Η γρίπη επέστρεψε στην Ευρώπη με ταχύτερους ρυθμούς από τον αναμενόμενο αυτόν τον χειμώνα, αφού σχεδόν εξαφανίστηκε πέρυσι, εγείροντας ανησυχίες για ένα παρατεταμένο «twindemic», δηλαδή τον δίδυμο κίνδυνος μιας επιδημίας γρίπης παράλληλα με την πανδημία κορονοϊού . Και όλα αυτά ενώ διατυπώνονται ορισμένες αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της γρίπης.
Τα lockdowns, η χρήση μάσκας και η κοινωνική αποστασιοποίηση που έχουν γίνει ο κανόνας στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 περιόρισαν την μετάδοση της γρίπης τον περασμένο χειμώνα, εξαλείφοντας προσωρινά έναν ιό που σκοτώνει περίπου 650.000 ανθρώπους ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ.
Αυτή η μεγάλη υποχώρηση του αριθμού των κρουσμάτων όμως δεν παρατηρείται και φέτος καθώς οι χώρες υιοθετούν λιγότερο αυστηρά μέτρα για την καταπολέμηση της COVID-19 λόγω του εκτεταμένου εμβολιασμού.
Από τα μέσα Δεκεμβρίου, ιοί της γρίπης κυκλοφορούν στην Ευρώπη σε υψηλότερο από τον αναμενόμενο ρυθμό, ανέφερε αυτό το μήνα το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).
Τον Δεκέμβριο, ο αριθμός των κρουσμάτων γρίπης στις ευρωπαϊκές μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) αυξήθηκε σταθερά, φτάνοντας τους 43 την τελευταία εβδομάδα του έτους, σύμφωνα με στοιχεία του ECDC και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Ο αριθμός είναι πολύ χαμηλότερος από τα προ πανδημικά επίπεδα - με τα εβδομαδιαία κρούσματα γρίπης σε ΜΕΘ να ξεπερνούν 400 για παράδειγμα την ίδια περίοδο το 2018.
Ωστόσο, η αύξηση είναι μεγάλη συγκριτικά με πέρυσι, όταν υπήρχε μόνο ένα κρούσμα γρίπης σε ΜΕΘ ολόκληρο τον Δεκέμβριο.
Η επιστροφή του ιού θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας ασυνήθιστα μεγάλης περιόδου γρίπης που θα μπορούσε να εκτείνεται μέχρι το καλοκαίρι, δήλωσε στο Reuters ο κορυφαίος ειδικός του ECDC για τη γρίπη, Πάσι Πεντίνεν.
«Αν αρχίσουμε την άρση όλων των μέτρων, η μεγάλη ανησυχία που έχω για τη γρίπη είναι ότι, επειδή είχαμε τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς σχεδόν καθόλου κυκλοφορία του στον ευρωπαϊκό πληθυσμό, ίσως να απομακρυνθούμε από τα κανονικά εποχιακά μοτίβα», είπε.
Όπως λέει, η κατάργηση των περιοριστικών μέτρων την άνοιξη θα μπορούσε να παρατείνει την κυκλοφορία της γρίπης πολύ πέρα από το κανονικό τέλος της ευρωπαϊκής σεζόν τον Μάιο.
Μια «twindemic» θα μπορούσε να ασκήσει υπερβολική πίεση στα ήδη υπερβολικά πιεσμένα συστήματα υγείας, ανέφερε στην έκθεσή του το ECDC.
Στη Γαλλία, τρεις περιοχές - συμπεριλαμβανομένης αυτής του Παρισιού - αντιμετωπίζουν επιδημία γρίπης, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το γαλλικό υπουργείο Υγείας την περασμένη εβδομάδα. Άλλες βρίσκονται σε προ-επιδημική φάση. Αυτή τη σεζόν, η Γαλλία έχει μέχρι στιγμής καταγράψει 72 σοβαρά κρούσματα γρίπης, με έξι θανάτους.
Κυρίαρχο στέλεχος
Τα πράγματα όμως φαίνεται να περιπλέκονται ακόμη περισσότερο καθώς το κυρίαρχο στέλεχος γρίπης που κυκλοφορεί φέτος φαίνεται μέχρι στιγμής να είναι το Η3 του ιού Α, που συνήθως προκαλεί τα πιο σοβαρά κρούσματα στους ηλικιωμένους.
Ο Πέντινεν είπε ότι είναι πολύ νωρίς για να γίνει μια τελική αξιολόγηση των εμβολίων κατά της γρίπης, επειδή χρειαζόταν μεγαλύτερος αριθμός ασθενών για να γίνει ουσιαστική ανάλυση.
Ωστόσο, οι εργαστηριακές δοκιμές δείχνουν ότι τα εμβόλια που είναι διαθέσιμα φέτος «δεν θα είναι τα βέλτιστα» κατά του H3.
Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό επειδή η κυκλοφορία του ιού ήταν περιορισμένη όταν αποφασίστηκε η σύνθεση των νέων εμβολίων πέρυσι, καθιστώντας πιο δύσκολο για τους κατασκευαστές αυτών, να προβλέψουν ποιο στέλεχος θα κυριαρχούσε την ερχόμενη περίοδο γρίπης.
Η Vaccines Europe, η οποία αντιπροσωπεύει τους κορυφαίους κατασκευαστές εμβολίων στην ήπειρο, αναγνώρισε ότι η επιλογή του στελέχους έγινε πιο δύσκολη λόγω της πολύ χαμηλής κυκλοφορίας της γρίπης πέρυσι, αλλά πρόσθεσε ότι δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά στοιχεία για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των εμβόλων αυτής της σεζόν.
Τα εμβόλια κατά της γρίπης προσαρμόζονται κάθε χρόνο για να τα καθιστούν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά ενάντια στους συνεχώς μεταβαλλόμενους ιούς της γρίπης. Η σύνθεσή τους αποφασίζεται έξι μήνες πριν ξεκινήσει η εποχή της γρίπης, με βάση την κυκλοφορία του στο αντίθετο ημισφαίριο. Αυτό δίνει χρόνο στις φαρμακευτικές να αναπτύξουν και να παρασκευάσουν το εμβόλιο.
Πανευρωπαϊκά δεδομένα σχετικά με τη λήψη του εμβολίου κατά της γρίπης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Ωστόσο, τα εθνικά στοιχεία για τη Γαλλία δείχνουν ότι η κάλυψη δεν είναι τόσο ευρεία όσο ήλπιζαν οι αρχές. Οι αρχές παρέτειναν κατά ένα μήνα την περίοδο εμβολιασμού έως τα τέλη Φεβρουαρίου για να ενισχύσουν τους εμβολιασμούς.
Σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα, μέχρι στιγμής έχουν εμβολιαστεί 12 εκατομμύρια άνθρωποι, περίπου το 45% του πληθυσμού-στόχου.
«Υπάρχει ακόμη μεγάλο περιθώριο βελτίωσης για τον περιορισμό των επιπτώσεων της επιδημίας γρίπης», ανέφερε το υπουργείο Υγείας σε δήλωση στις 11 Ιανουαρίου.
Ο φετινός στόχος είναι να εμβολιαστεί το 75% των ατόμων που κινδυνεύουν.
Η Vaccines Europe είπε ότι η βιομηχανία είχε προμηθεύσει μεγάλο αριθμό εμβολίων για τη γρίπη, παρά την πίεση στις εγκαταστάσεις παραγωγής που προκαλεί η πανδημία.