Της Μαρίνας Πρεντουλή (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Επικοινωνίας, Πανεπιστήμιο Ανατολικής Αγγλίας, UK).
Το περασμένο Σάββατο ένα μεγάλο τμήμα του πλανήτη παρακολούθησε λεπτό προς λεπτό την πομπή της στέψης του νέου βασιλιά Καρόλου ΙΙΙ: είτε από περιέργεια, είτε από θαυμασμό, είτε γιατί στο Ηνωμένο Βασίλειο τουλάχιστον (πιθανότατα και στις άλλες δεκατέσσερις χώρες της κοινοπολιτείας όπου ο Κάρολος θα είναι η κεφαλή του κράτους) δεν υπήρχαν και πολλές επιλογές τόσο στα ΜΜΕ όσο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η σπανιότητα της τελετής, η μεγαλοπρέπεια αλλά και το καστινγκ των προσωπικοτήτων και πολυάριθμων «κομπάρσων» που την πλαισίωναν κάνουν αυτή την στέψη, την μεγαλύτερη «παραγωγή» του αιώνα. Αυτό που μάλλον προβλήθηκε λιγότερο ήτανε οι αντιμοναρχικές αντιδράσεις, η σημασία και η ιστορικές τους καταβολές.
Στα γήπεδα είχαμε μερικές από τις πιο θεαματικές και ηχηρές αντιδράσεις. Στον αγώνα Λίβερπουλ-Μπρέντφορντ του Σάββατου οι οπαδοί της Λίβερπουλ γιουχάρισαν τον εθνικό ύμνο «ο Θεός σώζει τον Βασιλιά», παγιώνοντας την φήμη της πόλης ως μια από της πιο «αριστερές» περιοχές της Αγγλίας. Η παράδοση του γιουχαρίσματος του εθνικού ύμνου ως αντικαθεστωτική διαμαρτυρία πάει πίσω στις δεκαετίες της αποβιομηχανοποίησης της περιοχής και στα χρονιά της Θάτσερ.
Ποιο αποφασισμένοι οι οπαδοί της Σέλτικ (Γλασκόβη) πανηγύρισαν την νίκη της ομάδας τους με τον δικό τους ύμνο «μπορείς να χώσεις την Στέψη…» εκεί που ξέρεις! Η ομάδα έχει καθολικές καταβολές και παρότι Σκωτσέζικη, είναι στενά συνδεδεμένοι με την Ιρλανδία.
Ιδρύθηκε το 1887 από Ιρλανδό με στόχο να βελτιώσει την διαβίωση των Ιρλανδών μεταναστών στην Σκωτία και φέρει μέχρι σήμερα τα ιρλανδικά χρώματα (άσπρο και πράσινο) καθώς και σύμβολα (Κελτικός σταυρός και τριφύλλι). Μαζί της κουβαλάει και τις μνήμες από την διαμάχη καθολικών (υπέρ της ανεξαρτησίας της Ιρλανδίας από τον Αγγλικό ζυγό) και προτεσταντών (υπέρ της ένωσης με την Μεγάλη Βρετανία).
Αν και στην Ελλάδα είναι ευρέως γνωστή οι φήμη των Βρετανών χούλιγκαν, λιγότερο γνωστή είναι η ιστορία του Βρετανικού ποδοσφαίρου και οι ταξικές καταβολές του.
Αν και κατά τον μεσαίωνα ένα ανάλογο παιχνίδι ήταν δημοφιλές σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, τον δέκατο όγδοο και δέκατο ένατο αιώνα η νομοθεσία Enclosure Acts οδήγησε στην περίφραξη των ανοιχτών αγρών και της από κοινού γης, μετατρέποντας σημαντικές εκτάσεις γης σε ιδιόκτητες. Αυτό οδήγησε στην παρακμή του παιχνιδιού μεταξύ των λαϊκών τάξεων μολονότι διατηρήθηκε σε ιδιωτικά σχολεία και πανεπιστήμια.
Στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα θεωρείτο σπορ των τζέντλεμαν και των γόνων της άρχουσας τάξης, οι οποίοι και δημιούργησαν την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (1863) και το Κύπελλο Αγγλίας (1871)i.
Όμως τότε αρχίζει και η διάδοση του στην εργατική τάξη των βιομηχανικών περιοχών της Αγγλίας με πολλούς ομίλους να συνδέονται με συγκεκριμένα εργοστάσια. Παραδόξως αυτή είναι και η αρχή του επαγγελματικού ποδοσφαίρου μιας και η πολύωρη, εξαντλητική δουλειά δεν αφήνει ούτε χρόνο ούτε ενέργεια για την απαιτούμενη προπόνησηii.
Οι πρώτοι «έμμισθοι» παίκτες λοιπόν ήταν μέλη της εργατικής τάξης. Αυτή είναι και η ιστορία που διαπραγματεύεται η σειρά του Netflix “The English Game”.
Η κοινωνικοπολιτική σημασία του Αγγλικού ποδοσφαίρου μεταβάλλεται και πάλι στο τέλος του εικοστού αιώνα όταν η εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου το απομακρύνει από την κοινότητα. Οι όμιλοι ανήκουν πια σε δισεκατομμυριούχους που ξοδεύουν υπέρογκα ποσά για να αποκτήσουν τους καλύτερους παίχτες στον κόσμο. Η αντίδραση πολλών φίλαθλων ήταν άμεση. Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ για παράδειγμα χάνει σημαντική μερίδα φιλάθλων το 2005, που αηδιασμένοι από την καπιταλιστική λογική που επικρατεί στο άθλημα αποσύρονται μαζικά προσχωρώντας σε μια νέα ομάδα, την FC United: ομάδα που ναι μεν βρίσκεται σε χαμηλή κατηγορία αλλά που διασφαλίζει τον λαϊκό, εργατικό χαρακτήρα και το κοινοτικό πνεύμα του αθλήματος. Θυμάμαι έναν από τους αγώνες της στον οποίο το μπλουζάκι «Μισώ ακόμα την Θάτσερ» ήταν το επίσημο ένδυμα της κερκίδας!
Φυσικά αντιμοναρχικές διαμαρτυρίες δεν υπήρξαν μόνο στα γήπεδα. Η οργάνωση Δημοκρατία (Republic) είχε προγραμματίσει ειρηνική συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην πλατεία Τραφαλγκαρ το Σάββατο, καθ’ όλα νόμιμη και με την έγκριση της αστυνομίας. Όμως νωρίς το πρωί έξη μέλη της οργάνωσης συνελήφθησαν καθώς μετέφεραν πανό στον χώρο της συγκέντρωσης. Αυτές και δεκάδες άλλες συλλήψεις την ημέρα της βασιλικής πομπής έχουν εξοργίσει τις οργανώσεις προάσπισης των πολιτικών δικαιωμάτων όχι μόνο γιατί η συγκέντρωση ήταν από πριν προγραμματισμένη και ειρηνική αλλά και γιατί η αστυνομία επικαλέστηκε το νέο δρακόντειο νομοσχέδιο περί Δημοσίας Τάξης.
Αν και στην συνέχεια οι διαδηλωτές αφέθηκαν ελεύθεροι και η αστυνομία ζήτησε συγνώμη, ο κίνδυνος της ποινικοποίησης κάθε μορφής πολιτικής διαμαρτυρίας παραμένει υπαρκτός και απορρίπτεται ακόμα και από στελέχη των Συντηρητικών που βλέπουν την κυβέρνηση να απειλεί την δημοκρατική παράδοση της χώρας.
Πολλές οι αντιμοναρχικές αντιδράσεις λοιπόν, με ιστορικά διαφορετικές αφετηρίες, σε μια οικονομικό -πολιτική συγκυρία που εντείνει την σημασία τους.