Είναι στη ζωή μας σχεδόν δύο δεκαετίες και όπως όλα τα άλλα νομίσματα, η αξία του έχει κυμανθεί σε διάφορα επίπεδα. Αυτό που έχει όμως μοναδικό, όπως αναφέρει το BBC σε αφιέρωμά του, είναι ότι η αξία του δεν είναι μόνο νομισματική. Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς άλλο νόμισμα που να έχει συνδεθεί με τόσο υψηλές φιλοδοξίες και πολιτικό ιδεαλισμό. Και με τους τριγμούς που προκαλεί το δράμα του Brexit, αυτό επιβεβαιώνεται ακόμη περισσότερο.
Όντας ένα από τα νεότερα νομίσματα του κόσμου, τα γεγονότα πίσω από τη γέννησή του έχουν καταγραφεί σχολαστικά. Όλοι έχουμε ζήσει τις συνόδους, τις διαφωνίες, τις συνθήκες και τις πανηγυρικές αναλήψεις των πρώτων ευρώ από τα ΑΤΜ. Αυτό που αποτελεί μυστήριο –και αμφιλεγόμενο- είναι πως υιοθετήθηκε το συγκεκριμένο σύμβολο για το ευρώ.
Το όνομά του παρόλα αυτά γνωρίζουμε ότι αποφασίστηκε στην Μαδρίτη το 1995. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, υπερίσχυσε η πρόταση ενός Βέλγου καθηγητή έναντι μιας πλειάδας άλλων επιλογών, όπως το σαιξπηρικό «ducat» (δουκάτο) που ήταν παλιό ευρωπαϊκό νόμισμα.
Το «ευρώ» επικράτησε κυρίως γιατί ένας βασικός παράγοντας για την επιλογή ήταν ότι το όνομα θα έπρεπε να είναι ίδιο σε όλες τις γλώσσες της Ευρώπης.
Όσο για το σύμβολο, σε αντίθεση με τα άλλα νομίσματα που εξελίχθηκαν μέσα στους αιώνες, το σύμβολο του ευρώ σχεδιάστηκε από επιτροπή.
Έπρεπε να περιλαμβάνει τρία βασικά στοιχεία: να είναι ένα ιδιαίτερα αναγνωρίσιμο σύμβολο της Ευρώπης, να αντηχεί γνωστά υπάρχοντα σύμβολα νομισμάτων και να είναι όμορφο αισθητικά και απλό να γράφεται με το χέρι.
Οι αρμόδιοι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατάρτισαν έναν κατάλογο με 30 επιλογές, οι οποίες στη συνέχεια μειώθηκαν σε 10 και αποτέλεσαν αντικείμενο δημοσκόπησης. Από τον κατάλογο αυτόν προέκυψαν δύο πιθανά σύμβολα και η τελική επιλογή έγινε από τον τότε Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Jacques Santer, και τον Yves-Thibault de Silguy, τον Επίτροπο που ήταν αρμόδιος για τα οικονομικά και νομισματικά θέματα την εποχή εκείνη.
Όταν το τελικό σύμβολο παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο του 1996, η εφημερίδα The European το χαρακτήρισε ένα σύμβολο «ακριβές, με αυτοπεποίθηση, σαν ένα μεταμοντέρνο πρέτσελ».
Οι ελληνικές ρίζες
Ωστόσο προκάλεσε και σύγχυση. Τι είναι το €; Ένα C με δύο οριζόντιες γραμμές;
Όχι. Στην πραγματικότητα ήταν εμπνευσμένο από το ελληνικό γράμμα έψιλον, που συμβολίζει την κοιτίδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού και την ευρωπαϊκή ιστορική συνέχεια. Το E είναι φυσικά και το πρώτο γράμμα της λέξης Ευρώπη. Οι δύο έντονες παράλληλες οριζόντιες γραμμές συμβολίζουν τη σταθερότητα του νομίσματος. Τραγική ειρωνεία ότι η μεγαλύτερη κρίση που αμφισβήτησε την σταθερότητα του νομίσματος, ήρθε από την Ελλάδα…
Ποια ήταν τα άλλα σύμβολα
Περιέργως, είναι δύσκολο να βρει κανείς τα άλλα σύμβολα που είχαν προταθεί. Πιθανότατα φυλάσσονται σε κάποιο θησαυροφυλάκιο των Βρυξελλών, αναφέρει το BBC. Και μια αναζήτηση ονλάιν δεν αποκαλύπτει τίποτα. Σας το € να ήταν το μόνο που υπήρξε ποτέ.
Ομιχλώδης είναι και η διαδικασία της δημοσκόπησης που έγινε για να καταλήξουν στα δύο τελευταία σύμβολα. Πόσοι Ευρωπαίοι πολίτες απάντησαν και από ποιες χώρες; Άγνωστο.
Το ευρώ εισήχθη ως λογιστική μονάδα (χωρίς μετρητά), για παράδειγμα στις ηλεκτρονικές μεταφορές, τα μεσάνυχτα της 1ης Ιανουαρίου 1999, αντικαθιστώντας το ΕCU (την παλαιότερη Ευρωπαϊκή Νομισματική Μονάδα). Το 2002, με 14,25 δισεκατομμύρια τραπεζογραμμάτια και 50 δισεκατομμύρια κέρματα, κυκλοφόρησε σε 11 κράτη μέλη.