Μια μεστή φάση της δουλειάς του που την αποτελούν έργα φιλοτεχνημένα μέσα στην περίοδο της καραντίνας, παρουσιάζει το τριήμερο 11 – 13 Ιουνίου στον πολιτιστικό χώρο της Macart, ο ζωγράφος Νίκος Κυριακόπουλος.
Αφού περιπλανήθηκε στον Πειραιά αποτυπώνοντας με τα μολύβια του απόψεις του λιμανιού, η πανδημία τον έκλεισε μέσα, στο εργαστήριο της Ευριπίδου. Εκεί, με την ελευθερία της τέχνης του, ο ζωγράφος «ταξίδεψε» από τις ελληνικές παραλίες ως την άλλη άκρη του Ατλαντικού και τα γοητευτικά μπαρ του Μαϊάμι.
«Αντιμέτωπος με το λευκό χαρτί», όπως λέει, μπόρεσε να σχεδιάσει αποδράσεις και μέσα στο χρόνο, με πλοηγό τον Τουλούζ Λωτρέκ κι άλλους αγαπημένους του ζωγράφους. Με τον υψιπετή εικονογράφο της Μπελ Επόκ «γνώρισε» τα παρισινά στέκια και σχετίστηκε με τα κορίτσια του, ως να είναι ο ίδιος μάρτυρας μιας εποχής.
Όλα αυτά, παραλίες, μπαρ, ο Ανρί στη Μονμάρτρη, αποτελούν όψεις της ίδιας ζωγραφικής σοδειάς που ενώ διατηρούν την αυτονομία τους, μας συστήνονται ως ενιαίο έργο.
Οι πεπερασμένες μορφές που παρουσιάζει ο Κυριακόπουλος ενώ δεν είναι εκ του φυσικού όπως μέχρι τώρα συνήθιζε, έχουν μιαν εντελώς σύγχρονη σημασία. Τείνουν να ξεγυμνωθούν από κάθε ρομαντική αναγωγή του παρελθόντος, μα κυρίως είναι απογυμνωμένες από κάθε φτηνή ζωγραφικότητα.
Το μελάνι που ρέει στη βάση του χαρτιού, σαν στάμπα, ή και καθώς σχεδιάζει με αυτό, παραπέμπει στους Ιάπωνες χαράκτες που αγαπά, ιδίως στον Χοκουσάι, τον οποίο απαθανατίζει σε ένα έργο του μέσα στο «Καφενείον του Ρίζου» (όπως τα έργα του Χοκουσάι έφθαναν στην Ευρώπη ως χαρτί περιτυλίγματος στο τσάι, διαφημιστικό χαρτί γίνεται μέρος του έργου).
Αν και στις εικόνες του αυτές, ο Κυριακόπουλος δεν καταφεύγει σε λεπτομέρειες για ν’ αποδώσει το θέμα, είναι ρεαλιστής, όχι μόνο γιατί μένει κοντά στα πράγματα, μα γιατί προχωρά πιο μέσα, στην ουσία τους.
Με την αμεσότητα που οι κορυφαίοι αφισίστες, όπως ο Λωτρέκ, επεδείκνυαν στο θέμα τους, χωρίς φλυαρίες και χωρίς καμία καλολογική επίδειξη, ο ζωγράφος δίνει λιτές, σφιχτοδεμένες συνθέσεις.
Στην παραλία βρίσκει ευχάριστα, σατιρικά στιγμιότυπα και στα νυχτερινά στιγμιότυπα προχωρά σε γενναία χρωματικά σκηνικά, δοσμένα με ένταση και παλμό.
Πέρα από την στέρεα αρχιτεκτονημένη σύνθεση, εκεί ο θεατής θα ανακαλύψει τις χρωματικές του αρετές. Κι αυτό τον κάνει να είναι μέσα στη ζωγραφική παράδοση, να πατά μέσα στο χώρο που άφησαν οι κατακτήσεις των μεγάλων δασκάλων, μα να μην αγνοεί το τι γίνεται σήμερα από καλλιτέχνες όπως ο Χόκνει (καθόλου τυχαία τον συμπεριλαμβάνει στο «πάνθεον» των ζωγράφων του).
Γνήσιος εκφραστής της ζωγραφικής, ακόμη κι όταν καταφεύγει στα «παιδικά» μολύβια που τα κουβαλά μαζί του όπου κι αν πηγαίνει, ο Κυριακόπουλος έχει μια άμεση ικανότητα σύλληψης του κόσμου. Το γεγονός της αναπαράστασης δείχνει βεβαίως την τεχνική του κατάρτιση. Αλλά δεν είναι αυτό το στοιχείο που τον ξεχωρίζει.
Σε όλες τις παραστάσεις, πραγματικές ή φανταστικές, κατοχυρώνει την αισθητική του ταυτότητα, καθώς δε μεταφέρει, αλλά καταγράφει ως δέκτης υψηλής ευαισθησίας.
«Η τέχνη έχει να κάνει με την προσφορά» μου λέει κι αυτό είναι το δεσπόζον στοιχείο που τον ενδιαφέρει.
Ο καθένας να μπορέσει να βρει κάτι δικό του μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο, ανακαλύπτοντας συγγένειες ανάμεσα σε ολότελα απροσδόκητα στοιχεία. Ο ίδιος πιστεύει ότι τα έργα του δεν έχουν ημερολογιακή καταγραφή, επομένως δεν σχετίζονται με την καραντίνα.
Όμως η παρουσία των ανθρώπων, που είναι έντονα φανερή στη ζωγραφική του, δίνει μια άλλη διάσταση της πραγματικής ζωής, μια άλλη όψη της κοινωνικής πραγματικότητας που στην πανδημική εποχή αποζητούμε. Κατά έναν τρόπο, τα έργα του μοιάζουν με ζωγραφικό πανηγύρι, μια «επιστροφή» στην ίδια τη χαρά της ζωής.
Τον ρωτώ γιατί ειδικά ο Τουλούζ Λωτρέκ, σκεφτόμενος αν υπάρχει προβολική ταύτιση με τον Γάλλο ζωγράφο:.
«Διότι μου επιβλήθηκε» απαντά φυσικά. «Χωρίς να είναι ζωγράφος με κοινωνικό πρόσημο, όπως ας πούμε ο Ντωμιέ, έγινε από τους πρώτους που η τέχνη του πέρασε στο κοινό. Κρέμαγε τις αφίσες του και πήγαινε ο κόσμος και τις ξεκρέμαγε. Αυτό μου φαίνεται μαγικό. Παρόμοια, θα ήθελα το έργο μου να “μιλά” στο κοινό αίσθημα, να συνδέεται με τον κόσμο. Η αμεσότητα με ενδιαφέρει».
Οι φιγούρες του Νίκου Κυριακόπουλου έχουν μια ζωντάνια, μια αμεσότητα αίσθησης, διατηρούν μια συγκίνηση από τον άνθρωπο που είναι και ο θεματογραφικός πυρήνας της έκθεσης.
Ειδικά στα έργα που απεικονίζεται ο ζωγράφος μπροστά στο μοντέλο, μεταγράφει το δικό του ψυχικό κλίμα∙ ένα κλείσιμο του ματιού στην ιστορία της τέχνης, όπου ο δημιουργός και το αντικείμενο του πόθου, μπολιάζονται με μια βαθιά ανθρώπινη συγκίνηση η οποία μπορεί να συγκριθεί με το ερωτικό πάθος.
Ο κόσμος του Νίκου Κυριακόπουλου είναι ένας κόσμος πραγματικός, ακόμη κι όταν πηγαίνει πίσω στο χρόνο, σάρκινος. Δεν γνωρίζει την πολυτέλεια της μοναξιάς, μα ούτε και τις άδειες ώρες της πλήξης και της ονειροπόλησης. Ο κόσμος του είν’ αυτός που γνωρίζουμε το πρωί στην παραλία, το βράδυ στο μπαρ, ένας κόσμος σε κοινωνία.
Η σύνθεσή του, το χρώμα του, η φιγούρα του, είναι αίσθηση, όπως κι αυτή η αμεσότητα στο αίσθημα είναι που καταξιώνει τα ζωγραφικά του στοιχεία.
Ο Κυριακόπουλος έχει αυτό το ιδιαίτερο: κάνει γνήσια ζωγραφική που σε συγκινεί απλά κι αβίαστα, χωρίς ν’ απαιτεί πολύπλοκους αναβαθμούς μύησης. Ο καθένας θα βρει εκεί μέσα κάτι δικό του, ανάλογα με τη στάση μπροστά στη ζωή και τις παραστάσεις του. Μα θα βρει οπωσδήποτε κάτι. Κι αυτό είναι μεγάλη περιουσία για τον καλλιτέχνη, μα και συνολικά για το προχώρημα της ζωγραφικής στον τόπο.
Η παρουσίαση της δουλειάς του στον χώρο της Macart (με παραγωγή πολλών και σημαντικών τόμων στην εγχώρια και διεθνή τέχνη) έχει και μια οργανική σύνδεση με τις γραφικές τέχνες. Ως έργο μπορεί να ιδωθεί το συλλεκτικό βιβλίο με τα έργα της έκθεσης, που ο καλλιτέχνης υπογράφει σε 250 συλλεκτικά αντίτυπα.
Ο Πολιτιστικός Χώρος Macart, με σημαντική παρουσία στη φιλοξενία εκθέσεων Ελλήνων και ξένων δημιουργών, ανοίγει τις πόρτες του ξανά το απόγευμα της Παρασκευής, 11 Ιουνίου με τη νέα ανατρεπτική έκθεση του γνωστού ζωγράφου Νίκου Κυριακόπουλου.
Μία γαργαλιστική, ερωτική πανδαισία, αφιερωμένη στην ανθρώπινη επαφή που τόσο μας έχει λείψει. Θα διαρκέσει μόνο τρεις μέρες, οπότε τρέξτε να προλάβετε!
***
instagram.com/nik_kiriakopoulos
Πολιτιστικός Χώρος Macart:
Λένορμαν 244, 10443 Αθήνα, τ. 210 5132322
Ώρες έκθεσης:
Παρασκευή 11 Ιουνίου, 17:00 - 22:00.
Σάββατο 12 Ιουνίου: 10:00-22:00.
Κυριακή 13 Ιουνίου: 10:00-22:00
www.macart.gr