Την πρώτη ημέρα των φετινών Πανελλαδικών Εξετάσεων οι μαθητές και οι μαθήτριες της Γ’ Λυκείου εξετάστηκαν στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας. Σύμφωνα με την ύλη, που δημοσιεύεται από το Υπουργείο Παιδείας στην αρχή της σχολικής χρονιάς, οι μαθήτριες και οι μαθητές εξετάζονται και στο να ερμηνεύουν τις λέξεις και να αξιολογούν την ακρίβεια και τη σαφήνεια του λεξιλογίου.
Παραθέτω ένα απόσπασμα από το κείμενο, το οποίο δόθηκε στους μαθητές και τις μαθήτριες: ”Τέλος, το ιδανικό της αδελφότητας (η fraternité της Γαλλικής Eπανάστασης)”. Διευκρινίζεται στο τέλος του κειμένου ότι πρόκειται για απόσπασμα από το βιβλίο του Norberto Bobbio, ”Το μέλλον της δημοκρατίας”, μετάφραση Π. Ράμος, Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, 1993, σελ. 49-51.
Με τα φτωχά μου ελληνικά και τα φτωχότερά μου γαλλικά, θεωρώ ότι η λέξη fraternité θα έπρεπε να αποδοθεί ως αδελφοσύνη, δηλαδή βαθιά φιλική σχέση.
Η σημασία της λέξης αδελφότητα -την οποία επέλεξε ο μεταφραστής και διατήρησαν οι επιμελητές των θεμάτων- είναι διαφορετική: θρησκευτικός ή φιλανθρωπικός σύλλογος, σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Άρα, νομίζω ότι διαστρεβλώθηκε το εννοιολογικό περιεχόμενο του αρχικού κειμένου και οι μαθήτριες και οι μαθητές δεν διδάχθηκαν ορθά την ελληνική γλώσσα. Η ενδεχόμενη χαλαρή και απρόσεκτη απόδοση της fraternité στα ελληνικά ως αδελφότητα, σε κείμενα σχολικά και μη, δεν συνιστά κατά τη γνώμη μου δικαιολογία και θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί στις Πανελλαδικές Εξετάσεις.
Καλό θα ήταν οι θεματοθέτες, ιδίως στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, να προσέχουν περισσότερο τέτοια ζητήματα. Εξάλλου, έχουν την ευχέρεια να παρέμβουν στο αρχικό κείμενο, αν το κρίνουν σκόπιμο.
Γ. Στείρης
Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΚΠΑ