Η απάντηση στο μείζον ερώτημα διαφεύγει από τις κυβερνήσεις και τις υπηρεσίες υγείας σε όλο τον κόσμο από την έναρξη της πανδημίας του κορονοϊού έως και σήμερα. Και το ερώτημα παραμένει: Ο ιός προήλθε από ζώα ή διέρρευσε από κινεζικό εργαστήριο;
Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ (DOE) πρόσφατα αξιολόγησε με «μικρή σιγουριά» ότι ξεκίνησε από εργαστήριο, σύμφωνα με έκθεση που δεν έχει δει ακόμη το φως της δημοσιότητας.
Αλλά πολλοί στις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ διαφωνούν. «Δεν υπάρχει σύμπνοια αυτή τη στιγμή στην κυβέρνηση των ΗΠΑ για το πώς ακριβώς ξεκίνησε η COVID», δήλωσε τη Δευτέρα ο Τζον Κίρμπι, εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας.
Tο συμπέρασμα του DOE μετέδωσε για πρώτη φορά το Σαββατοκύριακο η Wall Street Journal, σύμφωνα με την οποία η απόρρητη έκθεση βασίστηκε σε νέες πληροφορίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι το DOE επιβλέπει ένα εθνικό δίκτυο εργαστηρίων. Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου αρνήθηκαν να επιβεβαιώσουν δημοσιεύματα του Τύπου σχετικά με αυτή την αξιολόγηση.
Το 2021, αξιωματούχοι δημοσίευσαν μια περίληψη έκθεσης πληροφοριών που ανέφερε ότι τέσσερα μέλη μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ πίστευαν «με χαμηλή σιγουριά» ότι ο ιός μεταδόθηκε για πρώτη φορά από ένα ζώο σε έναν άνθρωπο και ένα πέμπτο πίστευε με «μέτρια σιγουρία» ότι η πρώτη ανθρώπινη μόλυνση είχε σχέση με ένα εργαστήριο.
Ενώ ορισμένοι επιστήμονες είναι ανοιχτοί στη θεωρία της διαρροής από εργαστήριο, άλλοι συνεχίζουν να πιστεύουν ότι ο ιός προήλθε από ζώα, μεταλλάχθηκε και μεταπήδησε στους ανθρώπους - όπως συνέβη στο παρελθόν με άλλους ιούς. Οι ειδικοί λένε ότι η πραγματική προέλευση της πανδημίας μπορεί να μην είναι γνωστή για πολλά χρόνια - αν γίνει ποτέ γνωστή.
Εκκλήσεις για περισσότερες έρευνες
Η Αλίνα Τσαν, μοριακή βιολόγος στο Broad Institute of Massachusetts Institute of Technology and Harvard, λέει ότι δεν είναι σίγουρη ποια νέα δεδομενα είχαν οι υπηρεσίες, αλλά «είναι λογικό να συμπεράνουμε» ότι σχετίζεται με δραστηριότητες στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν στην Κίνα. Σύμφωνα με την ίδια, ήδη από το 2018 οι επιστήμονες είχαν συντάξει μια έκθεση που «περιέγραφε ουσιαστικά ένα σχέδιο για ιούς που μοιάζουν με τον κορονοϊό». «Δύο χρόνια αργότερα, ένας τέτοιος ιός έκανε την εμφάνισή του», τονίζει.
Το ινστιτούτο της Γουχάν μελετούσε τους κορονοϊούς για χρόνια, εν μέρει λόγω των ευρέως διαδεδομένων ανησυχιών - ήδη από την εξάπλωση του SARS - ότι θα μπορούσαν να είναι η πηγή της επόμενης πανδημίας.
Καμία υπηρεσία πληροφοριών δεν πιστεύει ότι ο κορονοϊός που προκάλεσε την COVID-19 κυκλοφόρησε σκόπιμα. Η περίληψη του 2021 ήταν σαφής σε αυτό το σημείο, λέγοντας: «κρίνουμε ότι ο ιός δεν αναπτύχθηκε ως βιολογικό όπλο».
«Τα εργαστηριακά ατυχήματα συμβαίνουν με εκπληκτική συχνότητα. Πολλοί άνθρωποι δεν ακούν πραγματικά για εργαστηριακά ατυχήματα, επειδή δεν γίνεται κουβέντα για αυτά δημόσια», εξηγεί η Τσάν.
Πέρυσι, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνέστησε να γίνει μια βαθύτερη έρευνα για ένα πιθανό εργαστηριακό ατύχημα. Η Τσαν ελπίζει ότι η νέα έκθεση θα πυροδοτήσει περισσότερες έρευνες στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Κίνα χαρακτηρίζει «αβάσιμη» την πρόταση ότι η COVID-19 προήλθε από κινεζικό εργαστήριο και δηλώνει «ανοιχτή και διαφανής» σχετικά με την προέλευση του ιού.
Υποστήριξης της θεωρίας των ζωών
Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η θεωρία της μετάδοδης από ζώο σε άνθρωπο παραμένει πολύ πιο εύλογη. Θεωρούν ότι εμφανίστηκε στη φύση από τις νυχτερίδες και μεταδόθηκε στους ανθρώπους, είτε απευθείας είτε μέσω άλλου ζώου.
Σε μια ερευνητική εργασία του 2021 στο περιοδικό Cell, οι επιστήμονες είπαν ότι ο ιός COVID-19 είναι ο ένατος τεκμηριωμένος κορονοϊός που μολύνει ανθρώπους - και όλοι οι προηγούμενοι προήλθαν από ζώα.
Δύο μελέτες, που δημοσιεύθηκαν πέρυσι από το περιοδικό Science, ενίσχυσαν τη θεωρία της ζωικής προέλευσης, διαπiστώνοντας ότι η αγορά θαλασσινών Huanan στη Γουχάν ήταν πιθανότατα το επίκεντρο της πανδημίας. Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο ιός πιθανότατα διοχετεύθηκε από τα ζώα στους ανθρώπους δύο διαφορετικές φορές.
Αντιδράσεις στην νέα έκθεση
Το συμπέρασμα του DOE έρχεται στο φως την ώρα που οι Ρεπουμπλικάνοι της Βουλής των ΗΠΑ χρησιμοποιούν τη νέα πλειοψηφική τους εξουσία για να διερευνήσουν όλες τις πτυχές της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένης της προέλευσης, καθώς και τις προσπάθειες, όπως ισχυρίζονται, των αξιωματούχων να αποκρύψουν το γεγονός ότι διέρρευσε από εργαστήριο στη Γουχάν.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, οι Ρεπουμπλικάνοι έστειλαν επιστολές στον Δρ. Αντονι Φάουτσι, τον Υπουργό Υγείας και άλλους αξιωματούχους ως μέρος των ερευνητικών προσπαθειών τους.
Ο πλέον συνταξιούχος Φάουτσι, ο οποίος υπηρέτησε ως ο κορυφαίος εμπειρογνώμονας μολυσματικών ασθενειών της χώρας υπό τους Ρεπουμπλικάνους και Δημοκρατικούς προέδρους, χαρακτήρισε τα επιχειρήματα των Ρεπουμπλικανών «ανοησίες».
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων ζήτησε από την κυβέρνηση Μπάιντεν να παράσχει στο Κογκρέσο «πλήρη και εμπεριστατωμένη ενημέρωση» σχετικά με την έκθεση και τα στοιχεία πίσω από αυτήν.
Ο Κίρμπι, εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, τόνισε ότι ο Τζο Μπάιντεν πιστεύει ότι είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι συνέβη «ώστε να μπορούμε να αποτρέψουμε καλύτερα μελλοντικές πανδημίες», αλλά ότι αυτή η έρευνα «πρέπει να γίνει με ασφαλή τρόπο και όσο το δυνατόν πιο διαφανή για τον υπόλοιπος κόσμο».