Έπειτα από τις παλινωδίες όσον αφορά τη στάση της ΕΕ στην εξωτερική πολιτική και την έντονη κριτική στην πρόεδρο της Κομισιόν για προκατάληψη υπέρ του Ισραήλ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ συγκαλεί την Τρίτη 17 Οκτωβρίου έκτακτη Σύνοδο Κορυφής των 27 ηγετών των κρατών μελών της ΕΕ προκειμένου να συζητήσουν και να βρουν κοινή πορεία όσον αφορά την δραματική κατάσταση στη Μέση Ανατολή.
«Είναι εξαιρετικά σημαντικό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σύμφωνα με τις Συνθήκες και τις αξίες μας, να καθορίσει την κοινή μας θέση και να καθορίσει μια σαφή ενιαία πορεία δράσης που να αντικατοπτρίζει την πολυπλοκότητα της εξελισσόμενης κατάστασης» τονίζει στην ανακοίνωση που εξέδωσε.
Η Σύνοδος, η οποία θα πραγματοποιηθεί μέσω τηλεδιάσκεψης, αρχικά ανακοινώθηκε μέσω του Χ (πρώην τουίτερ). Ο Σαρλ Μισέλ αναφέρει ότι η ΕΕ βρίσκεται σε πλήρη αλληλεγγύη με το λαό του Ισραήλ και τα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων, ωστόσο υπογραμμίζει ότι το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του σε πλήρη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο, ιδίως με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.
Κατηγορείται για προκατάληψη υπέρ του Ισραήλ η πρόεδρος της Κομισιόν
Η ξεκάθαρη τοποθέτηση του Μισέλ είναι όπως φαίνεται και το ζητούμενο στην επερχόμενη σύνοδο, καθώς τα διπλά μηνύματα που δόθηκαν τις τελευταίες ημέρες προκάλεσαν σύγχυση και αρνητική κριτική στην ΕΕ. Η ευθύνη επιρρίπτεται κυρίως στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία κατά την επίσκεψή της στο Ισραήλ μαζί με την πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα, αν και αναφέρθηκε στο δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα απέφυγε να διευκρινίσει την ανάγκη το τελευταίο να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο.
Υπενθυμίζεται ότι λίγες ημέρες πριν ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ σε συνέντευξή Τύπου ,μετά τη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, είχε αναφερθεί στο δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα τονίζοντας την ανάγκη να σεβαστεί το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Μάλιστα πήγε ένα βήμα πιο μακρυά λέγοντας πως η κυβέρνηση του Ισραήλ το έχει ήδη παραβιάσει σε ορισμένες περιπτώσεις.
Βάσει αυτών θα περίμενε κανείς ότι η φον ντερ Λάιεν θα σεβόταν την απόφαση των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ και θα το ανέφερε στις δηλώσεις της. Αυτό όμως δεν έγινε και εκπυρσοκρότησε πολιτικά για την πρόεδρο της Κομισιόν. Αξιωματούχοι την κατηγορησαν ότι δεν εκπροσώπησε την Ένωση ως όφειλε και για απαράδεκτη προκατάληψη υπέρ του Ισραήλ, η οποία μόνο να βλάψει μπορεί την ΕΕ.
Η μεταστροφή της Ούρσουλα
Εν τέλει, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν το απόγευμα του Σαββάτου και αφού είχε προηγηθεί επικοινωνία με τον ΓΓ του ΟΗΕ προέβη σε συμπληρωματική - διορθωτική ανακοίνωση:
«Η Επιτροπή θα αυξήσει αμέσως το τρέχον κονδύλιο της ανθρωπιστικής βοήθειας που προβλέπεται για τη Γάζα κατά 50 εκατομμύρια ευρώ. Το συνολικό ποσό θα ανέλθει έτσι σε πάνω από 75 εκατομμύρια ευρώ. Θα συνεχίσουμε τη στενή συνεργασία μας με τον ΟΗΕ και τις υπηρεσίες του για να διασφαλίσουμε ότι η βοήθεια αυτή θα φτάσει σε όσους έχουν ανάγκη στη Λωρίδα της Γάζας. Η Επιτροπή υποστηρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ να αμυνθεί κατά των τρομοκρατών της Χαμάς, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Εργαζόμαστε σκληρά για να διασφαλίσουμε ότι οι αθώοι πολίτες στη Γάζα θα λάβουν υποστήριξη σε αυτό το πλαίσιο».
Κομφούζιο στην ΕΕ
Η κριτική στη στάση της φον ντερ Λάιεν έρχεται μετά από μια εβδομάδα συγκεχυμένων μηνυμάτων από την Επιτροπή. Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη Δευτέρα, ο Επίτροπος Ολιβερ Βαρχέλι αυτοβούλως ανακοίνωσε ότι η ΕΕ θα αναστείλει αμέσως τη βοήθεια προς την Παλαιστινιακή Αρχή. Λίγες ώρες αργότερα, μετά από οργισμένες αντιδράσεις από χώρες της ΕΕ και άλλους επιτρόπους, η Επιτροπή ανέτρεψε την απόφασή της με τον αρμόδιο Επίτροπο για τη Διαχείριση Κρίσεων Γιάνες Λέναρσιτς να ανακοινώνει ότι η ανθρωπιστική βοήθεια των 75 εκατομμυρίων ευρώ θα συνεχιστεί. Λίγες ώρες αργότερα η Κομισιόν έβαλε τέλος στις όποιες φήμες διευκρινίζοντας ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ δεν πήγε και δεν θα πάει ποτέ στη Χαμάς, όμως θα επανεξεταστεί ολόκληρο το χαρτοφυλάκιο.
Όμως αυτές οι παλινωδίες δείχνουν ότι εκτός των διαφορετικών απόψεων υπάρχει και σύγχυση εντός της ΕΕ όσον αφορά τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Αυτό σε καταστάσεις κρίσης μόνο καλό δεν κάνει στο κύρος της Ένωσης και στην εμπιστοσύνη που καλούνται να δείξουν οι Ευρωπαίοι πολίτες σε αυτή.
Ο Μισέλ «αδειάζει» την Ούρσουλα και διαμορφώνει την ατζέντα
Τα περί κοινών θέσεων και της σαφούς ενιαίας πορείας δράσης που ανακοίνωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα μπορούσαν να θεωρηθούν και άδειασμα της προέδρου της Κομισιόν, με την οποία δεν έχει και τις καλύτερες σχέσεις.
«Είναι επιτακτική ανάγκη να αντιμετωπίσουμε όλες αυτές τις προκλήσεις από κοινού. Η ενότητά μας είναι η δύναμή μας» αναφέρει ο Σάρλ Μισέλ και διαμορφώνει την ατζέντα για την ερχόμενη Τρίτη ως εξής:
Πρώτον, η Ένωση ήταν πάντα και πρέπει πάντα να είναι σταθερός υποστηρικτής της ειρήνης και του σεβασμού του διεθνούς δικαίου, όπως στην περίπτωση του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Η Ένωση πρέπει να εργαστεί προς την κατεύθυνση της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας και της αποφυγής μιας περιφερειακής κλιμάκωσης της σύγκρουσης και τυχόν παραβιάσεων του ανθρωπιστικού δικαίου.
Δεύτερον, η ισχυρή δέσμευση με τους περιφερειακούς φορείς είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς αυτοί επηρεάζονται περισσότερο από τη σύγκρουση και μπορούν να διαδραματίσουν αποτελεσματικό ρόλο. Δεν θα πρέπει ποτέ να χάσουμε από τα μάτια μας τη σημασία της αναζήτησης μιας διαρκούς και βιώσιμης ειρήνης που θα βασίζεται σε μια λύση δύο κρατών μέσω των αναζωογονημένων προσπαθειών στην Ειρηνευτική Διαδικασία της Μέσης Ανατολής.
Τρίτον, η σύγκρουση θα μπορούσε να έχει σημαντικές συνέπειες για την ασφάλεια των κοινωνιών μας. Εάν δεν είμαστε προσεκτικοί, έχει τη δυνατότητα να επιδεινώσει τις εντάσεις μεταξύ των κοινοτήτων και να τροφοδοτήσει τον εξτρεμισμό.
Τέλος, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος μετανάστευσης και μετακίνησης μεγάλου αριθμού ανθρώπων προς γειτονικές χώρες που ήδη έχουν σημαντικό αριθμό προσφύγων στο έδαφός τους. Εάν δεν αντιμετωπιστεί προσεκτικά, υπάρχει κίνδυνος μεταναστευτικών κυμάτων προς την Ευρώπη.