Η χώρα του βυθίζεται σε μια κρίση φυσικού αερίου. Αλλά ο Νίκου Ποπέσκου προσπαθεί να παραμείνει θετικός.
″Τη Δευτέρα η χώρα μας έγραψε ιστορία”, λέει ο υπουργός Εξωτερικών της Μολδαβίας μιλώντας στο BBC. ”Για πρώτη φορά η Μολδαβία αγόρασε φυσικό αέριο από μια πηγή που δεν ήταν η ρωσική Gazprom”.
Η αποστολή αερίου από το PGNiG της Πολωνίας ήταν ένα εκατομμύριο κυβικά μέτρα. Η Μολδαβία θα χρειαστεί πολύ μεγαλύτερες ποσότητες εάν η Gazprom κάνει αυτό που έχει απειλήσει να κάνει: να κλείσει τις κάνουλες.
Μέχρι στιγμής το 100% του φυσικού αερίου της Μολδαβίας προέρχεται από τη Ρωσία. Όμως η σύμβαση για την προμήθεια του έληξε στα τέλη Σεπτεμβρίου. Η Gazprom αύξησε το τίμημα και η Μολδαβία διστάζει να το πληρώσει.
Ελλείψει νέας συμφωνίας, ο ρωσικός ενεργειακός γίγαντας μείωσε τις προμήθειες, ωθώντας τη Μολδαβία να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης για 30 ημέρες.
Η Gazprom κατηγόρησε τη Μολδαβία ότι ”προκάλεσε την κρίση” και ζήτησε την αποπληρωμή ενός χρέους 709 εκατομμυρίων δολαρίων , το οποίο αμφισβητεί η Μολδαβία.
Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται.
Πόσο εύκολο είναι για τη Μολδαβία να απευθυνθεί σε άλλους παρόχους;
Μολδαβοί αξιωματούχοι λένε ότι θα ήθελαν να υπογράψουν νέο συμβόλαιο με την Gazprom, αλλά μόνο εάν οι όροι είναι ευνοϊκοί. Εάν δεν υπάρξει συμφωνία με τη Ρωσία, η Μολδαβία, μια από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης, θα μπορέσει να αγοράσει αρκετό φυσικό αέριο από αλλού;
″Είναι η χειρότερη στιγμή για να έχεις να διαχειριστείς μια κρίση φυσικού αερίου στη χώρα σου”, παραδέχεται ο κ. Ποπέσκου. ”Οι τιμές είναι υψηλότερες από ποτέ. Βλέπουμε αυτή τη στενότητα της αγοράς σε παγκόσμια κλίμακα. Αλλά είχαμε υποστήριξη. Τα τελευταία χρόνια η Ρουμανία κατασκεύασε έναν νέο αγωγό φυσικού αερίου στη Μολδαβία που μας παρέχει μια δικλείδα ασφαλείας. Λάβαμε επίσης μερικές συμβουλές από την Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με τo πως θα μπορούσαμε να αποκτήσουμε άλλες πηγές παροχής αερίου μέσα σε λίγες ημέρες”.
Όπως πολλές επιχειρήσεις στη Μολδαβία, το εργοστάσιο ζάχαρης στη Ντρότσια έχει επηρεαστεί από την έλλειψη αερίου. ”Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μόνο το ένα τέταρτο του φυσικού αερίου που χρειαζόμαστε”, εξηγεί ο διευθυντής Ροστισλάβ Μαγκντέι. ”Χρησιμοποιούμε εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Ελπίζουμε ότι η κυβέρνησή θα αντισταθμίσει τυχόν απώλειες που προκύπτουν από την υψηλή τιμή των καυσίμων”.
Μήπως η Μόσχα τιμωρεί το Τσισνάου
Η Μολδαβία, αν και κάποτε δορυφόρος της Μόσχας, πλέον στρέφεται προς τη Δύση.
Η ηγεσία της χώρας είναι πλέον φιλοευρωπαϊκή και υποστηρίζει τους στενότερους δεσμούς με την Ε.Ε. Πολλοί μάλιστα υποψιάζονται ότι η κρίση του φυσικού αερίου είναι ο τρόπος του Κρεμλίνου να εκφράσει την αποδοκιμασία του.
″Φέτος είχαμε βουλευτικές εκλογές και το φιλορωσικό κόμμα έχασε”, λέει ο Σέργιου Τοφιλάτ, πρώην σύμβουλος ενέργειας του προέδρου της Μολδαβίας. ”Έχουμε ένα φιλοδυτικό κόμμα στην εξουσία . Έτσι, η Ρωσία άλλαξε την προσέγγισή της για την προμήθεια φυσικού αερίου. Το Κρεμλίνο θέλει να τιμωρήσει τον μολδαβικό λαό επειδή ψήφισε κατά ενός φιλορωσικού κόμματος. Είναι καθαρά πολιτικό το θέμα”. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσπαθεί να κρατήσει τις πρώην σοβιετικές χώρες στην σφαίρα επιρροής του Κρεμλίνου. Δεν θέλουμε να μείνουμε γονατισμένοι μπροστά στη Μόσχα. Πρέπει να πούμε όχι στον ρωσικό εκβιασμό και έχουμε τώρα την ευκαιρία να απαλλαγούμε από Ρωσική επιρροή στη Μολδαβία”.
Το Κρεμλίνο αρνείται ότι χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο. Ο Πρόεδρος Πούτιν απέρριψε πρόσφατα τον ισχυρισμό κάνοντας λόγο για ”απόλυτη ανοησία” και για μια ”πολιτικά υποκινούμενη κουβέντα”.
Για τη Μολδαβία φυσικά, η μείωση της επιρροής της Ρωσίας δεν θα είναι εύκολη.
Η εξάρτηση και η παγίδα
Σε ενεργειακό επίπεδο, η Μολδαβία είναι στενά συνδεδεμένη με τη Μόσχα. Η χώρα, όχι μόνο ήταν 100% εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο άλλα η δικής . εταιρεία φυσικού αερίου, η Moldovagaz, ανήκει κατά πλειοψηφία στη Gazprom.
Επίσης περισσότερο από το 80% της ηλεκτρικής ενέργειας της Μολδαβίας προέρχεται από ένα ρωσικό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής στην Υπερδνειστερία - μια αυτονομιστική περιοχή της Μολδαβίας, που υποστηρίζεται οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά από τη Μόσχα.
Εάν οι διαπραγματεύσεις για το φυσικό αέριο ήταν ένα παιχνίδι πόκερ, τότε η Ρωσία έχει πολύ δυνατό φύλλο.
Αλλά η εταιρεία στην Υπερδνειστερία θα μπορούσε να αποδειχθεί το αδύναμο σημείο για τη Μόσχα.”Η Gazprom χρειάζεται μια σύμβαση φυσικού αερίου με τη Μολδαβία, ώστε να μπορεί να προμηθεύει και την αποσχισθείσα περιοχή με φυσικό αέριο”, λέει ο Τοφιλάτ. ”Η Gazprom είναι μια δημόσια εταιρεία, με μετοχές εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Δεν μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό της να υπογράψει σύμβαση με τον προμηθευτή Trans-Dniester που δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένος”.
Το ρίσκο επιστροφής στην αγκαλιά του Κρεμλίνου
Στην πόλη Μπάλτι, οι Μολδαβοί αυτοκινητιστές αισθάνονται τις επιπτώσεις της έλλειψης φυσικού αερίου. Στον σταθμό προπανίου οι ουρές οχημάτων, είναι μεγάλες.
″Είμαστε σε αυτή την κατάσταση, γιατί στρεφόμαστε προς την Ευρώπη”, λέει ο οδηγός ταξι, Βαλέρα. ”Αν ήμασταν με τη Ρωσία, όλα θα ήταν διαφορετικά”.
″Το πρόβλημα είναι”, λέει ένας άλλος οδηγός, ο Γιούρα, ”ότι οι ηγέτες μας θέλουν τώρα να είναι φίλοι με την Ευρώπη και την Αμερική. Για φθηνό φυσικό αέριο πρέπει να πάνε στη Μόσχα, να κάνουν συμφωνία. Πρέπει να υποκύψουμε στη Ρωσία”.
Για μια κυβέρνηση που έχει χαράξει μια φιλοευρωπαϊκή πορεία υπάρχει ένας κίνδυνος: η παρατεταμένη έλλειψη φυσικού αερίου και οι υψηλότεροι λογαριασμοί ενέργειας θα μπορούσαν να κάνουν τους Μολδαβούς να αμφισβητήσουν την κατεύθυνση προς την οποία κινείται η χώρα τους.