Η οικονομική ανάπτυξη (το ΑΕΠ) στην Ελλάδα προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2,2% το 2024 και κατά 2,3% το 2025, ποσοστό που είναι πάνω τον μέσο όρο της Ευρωζώνης σύμφωνα με τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Επιτροπής που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα. Η αύξηση αυτή σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν αποδίδεται στις εξαγωγές, στις επενδύσεις και στην ιδιωτική κατανάλωση. Ωστόσο παραμένει η ακρίβεια, ενώ η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι οι δημοσιονομικές προοπτικές της χώρας εξακολουθούν να υπόκεινται σε κινδύνους.
Μετά την οικονομική στασιμότητα που επικράτησε το 2023, η καλύτερη από την αναμενόμενη ανάπτυξη στις αρχές του 2024 και η συνεχιζόμενη υποχώρηση του πληθωρισμού δημιουργούν το έδαφος για σταδιακή επέκταση της οικονομικής δραστηριότητας στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων, τονίζεται στην έκθεση.
Στην ΕΕ και την Ευρωζώνη
Σημειώνται ότι στις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπεται αύξηση του ΑΕΠ το 2024 κατά 1,0 % στην ΕΕ και κατά 0,8 % στη ζώνη του ευρώ. Το 2025, η αύξηση του ΑΕΠ προβλέπεται να επιταχυνθεί σε 1,6 % στην ΕΕ και σε 1,4 % στη ζώνη του ευρώ.
Ο πληθωρισμός στην ΕΕ (βάσει του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή) αναμένεται να υποχωρήσει από 6,4 % το 2023 σε 2,7 % το 2024 και σε 2,2 % το 2025.
Στη ζώνη του ευρώ, αναμένεται, βάσει των προβολών, να επιβραδυνθεί από 5,4 % το 2023 σε 2,5 % το 2024 και σε 2,1 % το 2025.
Για τον πληθωρισμό στη Ελλάδα οι εκτιμήσεις είναι φέτος το 2024 θα κινηθεί στο 2,8% το 2024 και στο 2,1% το 2025, ενώ όσον αφορά στο έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να συρρικνωθεί περαιτέρω, χάρη στη συγκρατημένη αύξηση των δαπανών και ο λόγος του δημόσιου χρέους αναμένεται να παραμείνει σε πτωτική πορεία (153,9% του ΑΕΠ το 2024 στο 149,3% το 2025)
Όσον αφορά την αγορά εργασίας στην έκθεση σημειώνεται ότι ο κατακερματισμός της αγοράς εργασίας αναμένεται να επιβραδύνει την ανάπτυξη της απασχόλησης.
Συγκεκριμένα για την ανεργία βάσει των εκτιμήσεων της Κομισιόν το 2024 θα φτάσει το 10,3% και το 2025 θα μειωθεί στο 9,7%
Πιο αναλυτικά για την Ελλάδα:
Η οικονομική δραστηριότητα θα επιταχυνθεί σταδιακά χάρη στην ενίσχυση των επενδύσεων
Μετά από μια πολύ ισχυρή ανάκαμψη μετά την πανδημία, το 2023, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ εξακολουθούσε να είναι υψηλή, 2%. Παραμένει πολύ πάνω από το μακροπρόθεσμο δυναμικό ανάπτυξης της Ελλάδας και τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ. Η οικονομική δραστηριότητα διαμορφώθηκε από την ιδιωτική κατανάλωση, η οποία επωφελήθηκε από την αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, από τις επενδύσεις στις κατασκευές και από τις καθαρές εξαγωγές, ενώ τα αποθέματα αποτέλεσαν τροχοπέδη στην ανάπτυξη.
Η ιδιωτική κατανάλωση υποστηρίζεται πλέον κυρίως από την αύξηση του πραγματικού εισοδήματος και αναμένεται να αυξηθεί με ελαφρώς χαμηλότερο ρυθμό το 2024, σημειώνεται στην έκθεση.
Η προβλεπόμενη σταδιακή χαλάρωση των συνθηκών χρηματοδότησης και η επιτάχυνση της υλοποίησης έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης, αναμένεται να τονώσουν τις ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, που αναμένεται να αυξηθούν από 4% το 2023 σε 6,7% το 2024.
Η σταδιακή ανάκαμψη της εξωτερικής ζήτησης αναμένεται επίσης να στηρίξει την αύξηση των εξαγωγών, η οποία θα ενισχυθεί από τα υψηλότερα μερίδια εξαγωγικών αγορών μετά την αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο, η επιτάχυνση της αύξησης των επενδύσεων, οι οποίες έχουν σημαντικό εισαγωγικό περιεχόμενο, αναμένεται να προκαλέσει υψηλότερη ζήτηση εισαγωγών. Έτσι, οι καθαρές εξαγωγές είναι πιθανό να είναι ουδέτερες ως προς την ανάπτυξη και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να μειωθεί μόνο μέτρια κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων. Συνολικά, το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,2% το 2024.
Το 2025, η οικονομική ανάπτυξη προβλέπεται στο 2,3%. Οι επενδύσεις αναμένεται να αποκτήσουν περαιτέρω δυναμική και να αποτελέσουν βασικό παράγοντα για την αύξηση της παραγωγής, ενώ οι δαπάνες των νοικοκυριών αναμένεται να υποστηριχθούν περαιτέρω από την αύξηση του πραγματικού εισοδήματος.
Ο κατακερματισμός της αγοράς εργασίας θα επιβραδύνει την αύξηση της απασχόλησης
Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν το 2023, η αγορά εργασίας συνέχισε να ενισχύεται λόγω της σταθερής οικονομικής δραστηριότητας, με το ποσοστό ανεργίας να μειώνεται κατά 1,4 ποσοστιαίες μονάδες στο 11,1%.
Παρά την υψηλή ακόμα ανεργία, τα ποσοστά κενών θέσεων εργασίας αυξάνονται, γεγονός που υποδηλώνει αυξανόμενες ελλείψεις στην αγορά εργασίας σε ορισμένους τομείς. Η απασχόληση αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, αλλά η αύξηση είναι πιθανό να περιοριστεί από τον κατακερματισμό της αγοράς εργασίας, ιδίως λόγω της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων, και από το χαμηλό ποσοστό δραστηριότητας.
Οι ονομαστικές αποδοχές ανά εργαζόμενο αναμένεται να αυξηθούν με λιγότερο δυναμικό ρυθμό, αλλά να παραμείνουν σταθερές, υπερβαίνοντας τον πληθωρισμό, ως αποτέλεσμα της πρόσφατης αύξησης του κατώτατου μισθού, της αύξησης των μισθών στον δημόσιο τομέα και της σύσφιξης της αγοράς εργασίας.
Σταδιακή χαλάρωση του πληθωρισμού εν μέσω επίμονων τιμών για τρόφιμα και υπηρεσίες
Παρά την περαιτέρω πτώση των τιμών της ενέργειας, η διαδικασία αποπληθωρισμού σταμάτησε προσωρινά στα μέσα του 2023 λόγω του επίμονα υψηλού πληθωρισμού των τροφίμων, ο οποίος επιδεινώθηκε από τις επιπτώσεις των πλημμυρών και τις κολλώδεις τιμές των υπηρεσιών. Ο πληθωρισμός ανήλθε κατά μέσο όρο σε 4,2% το 2023 και διαμορφώθηκε σε 3,4% τον Μάρτιο του 2024, δηλαδή 1 ποσοστιαία μονάδα πάνω από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ. Οι πιέσεις στις τιμές αναμένεται να αμβλυνθούν μόνο σταδιακά στο εγγύς μέλλον λόγω του επίμονου πληθωρισμού των τροφίμων και της σταθερής αύξησης των μισθών. Οι τιμές καταναλωτή αναμένεται να αυξηθούν κατά 2,8% το 2024 και κατά 2,1% το 2025. Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα αναμένεται να παραμείνει ελαφρώς υψηλότερος, στο 3,1% και 2,2% το 2024 και το 2025 αντίστοιχα.
Μείωση ελλείμματος και χρέους λόγω της συγκράτησης δαπανών και αύξησης εσόδων
Το δημοσιονομικό έλλειμμα μειώθηκε από 2,5% του ΑΕΠ το 2022 σε 1,6% το 2023, κυρίως λόγω της σταδιακής κατάργησης των μέτρων που εφαρμόστηκαν για τον μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών τιμών της ενέργειας.
Όπως αναφέρει η Κομισιόν, το δημοσιονομικό έλλειμμα προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω στο 1,2% του ΑΕΠ το 2024. Αυτό είναι κυρίως αποτέλεσμα της συγκρατημένης αύξησης των τρεχουσών δαπανών. Η πρόβλεψη λαμβάνει υπόψη τη μεταρρύθμιση της φορολογίας των αυτοαπασχολούμενων με αύξηση των εσόδων, η οποία αφενός περιλαμβάνει μείωση της πάγιας εισφοράς κατά 50% και αφετέρου, εφαρμόζει ένα ελάχιστο εισόδημα για τους αυτοαπασχολούμενους.
Επιπλέν η Κομισιόν αναφέρει ότι σχεδόν όλα τα μέτρα ενεργειακής στήριξης καταργούνται σταδιακά, εκτός από ορισμένα δευτερεύοντα μέτρα που παραμένουν σε ισχύ μετά το 2023, τα οποία μονιμοποιήθηκαν, με δημοσιονομικό κόστος περίπου 0,1% του ΑΕΠ.
Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 0,8% του ΑΕΠ το 2025 με βάση τις αμετάβλητες πολιτικές. Αυτή η πτώση αναμένεται να υποστηριχθεί από την αύξηση του δημόσιου μισθολογίου. Αντίθετα, η αναμενόμενη μείωση κατά 0,5 ποσοστιαίων μονάδων των συντελεστών των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και η πλήρης κατάργηση της πάγιας εισφοράς στους αυτοαπασχολούμενους αναμένεται να μειώσουν την αύξηση των εσόδων.
Ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ μειώθηκε στο 161,9% το 2023 λόγω της αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ και του πλεονάσματος του πρωτογενούς ισοζυγίου. Ο δείκτης αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 153,9% του ΑΕΠ το 2024 και στο 149,3% το 2025, βοηθούμενος από την αύξηση των πρωτογενών πλεονασμάτων, την ονομαστική ανάπτυξη και τις προσαρμογές αποθεμάτων που σχετίζονται μεταξύ άλλων με τα σημαντικά έσοδα από τις παραχωρήσεις της Εγνατίας και της Αττικής Οδού.
Η έκθεση καταλήγει τονίζοντας ότι οι δημοσιονομικές προοπτικές εξακολουθούν να υπόκεινται σε κινδύνους. Οι αρνητικοί κίνδυνοι πηγάζουν από εκκρεμείς νομικές υποθέσεις, κυρίως από τις δικαστικές υποθέσεις κατά της Εταιρείας Δημόσιας Περιουσίας (ΕΤΑΔ). Επίσης, με τον αυξανόμενο κατώτατο μισθό, αυξάνονται οι μισθολογικές πιέσεις στον δημόσιο τομέα. Ανοδικά, τα έσοδα θα μπορούσαν να είναι υψηλότερα από ό,τι προβλέπεται σήμερα, λόγω των μέτρων που στοχεύουν στη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης.