Η ελληνοτουρκική διένεξη δεν είναι διμερής με τη στενή έννοια του όρου. Μέχρι και τις προηγούμενες δεκαετίες, αφορούσε απλώς τη συνοχή του ΝΑΤΟ. Σήμερα, η συνοχή του ΝΑΤΟ είναι έτσι κι αλλιώς σε ιστορικά χαμηλά και η ελληνοτουρκική κρίση απειλεί το ΝΑΤΟ. Παρόλα αυτά, ο κόσμος της κρίσης των Ιμίων ήταν πολύ διαφορετικός από τον σημερινό.
Η τάξη της Μέσης Ανατολής μέχρι και το 2010, είχε τέσσερις πυλώνες. Το τρίγωνο ΗΠΑ-Τουρκία-Ισραήλ και την ειδική σχέση ΗΠΑ -Σαουδικής Αραβίας. Σήμερα, η αμερικανική ανασυγκρότηση και η αλλαγή ποσοστών παρουσίας σε διάφορες περιοχές του κόσμου που το ίδιο το πολυπολικό σύστημα της υπαγορεύει, δημιούργησε χώρο για αναθεώρηση της δομής της Μεσογείου. Η ρητορική του Ερντογάν και τα δημοσιεύματα όπως αυτό της Die Welt αναδεικνύουν εκτός από δέντρα, το ίδιο το δάσος; Ποιό είναι το δάσος; Γιατί η Τουρκία επιδιώκει πόλεμο; Για να φύγει από το ΝΑΤΟ. Αυτή η απονενοημένη -φαινομενικά- επιδίωξη της Τουρκίας, έχει και αυτή τους λόγους της. Η Ελλάδα σε κάθε περίπτωση αναβαθμίζεται από την ελληνοτουρκική κρίση.
Ο Ταγίπ Ερντογάν πριν από περίπου τρία χρόνια είχε απειλήσει με Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σε περίπτωση που δε γίνουν σεβαστά τα ″δίκαια″ της χώρας του. Τα ″δίκαια″ της Τουρκίας που κυνηγά ο Ερντογάν, έχουν σκοπό να δώσουν μεγάλα συμβόλαια στην τουρκική ελίτ που τον στηρίζει από το 2002. Σε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες αλλά και στην πετρελαϊκή ΤΡΑΟ. Η Τουρκία επιθυμεί να ανασυγκροτήσει κάθε καμμένη γη της Μέσης Ανατολής και να γίνει η χώρα που θα είναι κόμβος ενεργειακός. Με αυτόν τον τρόπο, θα είναι χρήσιμη στη Δύση.
Η σχέση του Κατάρ με την Τουρκία και την Deutsche Bank
Χαμάντ αλ Θανί(Presidential Press Service via AP, Pool)
Ο όρος ″χρήσιμος″ για την Τουρκία, έχει τη σημασία που έχει και το πολύκροτο kazan-kazan. Πάντα δηλαδή, πρόκειται για μια ετεροβαρή χρησιμότητα η οποία να αναδεικνύεται με εκβιασμούς. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που το Ισραήλ δεν επέλεξε την οικονομικά συμφέρουσα λύση του αγωγού φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας. Από εκεί και πέρα, υπάρχει και το Κατάρ το οποίο είναι ο ″ηθικός αυτουργός″ της τουρκικής ασυδοσίας. Το Κατάρ ελέγχει ακόμη και το τεράστιο οικόπεδο στο οποίο η Τουρκία φιλοδοξεί να διανοίξει μια νέα διώρυγα, αποφορτίζοντας τον Βόσπορο. Δε θα ήταν καμία υπερβολή αν λέγαμε οτι η Τουρκία είναι το μακρύ χέρι του Κατάρ. Το Κατάρ βλέπει όλη τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, ως ένα τεράστιο και φτηνό οικόπεδο το οποίο λόγω των τεράστιων κεφαλαίων που έχει, μπορεί να αγοράσει. Μην ξεχνάμε οτι το Κατάρ κατέχει το 1/5 περίπου των μετοχών της Deutsche Bank και επομένως μπορεί να επηρεάσει σε ένα βαθμό και την πολιτική της ΕΕ.
Το Κατάρ, η Τουρκία και άλλα παράξενα τρίγωνα
Ο Ερντογάν θεωρεί ότι η κάθετη δομή της αρχιτεκτονικής ασφαλείας της περιοχής, είναι εμπόδιο στα τουρκικά σχέδια αλλά και σε αυτά του Κατάρ. Το Κατάρ αρχικά επιδίωκε να εδραιώσει την παρουσία του στη Συρία όμως η ρωσική ανάμειξη στα της Συρίας, υποχρέωσε το περίεργο αυτό κράτος που ευνοήθηκε περισσότερο από ό,τι έπρεπε από τη Δύση να στραφεί στη Λιβύη η οποία φημίζεται όχι μόνο για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου, αλλά και για την ποιότητα του αργού της πετρελαίου. Το Κατάρ θεωρεί εχθρούς τα ΗΑΕ και την Σαουδική Αραβία, όπως κατά τύχη, η Τουρκία επίσης δεν θέλει να έχει σχέσεις με την Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ. Η αγαστή συνεννόηση μεταξύ Ιράν και Κατάρ, έκανε την Τουρκία να ξεχάσει για λίγο τις μεγάλες διαφορές με την Τεχεράνη. Η τουρκική πρόσβαση στη Λιβύη έχει ανάγκη το Αιγαίο Πέλαγος και το Κρητικό. Το βάθος που έχει ανάγκη η Τουρκία, ξεκινά από την Κύπρο και τελειώνει στη Σύρτη. Όπως είναι εύληπτο, αυτό είναι εναντίον όχι μόνο της ελληνικής και κυπριακής ασφάλειας, αλλά και του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Γαλλίας. Οι τουρκικές και καταριανές φιλοδοξίες δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές από τον δυτικό κόσμο κάτι που φαίνεται από την δυναμική επανεμφάνιση της Γαλλίας, όχι μόνο στο Αιγαίο και στη Λιβύη, αλλά και στον Λίβανο, στη Συρία και στο Ιράκ.
Γιατί θέλει η Τουρκία να φύγει από το ΝΑΤΟ
Το ΝΑΤΟ είναι μια ξεχωριστή ιστορία για την Τουρκία. Το πραξικόπημα της 15 Ιουλίου 2016 ήταν αρκετά παράξενο, όμως δημιούργησε τις συνθήκες εκείνες που έφεραν τον Ερντογάν στο να προχωρήσει σε συνταγματική αναθεώρηση μέσω δημοψηφίσματος και να γίνει κανονικός δικτάτορας. Οι πόλεμοι και οι επεκτατικές πολιτικές, χρειάζονται ανύπαρκτο πολιτικό κόστος στο εσωτερικό. Ο Ερντογάν αποκάλυψε τα σχέδιά του αμέσως μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Κατηγόρησε τις ΗΠΑ οτι ενορχήστρωσαν μαζί με το κίνημα FETO του Γκιουλέν, την ανατροπή του. Παρά το διπλωματικό και οικονομικό κεφάλαιο που δαπάνησε η Τουρκία ως συμπαραγωγός του F-35, πήρε την απόφαση να αγοράσει S-400. O γερουσιαστής των ΗΠΑ Bob Menendez όταν ήρθε στην Αθήνα, σε ερώτηση που του έγινε από στέλεχος της τουρκικής πρεσβείας στην Ελλάδα, είπε πως ″Θέλετε τους S-400 για να στοχεύετε δικά σας αεροπλάνα φοβούμενοι πραξικόπημα″. Η στροφή της Τουρκίας ήταν προαποφασισμένη ενώ στη Δύση, υπήρχαν ακόμη αφελείς προσδοκίες οτι η Τουρκία θα κάνει στροφή 180 μοιρών. Λίγες μέρες πριν, ο Ερντογάν απείλησε πως αν η Ελλάδα κάνει το πρώτο χτύπημα, η Τουρκία θα φύγει από το ΝΑΤΟ. Πλέον ξέρουμε οτι η Τουρκία επιδιώκει ένα επεισόδιο για να απαλλαχθεί πλήρως από αυτό που θεωρεί ως τροχοπέδη στα σχεδιά της, που είναι ο πολυμερής οργανισμός άμυνας του ΝΑΤΟ και ο οποίος τη δεσμεύει με τα άρθρα 4 και 5.
Η ώρα της Ελλάδας
Εδώ και αρκετό καιρό, οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις έχουν πάρει την ανιούσα γι΄αυτόν ακριβώς το λόγο. Η μερική άρση του άδικου embargo όπλων (1987) κατά της Κύπρου, αλλά και οι αναβαθμίσεις των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα, από την Κρήτη μέχρι και την Αλεξανδρούπολη, αλλά και η Αμυντική Συμφωνία που υπεγράφη στις 6 Οκτωβρίου 2019 παρουσία του Mike Pompeo, έχουυν τις ρίζες τους στη σιωπηρή παραδοχή των ΗΠΑ οτι η Τουρκία έχει πια χαθεί για τη Δύση και πως ακόμη και μια επόμενη μέρα χωρίς τον Ερντογάν, θα χρειαστεί χρόνος για να γίνει ξανά η Τουρκία ένα κράτος που θα είναι προβλέψιμο για τη Δύση.
Διαβάστε επίσης: Γιατί αποτελεί «αγκάθι» για την Τουρκία η άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων στην Κύπρο
Οι ΗΠΑ συνομιλούν με τη Γαλλία αλλά και με το Ισραήλ. Κοσμοϊστορικά γεγονότα όπως η σύναψη ειρήνης μεταξύ Ισραήλ και ΗΑΕ, αποδεικνύουν οτι η αρχιτεκτονική ασφάλειας της περιοχής επιχειρείται να εξελιχθεί αλλά όχι να αλλάξει.
Διαβάστε επίσης: Η ομαλοποίηση των σχέσεων Ισραήλ - ΗΑΕ αλλάζει τον χάρτη του αραβικού κόσμου. Τι σημαίνει για την Ελλάδα
Σε λίγες μέρες, πιθανόν να έχουμε ακόμη μια παραδοξότητα από νατοϊκής άποψης. Η Γαλλία με την Ελλάδα να υπογράψουν ειδική αμυντική συμφωνία η οποία θα θυμίζει τα άρθρα 4 και 5 του ΝΑΤΟ αλλά θα φωνάζει ότι υπογράφεται εναντίον της Τουρκίας, ενός ακόμη μέλους του ΝΑΤΟ.
Ελλάδα χώρα των συνόρων
Ο Ερντογάν θα αρχίσει μια ρητορική η οποία θα είναι εναντίον της τουρκικής συμμετοχής στο ΝΑΤΟ και από εκεί και πέρα, όλα είναι πιθανά. Η Ρωσία επιθυμεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο αλλά μην ξεχνάμε ότι και ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δείξει περιφρόνηση για το ΝΑΤΟ ενώ η Γαλλία έχει παραδεχθεί οτι πρόκειται για έναν ″εγκεφαλικά νεκρό οργανισμό″. Η Τουρκία είναι πρόβλημα για το ΝΑΤΟ και το ΝΑΤΟ πρόβλημα για την Τουρκία, κάτι που ανέλυσε δημοσίευμα των ΝΥΤ με τίτλο ″Η Τουρκία είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο για το ΝΑΤΟ″.
Οι μεγάλες αλλαγές δεν ήρθαν ποτέ αρμονικά και ειρηνικά μέσα από κάποιο μεταβατικό στάδιο. Τα μαχητικά αεροσκάφη που πρόκειται να αγοράσει η Ελλάδα αλλά και γενικά οι εξοπλισμοί της, μαρτυρούν ότι η Ελλάδα θα γίνει προκεχωρημένο φυλάκιο για τα δυτικά συμφέροντα. Σε πείσμα όσων ήθελαν να κοιτούν την Ιστορία μέσα από ευσεβείς πόθους και θεωρούσαν την Ελλάδα γέφυρα της Τουρκίας με τη Δύση, η Ελλάδα τείνει να γίνει σύνορο. Μέσα από την ελληνοτουρκική κρίση η οποία ξεκίνησε 21 Ιουλίου 2020 και δεν ξέρουμε πότε θα τελειώσει, η Ελλάδα αναβαθμίζεται όχι μόνο για τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, αλλά και από το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ. Συνήθως μια τέτοια αναβάθμιση συνοδεύεται και από οικονομικές επενδύσεις. Η ανάγκη για ένα ″μεσογειακό ΝΑΤΟ″ είναι πλέον υπαρκτή και αν συνυπολογίσουμε ότι η Δύση χρειάζεται ασφάλεια εδώ και τώρα και οτι ένας Ευρωστρατός φαντάζει με όνειρο θερινής νυκτός, ίσως συνασπισμοί κρατών της Μεσογείου που ήδη υπάρχουν με τη μορφή τριμερών, να αποτελέσουν τα πρώτα κύτταρα μιας συνεννόησης. Όλα αυτά βέβαια, μετά τις αμερικανικές εκλογές.