Η ”πληθυσμιακή βόμβα” που επί χρόνια προκαλεί ανησυχία σε παγκόσμιο επίπεδο μπορεί τελικά να μην εκραγεί σύμφωνα με τους συντάκτες μιας νέας έκθεσης που εκτιμά ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα κορυφωθεί σε χαμηλότερα επίπεδα και νωρίτερα των μέχρι σήμερα εκτιμήσεων.
Η μελέτη, που ανατέθηκε σε ειδικούς από τη Λέσχη της Ρώμης, εκτιμά ότι σύμφωνα με τις τρέχουσες τάσεις, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα φτάσει τα 8,8 δισεκατομμύρια πριν από τα μέσα του αιώνα και στη συνέχεια θα μειωθεί ραγδαία.
Η κορύφωση θα μπορούσε να έρθει νωρίτερα ακόμη, εάν οι κυβερνήσεις λάβουν προοδευτικά μέτρα για την αύξηση του μέσου εισοδήματος και των επιπέδων εκπαίδευσης.
Οι νέες προβλέψεις, όπως αναφέρει ο Guardian, αποτελούν καλά νέα για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα.
Μόλις ξεπεραστεί η δημογραφική διόγκωση, η πίεση στη φύση και το κλίμα θα πρέπει να αρχίσει να μειώνεται, μαζί με τις σχετικές κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις.
Οι συντάκτες της έκθεσης όμως προειδοποιούν ότι η μείωση των γεννήσεων από μόνη της δεν θα λύσει τα περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη, τα οποία είναι ήδη σοβαρά και με τον τωρινό παγκόσμιο πληθυσμό των 7,8 δισεκατομμυρίων αφού προκαλούνται κυρίως από την υπερβολική κατανάλωση μιας ευνοημένης, πλούσιας μειονότητας.
Η μείωση του πληθυσμού μπορεί επίσης να δημιουργήσει νέα προβλήματα, όπως η συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού και μεγαλύτερη πίεση στα ασφαλιστικά συστήματα, που σχετίζονται με τη γήρανση μίας κοινωνίας. Τέτοια προβλήματα ήδη βιώνουν χώρες όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.
Ένας από τους συντάκτες της έκθεσης, ο Μπεν Καλλενγκάρι, είπε ότι τα ευρήματα ήταν αφορμή για αισιοδοξία – αλλά υπάρχει και μία παγίδα.
″Από την μία έχουμε πειστικά στοιχεία πως δεν θα εκραγεί η αποκαλούμενη πληθυσμιακή βόμβα αλλά από την άλλη εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε σημαντικές προκλήσεις από περιβαλλοντική άποψη. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να αντιμετωπίσουμε το σημερινό αναπτυξιακό παράδειγμα της υπερκατανάλωσης και της υπερπαραγωγής, που είναι μεγαλύτερα προβλήματα από τον πληθυσμό”.
Προηγούμενες μελέτες κατέληγαν σε μια πιο ζοφερή εικόνα.
Πέρυσι, ο ΟΗΕ υπολόγισε ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα έφτανε τα 9,7 δισεκατομμύρια μέχρι τα μέσα του αιώνα και θα συνεχίσει να αυξάνεται για αρκετές δεκαετίες μετά.
Η νέα μελέτη κυκλοφόρησε τη Δευτέρα και πραγματοποιήθηκε από τη Earth4All (ομάδα κορυφαίων περιβαλλοντικών και οικονομικών ιδρυμάτων, συμπεριλαμβανομένου του Potsdam Institute for Climate Impact Research, του Stockholm Resilience Center και του BI Norwegian Business School).
Η ανάθεση έγινε από την Λέσχη της Ρώμης ως συνέχεια της θεμελιώδους μελέτης για τα Όρια στην Ανάπτυξη πριν από περισσότερα από 50 χρόνια.
Η έκθεση βασίζεται σε μια νέα μεθοδολογία που ενσωματώνει κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες που έχουν αποδεδειγμένα αντίκτυπο στο ποσοστό γεννήσεων, όπως η αύξηση του μορφωτικού επιπέδου, ιδιαίτερα για τις γυναίκες, και η βελτίωση του εισοδήματος.
Σκιαγραφεί δύο σενάρια ανάλογα με τον βαθμό στον οποίο ασκούνται τέτοιες πολιτικές.
Στο πρώτο, που δεν υπάρχουν αλλαγές προβλέπει ότι οι υπάρχουσες πολιτικές είναι αρκετές για να περιορίσουν την παγκόσμια αύξηση του πληθυσμού κάτω από 9 δισεκατομμύρια το 2046 και στη συνέχεια θα υπάρξει μείωση στα 7,3 δισεκατομμύρια το 2100.
Αυτό είναι το κακό σενάριο: ”Αν και δεν έχει ως αποτέλεσμα μια απροκάλυπτη οικολογική ή ολική κλιματική κατάρρευση, η πιθανότητα περιφερειακών κοινωνικών καταρρεύσεων ωστόσο αυξάνεται κατά τη διάρκεια των δεκαετιών έως το 2050, ως αποτέλεσμα της βαθύτερης κοινωνικής διαίρεσης τόσο στο εσωτερικό όσο και μεταξύ των κοινωνιών. Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα οξύς στις πιο ευάλωτες, κακώς διοικούμενες και οικολογικά ευάλωτες οικονομίες”.
Το δεύτερο σενάριο, είναι πιο αισιόδοξο αφού με τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να αυξάνουν τους φόρους στους πλούσιους για να επενδύσουν στην εκπαίδευση, τις κοινωνικές υπηρεσίες και τη βελτίωση της ισότητας, υπολογίζεται ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα μπορούσε να φτάσει τα 8,5 δισεκατομμύρια ήδη από το 2040 και στη συνέχεια να μειωθεί κατά περίπου ένα τρίτο σε περίπου 6 δισεκατομμύρια το 2100.
Εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα υπήρχαν σημαντικά οφέλη μέχρι τα μέσα του αιώνα για την ανθρώπινη κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον.
″Μέχρι το 2050, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι περίπου 90% χαμηλότερες από ό,τι ήταν το 2020 και εξακολουθούν να μειώνονται”, σύμφωνα με την έκθεση. ”Οι εναπομείνασες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από βιομηχανικές διεργασίες απομακρύνονται όλο και περισσότερο μέσω της δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Καθώς ο αιώνας προχωρά, περισσότερος άνθρακας δεσμεύεται παρά αποθηκεύεται, διατηρώντας την παγκόσμια θερμοκρασία κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Η άγρια ζωή σταδιακά ανακάμπτει και αρχίζει να ευδοκιμεί ξανά σε πολλά μέρη”.