Μέσα στα πρώτα 15 λεπτά του βραβευμένου με Όσκαρ «Spirited Away» ή σε ελληνική απόδοση «Ταξίδι στη χώρα των θαυμάτων» του Χαγιάο Μιγιαζάκι, ο κόσμος όπως τον ξέρουμε, αλλάζει. Βρισκόμαστε χαμένοι σε κάποιο είδος μαγικής σφαίρας με την 10χρονη ηρωίδα Τσιχίρο, μετά από μια παράκαμψη την οποία έκαναν οι γονείς της στον δρόμο για το νέο τους σπίτι. Η ταινία ακολουθεί τις περιπέτειές της ηρωίδας σε έναν κόσμο που διέπεται από ξόρκια, πνεύματα και μάγισσες. Ενώ η μητέρα και ο πατέρας της γοητεύονται από το μέρος στο οποίο ξεκινάει η ιστορία, με τα ιερά, τα αινιγματικά σημάδια και μια παράξενα ερημική γιορτή σε ένα εστιατόριο, η Τσιχίρο αναστατώνεται ενστικτωδώς. Όταν πέφτει η νύχτα, βρισκόμαστε σε ένα τελείως διαφορετικό σκηνικό, μαγεμένοι από τα όσα εκτυλίσσονται μεταξύ φαντασιακού και πραγματικού, αλλά φαινομενικά χωρίς καμία επιστροφή.
Το «Spirited Away» δεν ήταν σίγουρα το πρώτο ιαπωνικό animation που έφτασε να έχει παγκόσμια προβολή. Γενιές παιδιών σε όλο τον κόσμο έχουν μεγαλώσει με τηλεοπτικές σειρές anime πολλών ειδών, από το «Science Ninja Team Gatchaman» (γνωστό και ως «Battle Of The Planets») έως το «Pokemon».
Ωστόσο, δύο δεκαετίες μετά την αρχική του κυκλοφορία, το «Spirited Away» διατηρεί τη μαγευτική του δύναμη και παραμένει διαχρονικό, ενώ αποτελεί μια εξαιρετική πύλη στον κόσμο του anime με αναφορές σε θέματα περιβαλλοντισμού, υπερφυσικού και ανθρωπισμού, τα οποία έχουν βαθιές ρίζες στα έργα του Μιγιαζάκι. Ακόμα και το όνομα του στούντιο παραγωγής των ταινιών του Μιγιαζάκι, το «Studio Ghibli» είναι έντονα μεταφορικό (το “ghibli” είναι ένας ιταλικός όρος, που προέρχεται από τα αραβικά και σημαίνει ”ζεστός άνεμος της ερήμου”).
Σε όλη την αφήγηση της ταινίας, η φύση είναι μαγική. Οι άνθρωποι συχνά φαίνονται να μην έχουν καμία χάρη, να είναι καταστροφικοί και δοσμένοι στον καταναλωτικό υλισμό. Ορισμένες κινηματογραφικές εταιρείες ασχολούνται με θέματα οικολογίας ως ένα βαθμό, αλλά ο Μιγιαζάκι έχει αγάπη όχι μόνο για βιώσιμα περιβάλλοντα, αλλά και για το δικαίωμα των παιδιών να παραμένουν παιδιά.
Το «Ο γείτονας μου Totoro» (1988) ήταν μια ματιά στην ζωή των παιδιών που μένουν «φυλακισμένα» σε κοιτώνες διαμερισμάτων ενώ το «Spirited Away» προχωρά το θέμα ένα βήμα παρακάτω. Το κάνει αυτό κάνοντας σαφείς τις συνεχείς πιέσεις και τις τους περισπασμούς της νεωτερικότητας, για ένα κορίτσι που θέλει να είναι φυσιολογικό, αλλά δεν ξέρει τι είναι κανονικό πλέον, ενώ παράλληλα βλέπει τους γονείς της να υποκύπτουν στον πειρασμό και την απληστία.
Σε πολλές ταινίες του Μιγιαζάκι, βιώνουμε μια νοσταλγία για τον φυσικό κόσμο, τον σεβασμό για τον πνευματικό κόσμο και τις παραδόσεις, ενώ διαφαίνονται ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή, μαζί με αφηγήσεις όπου νεαρά κορίτσια και αγόρια τείνουν να είναι πολύ πιο γενναία και πιο έξυπνα από τους ηλικιωμένους.
Τελικά, το «Spirited Away» εξακολουθεί να αγγίζει κάτι που είναι βαθιά κρυμμένο σε όλους. Τα θέματα που αγγίζει ο Μιγιαζάκι (φροντίδα για το περιβάλλον, σεβασμός στη φύση, πίστη στη δύναμη των καλών πνευμάτων μέσα μας και στην ενδυνάμωση των νεαρών γυναικών και ανδρών να αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο) παραμένουν μηνύματα διαχρονικά.
Εντέλει οι ταινίες του Μιγιαζάκι όχι μόνο έπιασαν το πνεύμα στα τέλη του 20ου αιώνα, για το κοινό που μόλις άρχισε να συμφιλιώνεται με περιβαλλοντικά θέματα, αλλά και του 21ου αιώνα, με τους Μιλένιαλς να μεγαλώνουν με την πεποίθηση ότι ο κόσμος τους έχει ήδη καταστραφεί. Ο Μακότο Σικνάι το έθεσε καλύτερα, με το αμφιλεγόμενο τέλος του για το «Weathering With You» (2019), όταν είπε ότι δεν θα μπορούσε να δημιουργήσει έναν ήρωα που θα σώσει τον κόσμο, όταν ο πραγματικός κόσμος έχει ήδη ξεπεράσει το σημείο σωτηρίας. Είπε ότι αισθάνθηκε ανέντιμος απέναντι στους νεαρούς θεατές να τους δώσει οποιαδήποτε ελπίδα, πέρα από το να μάθουν να αντιμετωπίζουν τη ζημιά που έχει ήδη κάνει η ανθρωπότητα στον κόσμο. Τα έργα του Μιγιαζάκι είναι λίγο πιο αισιόδοξα από αυτό - ο ίδιος θεωρεί αρκετό να ξεκινήσει με την φύτευση ενός μόνο δέντρου και να ενθαρρύνει όλους τους άλλους να κάνουν το ίδιο.
Πηγή: BBC