Τις πρώτες πρωινές ώρες της 30ης Ιουνίου 1966 μια φωτιά σάρωσε το σπίτι του διευθύνοντος συμβούλου μιας εταιρείας που έφτιαχνε το παραδοσιακό ιαπωνικό καρύκευμα μίσο στη Σιζουόκα της κεντρικής Ιαπωνίας. Μετά την κατάσβεση της πυρκαγιάς, η αστυνομία βρήκε τα πτώματα του μεγαλοστελέχους, της συζύγου του και των δύο έφηβων παιδιών τους - όλοι τους είχαν μαχαιρωθεί μέχρι θανάτου.
Ο Ιβάο Χακαμάντα, ο οποίος εργαζόταν στην εταιρεία, συνελήφθη ως ύποπτος για την δολοφονία της οικογένειας, τον εμπρησμό στο σπίτι τους και την κλοπή 200.000 γιεν (περίπου 100 ευρώ) σε μετρητά. Δύο χρόνια αργότερα κρίθηκε ένοχος για φόνο και εμπρησμό και καταδικάστηκε σε απαγχονισμό. Επιμένει για την αθωότητά του καθ′ όλη τη διάρκεια των 56 χρόνων που περιμένει την εκτέλεσή του - η μεγαλύτερη σε διάρκεια αναμονή που έχει περάσει ποτέ καταδικασμένος σε θάνατο κρατούμενος παγκοσμίως.
Σε μια χώρα όπου οι θανατοποινίτες συχμά περνούν μεγάλες χρονικές περιόδους περιμένοντας την εκτέλεση, η υπόθεση του Χακαμάντα πήρε μια κρίσιμη τροπή το 2014. Το δικαστήριο που τον είχε αρχικά καταδικάσει έκρινε ότι ορισμένα από τα στοιχεία σε βάρος του ήταν μη ασφαλή και διέταξε την απελευθέρωσή του. Ενα ανώτερο δικαστήριο διέταξε αργότερα την επανάληψη της δίκης.
Το κατώτερο δικαστήριο είπε ότι τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στη δίκη του από την αστυνομία «μπορεί να ήταν κατασκευασμένα», ενώ οι δικηγόροι του είπαν ότι οι εξετάσεις DNA σε αιματοβαμμένα ρούχα που ανασύρθηκαν από μια δεξαμενή με μίσο απέδειξαν ότι το αίμα δεν ήταν δικό του.
Ο 88χρονος σήμερα άνδρας πάντα υποστήριζε ότι αναγκαζόταν να ομολογήσει κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων που συνήθως διαρκούσαν 12 ώρες την ημέρα. Σχεδόν έξι δεκαετίες αφότου καταδικάστηκε σε θάνατο, οι εισαγγελείς συνεχίζουν να ζητούν την εκτέλεσή του, σε μια υπόθεση που έχει γίνει σημαία για αυτούς που εναντιώνονται στην επιβολή της θανατικής ποινής στην Ιαπωνία, την ώρα που πολλές χώρες την καταργούν.
Ο πρώην επαγγελματίας πυγμάχος, που παλεύει πλέοον με σωματικές και πνευματικές ασθένειες, θα μάθει τη μοίρα του στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν το περιφερειακό δικαστήριο της Σιζουόκα θα αποφανθεί την ετυμηγορία στην επανάληψη της δίκης του, η οποία ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2023. Ο ίδιος δεν έχει εμφανιστεί στο δικαστήριο, αφού κρίθηκε διανοητικά ανίκανος να δώσει αξιόπιστα στοιχεία. Η μακροχρόνια φυλάκισή του έχει αποκαλύψει αυτό που οι υπέρμαχοί του αποκαλούν απάνθρωπη μεταχείριση των θανατοποινιτών στην Ιαπωνία.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, άτομα που καταδικάστηκαν σε θάνατο έχουν κριθεί ένοχοι για πολλαπλούς φόνους, που συχνά διαπράχθηκαν μαζί με άλλα εγκλήματα όπως ληστεία, βιασμός ή κλοπή. Οι καταδικασμένοι κρατούμενοι συνήθως περνούν χρόνια –ακόμα και δεκαετίες– στην απομόνωση μέχρι τον θάνατο. Οταν οριστικοποιηθεί η καταδίκη τους, τους δίνεται ειδοποίηση μόλις μερικών ωρών για την εκτέλεσή τους και δεν υπάρχει ευκαιρία να μιλήσουν με δικηγόρους ή οικογένειες. Η τελευταία τους συνομιλία είναι συνήθως με έναν βουδιστή ιερέα.
Η Ιαπωνία, η μόνη χώρα της G7 μαζί με τις ΗΠΑ που διατηρεί τη θανατική ποινή, έχει δεχθεί διεθνή κριτική για τις «μυστικές» εκτελέσεις της, με τους ακτιβιστές να χρησιμοποιούν την περίπτωση του Χακαμάντα για να καταγγείουν τις πρακτικές που, όπως λένε, τρελαίνει τους κρατούμενους με την «σκληρή, απάνθρωπη και ταπεινωτική» μεταχείριση.
Η Χιντέκο Χακαμάντα, αδερφή του καταδικασθέντος άνδρα, είναι αισιόδοξη, αν και οι δικηγόροι πιστεύουν ότι οι εισαγγελείς θα μπορούσαν να ασκήσουν έφεση σε περίπτωση αθωωτικής ετυμηγορίας. «Τώρα ο στόχος είναι ορατός», είπε στους δημοσιογράφους στο Τόκιο την Τετάρτη. «Έχει αισθανθεί σαν μια ατελείωτη διαδικασία. Το κάνω αυτό όχι μόνο για χάρη του αδερφού μου, αλλά και για άλλους ανθρώπους που έχουν κατηγορηθεί ψευδώς και έχουν φυλακιστεί».
Ο δικηγόρος υπεράσπισής του λέει ότι η δοκιμασία του πελάτη του έχει μεγεθύνειν την αντίθεσή του στη θανατική ποινή. «Βλέποντας τον Ιβάο τα τελευταία 10 χρόνια μου δείχνει τι κάνει η θανατική ποινή σε έναν άνθρωπο… είναι σαν να μην είναι εδώ μαζί μας, αλλά σε έναν δικό του κόσμο».
Η Ιαπωνία είναι μία από τις μόλις 55 χώρες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Βόρειας Κορέας και των ΗΠΑ, που εξαλοθούν να επιβάλλουν την εσχάτη των ποινών, ενώ περισσότερες από 140 άλλες, συμπεριλαμβανομένων όλων των μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την έχουν καταργήσει, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία.
Η Ιαπωνία έχει τηρήσει de facto μορατόριουμ στους απαγχονισμούς, αλλά υπάρχει μικρή πολιτική βούληση για κατάργηση της - κάτι που θα γλιτώσει τα 106 άτομα που έχουν καταδικαστεί επί του παρόντος σε θάνατο.
Περίπου το 99% τέτοιων ποινικών υποθέσεων που εκδικάζονται στην Ιαπωνία καταλήγουν σε καταδίκες και οι επαναληπτικές δίκες είναι σπάνιες. Ο Χακαμάντα είναι ένας από τους λίγους θανατοποινίτες που εξασφάλισαν επανάληψη της δίκης, αν και οι προηγούμενες αντίστοιχες υποθέσεις του δίνουν λόγους να αισιοδοξεί, καθώς κατέληξαν όλες σε αθωωτικές αποφάσεις.
Τον Νοέμβριο του 1973, σε ένα από τα χιλιάδες γράμματα που έγραψε από τη φυλακή, πρώτα στη μητέρα του και μετά στην αδερφή του, ο Χακαμάντα διαμαρτυρήθηκε για την αθωότητά του. «Είμαι φυλακισμένος σε θάνατο, στον οποίον καταδικαστεί άδικα», έγραψε. «Είμαι αναγκασμένος να ζω με διαρκή θλίψη που διαπερνά το σώμα μου. Η καρδιά μου παγώνει απεριόριστα από τον ατελείωτο φόβο της άγνωστης… εκτέλεσης. Ολο μου το σώμα τρέμει σαν να με χτυπάει ένας κρύος χειμωνιάτικος αέρας».
Μιλώντας στην τελευταία ακρόαση της επαναλήπτικής δίκης του τον περασμένο μήνα, η αδερφή του μόλησε για την τελευταία ευκαιρία του αδελφού της να «καθαρίσει» το όνομά του. «Είμαι τώρα 91 και ο αδερφός μου 88», τόνισε. Και πρόσθεσε: «Είμαστε κοντά στο τέλος της ζωής μας. Θα ήθελα να ζητήσω από το δικαστήριο να αφήσει τον Ιβάο να ζήσει τις μέρες που του έχουν απομείνει σαν άνθρωπος».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Πηγή: Guardian