πληροφορίας και των επικοινωνιών συνεπάγεται την αύξηση των απειλών εναντίον της ασφάλειας των πολιτών, της κοινωνίας και του κράτους.
Μνεία γίνεται και στη χρήση του διαδικτύου ως μέσου διάδοσης ψευδών ειδήσεων, ανάμιξης σε εσωτερικές υποθέσεις, πρόκλησης μαζικών κινητοποιήσεων και διαστρέβλωσης της ιστορίας. Γι’αυτό το λόγο, κρίνεται απαραίτητη η εξεύρεση τρόπων προώθησης αξιόπιστων πληροφοριών για την εσωτερική και εξωτερική πολιτική της Ρωσίας στο διεθνές ακροατήριο.
Επίσης, εξαιτίας του γεγονότος ότι η χρήση ξένων τεχνολογιών επικοινωνίας και εξοπλισμού συστημάτων υποστηρίζεται ότι αυξάνει την ευαλωτότητα των πληροφοριακών συστημάτων της Ρωσίας, θεωρείται αναγκαία η ανάπτυξη εγχώριων τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης κ.ά.. Τέλος, αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο ενίσχυσης της συνεργασίας με άλλες χώρες στον τομέα της πληροφοριακής ασφάλειας, ακόμη και μέσω της δημιουργίας ενός διεθνούς νομικού καθεστώτος ασφαλείας στη χρήση τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας.
Εν κατακλείδι, στη νέα Εθνική Στρατηγική Ασφαλείας καταδεικνύεται ότι η Ρωσία έχει θέσει ως κύριες προτεραιότητες την εσωτερική πολιτική σταθερότητα και την προστασία της από εξωτερικές απειλές που στόχο έχουν να πλήξουν όχι μόνο την εθνική της κυριαρχία αλλά και τις παραδοσιακές αξίες της. Προς τούτο, είναι προσανατολισμένη στην ενδυνάμωση των αμυντικών δυνατοτήτων της, στη διατήρηση ικανής πυρηνικής αποτρεπτικής δύναμης καθώς και στην ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας.
Τέλος, οι τεταμένες σχέσεις με τη Δύση φαίνονται να έχουν παγιωθεί, γι’αυτό και η Μόσχα είναι προσανατολισμένη στην εμβάθυνση των σχέσεων με την Κίνα και την Ινδία και τη συνέχιση των στενών δεσμών με τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
ΠΗΓΗ