Τόσο, οι ευθύνες για την ανασφάλεια των σιδηροδρόμων, η τραγικότητα του συμβάντος με τους θανάτους και τους τραυματισμούς, όσο όμως και η ολιγωρία που έως τώρα έχει επιδείξει η κυβέρνηση, έχουν δημιουργήσει μια ‘’χιονοστιβάδα’’, η οποία πολύ σύντομα θα εκτονώσει την δυναμική της.
Το χρονικό
Στις 28 Φεβρουαρίου του 2023, ακριβώς δύο χρόνια πριν, δύο αμαξοστοιχίες, μια επιβατική με πορεία από την Αθήνα προς τη Θεσσαλονίκη και μια εμπορική με ακριβώς αντίθετη πορεία, από τη Θεσσαλονίκη προς την Αθήνα, συγκρούστηκαν μετωπικά στην περιοχή των Τεμπών. Η σύγκρουση προκλήθηκε αφού από τραγικό λάθος οι δύο αμαξοστοιχίες βρέθηκαν να κινούνται στην ίδια γραμμή με συγκλίνουσες κατευθύνσεις! Η σύγκρουση ήταν τρομακτική, αφού οι ταχύτητες των δύο αμαξοστοιχιών πλησίαζαν για μεν τη πρώτη τα 150 για δε τη δεύτερη τα 90 χιλιόμετρα ανά ώρα. Την απόλυτη καταστροφή επέτεινε και η τρομερή πυρκαγιά που προκλήθηκε πιθανώς από μεγάλη ποσότητα εύφλεκτου υγρού που μεταφέρονταν από το εμπορικό τρένο. Ο θλιβερός απολογισμός, 57 άτομα νεκροί, 81 σοβαρά τραυματίες, ενώ ελαφριά τραυματίστηκαν 99 άτομα. Πρόκειται για το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα που συνέβη ποτέ στην Ελλάδα!
Τα λάθη, οι παραλήψεις, τα ερωτηματικά Το τραγικό αυτό συμβάν, ακολούθησαν μεγάλες αστοχίες και λάθη για τη διαλεύκανσή του όπως : A. Δεν αξιολογήθηκε με τη σοβαρότητα που άρμοζε, το ότι, ο χώρος θα έπρεπε να μείνει αναλλοίωτος για να εξευρεθούν τα αποδεικτικά στοιχεία κυρίως της πυρκαγιάς.
Β. Δεν καταστρώθηκε ένας ακριβής ‘’οδικός χάρτης’’, εξιχνίασης των αιτιών του δυστυχήματος.
Γ. Δεν αξιολογήθηκε επιτυχώς ο κίνδυνος μιας κοινωνικής αναταραχής σε περίπτωση ανεπάρκειας των μέτρων διαλεύκανσης των αιτίων του δυστυχήματος.
Δ. Δεν ακολουθήθηκε η βέλτιστη οδός του χειρισμού του θέματος από πλευράς δικαιοσύνης με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ερωτηματικά στην κοινή γνώμη.
Ε. Ο χώρος οποίος χαρακτηρίστηκε ως ο ζωτικός του δυστυχήματος, αλλοιώθηκε με τη παρέμβαση μηχανικών μέσων .
Οι καθυστερήσεις
Ήδη έχουν συμπληρωθεί δύο χρόνια από τη τραγωδία, όπου στη διερεύνηση της υπόθεσης έχουν εμπλακεί πολλές υπηρεσίες, οι οποίες ασυντόνιστα, προσπαθούν με ημίμετρα να συμβάλλουν στο να προσδιοριστούν οι αιτίες του δυστυχήματος. Η διαλεύκανση της υπόθεσης ανατέθηκε σε κάποιες επιτροπές, οι οποίες μετά από δύο χρόνια δεν έχουν καταφέρει να παραδώσουν τα πορίσματά τους. Μόλις την προηγούμενη Πέμπτη στις 27 Φεβρουαρίου ο Εθνικός οργανισμός διερεύνησης σιδηροδρομικών και αεροπορικών ατυχημάτων, ο ΕΔΟΑΣΑΑΜ, παρέδωσε το δικό του πόρισμα. Αναμένεται το πόρισμα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Το ορόσημο της 26ης Ιανουαρίου
Είχαν περάσει ήδη 23 μήνες από την ημέρα του τραγικού συμβάντος, όταν με πρωτοβουλία των γονέων και των συγγενών των αδικοχαμένων στη σύγκρουση, κάλεσαν όλους τους Έλληνες πολίτες σε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας σε ολόκληρη την Ελλάδα με κεντρικό σύνθημα ‘’ δεν έχω οξυγόνο’’. Οι διαμαρτυρίες αυτές πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 26 Ιανουαρίου σε τουλάχιστον 200 πόλεις και κωμοπόλεις σε ολόκληρη τη χώρα, με πολύ μεγάλη συμμετοχή πολιτών. Τις επόμενες ημέρες διενεργήθηκαν μετρήσεις της κοινής γνώμης από τις εταιρείες ερευνών όπου όλες συμφωνούσαν στο ότι το 70 – 72 % των πολιτών πιστεύει ότι υπάρχει προσπάθεια συγκάλυψης της υπόθεσης. Ακολούθησαν διάφορες ιδιαίτερα ατυχείς δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών για την υπόθεση αυτή, με αποτέλεσμα ο κόσμος να εξοργιστεί ακόμη περισσότερο.
Η νέα αναμέτρηση της κοινής γνώμης
Την προηγούμενη Παρασκευή στις 28 Φεβρουαρίου, οι φορείς των Ελλήνων πολιτών όπως επαγγελματικοί σύλλογοι, εργασιακοί σύλλογοι, συνδικάτα, φορείς του εκπαιδευτικού χώρου και άλλοι, κάλεσαν ξανά σε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας ακριβώς στο κλείσιμο των δύο χρόνων από την ημερομηνία του δυστυχήματος. Η επιτυχία των συγκεντρώσεων αυτών, ήταν πολύ μεγάλη. Κατά μια γενική εκτίμηση , έως και δύο περίπου εκατομμύρια πολίτες συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις σε 223 πόλεις και κωμοπόλεις της χώρας και σε τουλάχιστον 82 πόλεις του εξωτερικού.
Η νέα διαμορφωμένη κατάσταση
Σήμερα πια, σύσσωμη η αντιπολίτευση καταγγέλλει την κυβέρνηση για τα λάθη και τις παραλήψεις της, αλλά και για ηθελημένα άστοχους χειρισμούς. Προς τούτο ζήτησε να συσταθεί προανακριτική επιτροπή και συγχρόνως κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας. Έτσι λοιπόν στον πολιτικό κόσμο ξεκίνησε μια έντονη κινητικότητα και συγχρόνως μια μεγάλη περιπέτεια για τον κυβερνητικό σχηματισμό με απρόβλεπτη κατάληξη. Όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση για αυτό το θέμα, η κοινωνική επαγρύπνηση είναι αρκετά μεγάλη και οι απαιτήσεις του κόσμου για πλήρη αλήθεια δεν θα υποχωρήσουν αν δεν δοθούν πειστικές απαντήσεις οι οποίες να ικανοποιούν το κοινό περί δικαίου αίσθημα.
Η αμήχανη θέση
Ακόμη, εκείνο που πράγματι είναι άξιο παρατήρησης είναι το ότι στις κινητοποιήσεις, οι οποίες σαφέστατα τοποθετούνται κατά των κυβερνητικών χειρισμών, συμμετέχει και ικανό ποσοστό πολιτών οι οποίοι είναι υποστηρικτές της κυβέρνησης. Αυτό, ίσως και να συμβαίνει για πρώτη φορά στη χώρα μας από την εποχή της μεταπολίτευσης. Εκτίμησή μας είναι το ότι, οι πολίτες αυτοί οι οποίοι μάλιστα είχαν υποστηρίξει την κυβέρνηση στις τελευταίες εκλογές και ίσως συνεχίζουν και να την υποστηρίζουν, βρίσκονται πραγματικά σε αμήχανη θέση ή και σε θέση αμφισημίας προσπαθώντας να συμβιβαστούν με τις σκέψεις και τις αποφάσεις τους. Στηρίζουν κάποιους που και συγχρόνως τους κατακρίνουν! Η αμηχανία τους αυτή, γίνεται μάλιστα εντονότερη, όταν παρακολουθώντας τους περισσότερους ομιλητές στις συγκεντρώσεις οι οποίοι εκπροσωπούν συλλογικότητες, σωματεία και ενώσεις, τους ακούν να καταφέρονται κατά της κυβέρνησης και μάλιστα με σκληρούς χαρακτηρισμούς.
″Όλα λάθος’’
Με όλες αυτές τις απρόβλεπτες εξελίξεις, αναρωτιόμαστε, αν πλέον η κυβέρνηση διαθέτει πια τη δυνατότητα να χαράξει ένα πραγματικά λειτουργικό οδικό χάρτη, διαλεύκανσης του δυστυχήματος. Η μέχρι σήμερα στάση των εμπλεκόμενων στελεχών της, αποτελεί ένα μεγάλο εμπόδιο με τις παλινωδίες και τις αστοχίες τους. Πολύ χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του κου Χρήστου Παπαδημητρίου, του προέδρου του Εθνικού οργανισμού διερεύνησης ατυχημάτων, ότι μετά το δυστύχημα ”όλα έγιναν λάθος”. Πιο χαρακτηριστικά, ο κος Παπαδημητρίου δήλωσε: ”Έχουν άγνοια από σιδηροδρομικά δυστυχήματα, δεν είναι κάτι καθημερινό. Άρα υπήρχε άγνοια. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι λόγω αυτής της άγνοιας έγιναν ”όλα λάθος’’. Οι αστοχίες αυτές αποτελούν και το μεγάλο εμπόδιο στη διερεύνηση των συνθηκών του δυστυχήματος.
Μπορεί να περάσει σε μια νέα στρατηγική;
Εκτίμησή μας είναι ότι για να κατορθώσει η κυβέρνηση να περάσει σε μια νέα στρατηγική και η οποία θα εγγυάται την αποτελεσματική και δίκαιη διαλεύκανση του δυστυχήματος, αποτελεί έναν ιδιαίτερα δυσεπίλυτο ή και άλυτο γρίφο. Η μεγαλύτερη δυσκολία εντοπίζεται στο πως θα επινοηθεί η φόρμουλα που θα γεφυρώνει την παλιά στάση με μια νέα ορθολογιστική διαχείριση. Όμως αν πράγματι προταχθεί μια νέα στρατηγική, θα πρέπει να εγκαταλειφθεί η παλιότερη ως αποτυχούσα. Ωστόσο αυτό δεν θα μπορέσει να γίνει αποδεκτό τόσο από την αντιπολίτευση, όσο όμως και από τους ίδιους τους Έλληνες πολίτες καθότι θα εκλάβουν την μέχρι τότε στάση της κυβέρνησης, είτε ως ανικανότητα στους χειρισμούς της, είτε ως κοροϊδία.
Η επαγρύπνηση των πολιτών
Στο χρονικό διάστημα του ενός μήνα ακριβώς που μεσολάβησε από την πρώτη κινητοποίηση του Ιανουαρίου ως και την πιο πρόσφατη αποδείχτηκε ότι συσσωρεύτηκε υψηλό συναισθηματικό φορτίο στη συνείδηση της πλειονότητας των Ελλήνων πολιτών. Αυτό έγινε αντιληπτό και από το κλίμα που κυριάρχησε στις τελευταίες κινητοποιήσεις. Η συναισθηματική αυτή φόρτιση που αγκαλιάζει όλες τις ηλικίες με περισσότερη έμφαση στις πολύ νεότερες, εκείνες των μαθητών των φοιτητών και των άλλων νεολαίων, πολύ δύσκολα θα καμφθεί, εάν δεν δοθούν πειστικές απαντήσεις και δεν αποδοθεί η αρμόζουσα δικαιοσύνη. Τόσο, οι ευθύνες για την ανασφάλεια των σιδηροδρόμων, η τραγικότητα του συμβάντος με τους θανάτους και τους τραυματισμούς, όσο όμως και η ολιγωρία που έως τώρα έχει επιδείξει η κυβέρνηση, έχουν δημιουργήσει μια ‘’χιονοστιβάδα’’ η οποία πολύ σύντομα θα εκτονώσει την δυναμική της.