Βρυξέλλες - Ανταπόκριση
Μια εβδομάδα μετά τις Ευρωεκλογές ξεκινά σήμερα Δευτέρα (17 Ιουνίου) το βράδυ η άτυπη Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες όπου οι Ευρωπαίοι ηγέτες, αφού συζητήσουν τα αποτελέσματα των εκλογών, αναμένεται, εκτός απροόπτου να καταλήξουν στα πρόσωπα εκείνα που θα αναλάβουν τα σημαντικά ευρωπαϊκά αξιώματα (Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ύπατος Εκπρόσωπος για την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας).
Στόχος, όπως δήλωσαν διπλωματικές πηγές στη HuffPost Greece είναι να επιτευχθεί γρήγορα μια πολιτική συμφωνία, εννοώντας την επικύρωση του ονόματος της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν η οποία διεκδικεί μια δεύτερη πενταετή θητεία ως πρόεδρος της Κομισιόν.
Αισιοδοξία Μητσοτάκη
Την ίδια πεποίθηση εξέφρασε και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος μαζί με τον Πολωνό πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ, έχει αναλάβει χρέη άτυπου διαπραγματευτή υπέρ της φον ντερ Λάιεν για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Ο κ. Μητσοτάκης προσερχόμενος στο Συμβούλιο δήλωσε:
«Στο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο θα ξεκινήσει σε λίγο, θα κάνουμε την πρώτη και ελπίζω και την τελευταία συζήτηση για την κατανομή των σημαντικών θέσεων ευθύνης για τον επόμενο ευρωπαϊκό κύκλο. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα προσέρχεται σε αυτή την διαπραγμάτευση ως ο νικητής των ευρωεκλογών που έλαβαν χώρα μεταξύ 6 και 9 Ιουνίου στις ευρωπαϊκές χώρες και δικαιωματικά διεκδικεί τη συνέχιση της προεδρίας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
Επίσης ο πρωθυπουργός πρόσθεσε ότι εκτός από τις κατανομές των θέσεων θα συζητηθούν και ζητήματα που αφορούν τις ουσιαστικές πολιτικές που η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εφαρμόσει την επόμενη πενταετία.
«Θεωρώ εξαιρετικά ενθαρρυντικό ότι η κεντρική ατζέντα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, όπως θα εκφραστεί, ελπίζουμε, δια της νέας Προέδρου της Επιτροπής, της κας φον ντερ Λάιεν, δίνει πολύ μεγάλη έμφαση σε ζητήματα ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, στα ζητήματα της μετανάστευσης, στα ζητήματα της κοινής αμυντικής πολιτικής, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο η πράσινη μετάβαση δεν θα ζημιώσει τελικά τους αγρότες, τους κτηνοτρόφους και τους αλιείς μας.
Διότι η συζήτηση που θα γίνει, όπως είπα, δεν αφορά μόνο τα πρόσωπα, αλλά αφορά πρωτίστως τις πολιτικές. Οπότε είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος ότι θα μπορέσουμε σήμερα να ολοκληρώσουμε αυτή τη συζήτηση και να έχουμε θετικά νέα μετά την ολοκλήρωση του Συμβουλίου».
Σε ερώτηση των δημοσιογράφων γιατί υποστηρίζει μια δεύτερη θητεία της φον ντερ Λάιεν απάντησε: «Επειδή ήταν η Spitzenkandidat, η βασική μας υποψήφια, επειδή το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα κέρδισε τις ευρωπαϊκές εκλογές και επειδή είναι μία πολύ καλή Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Υπέρ και ο Χριστοδουλίδης
«Το αποτέλεσμα των εκλογών είναι ξεκάθαρο. Ελπίζω απόψε να υπάρξει μια κατ’ αρχήν συμφωνία, δεν μπορεί να υπάρξει επίσημη συμφωνία, έτσι ώστε την ερχόμενη εβδομάδα να λάβουμε τις τελικές αποφάσεις και όλη αυτή η διαδικασία να ολοκληρωθεί εντός Ιουλίου» δήλωσε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης.
«Αυτή είναι μια βασική επιδίωξη από δικής μας πλευράς, και χαίρομαι και άλλα κράτη μέλη βλέπουν την ανάγκη συμφωνίας το συντομότερο δυνατόν, εντός Ιουλίου» είπε και πρόσθεσε: «Έχουμε πολλές προκλήσεις μπροστά μας, έχουμε θέματα τα οποία θα πρέπει να εργαστούμε. Είναι το μεταναστευτικό, είναι τα όσα γίνονται στη Μέση Ανατολή. Υπάρχουν εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι εκλογές στη Βρετανία, αντιλαμβάνεστε ότι θα πρέπει το συντομότερο να υπάρξει συμφωνία...Από εκεί και πέρα επαναλαμβάνω το αποτέλεσμα των εκλογών είναι ξεκάθαρο, η στήριξή μας στην πρόεδρο της Επιτροπής (Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν) και την Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Ρομπέρτα Μέτσολα) έχει εκφραστεί και είναι και η θέση που θα εκφράσει κατά τη διάρκεια των συζητήσεων. Δύο πετυχημένες Πρόεδροι οι οποίες θεωρούμε ότι θα πρέπει να συμφωνήσουμε».
Η διαδικασία της συνάντησης
Η συνάντηση θα ξεκινήσει στις 19:00 ώρα Ελλάδας. Οι επικεφαλής των 27 κρατών μελών της ΕΕ θα αποφασίσουν επί της αρχής για τα ονόματα που θα αναλάβουν τα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ κατά τη διάρκεια του δείπνου και η νυν πρόεδρος της Επιτροπής φον ντερ Λάιεν, αν και θα συμμετάσχει στην πρώτη συνεδρίαση της Συνόδου Κορυφής, στη συνέχεια θα πρέπει να αποχωρήσει από την αίθουσα για να επιτρέψει στους αρχηγούς των κρατών μελών να λάβουν τις αποφάσεις τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι είχε υπάρξει έντονο παρασκήνιο για το εάν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα συμμετείχε ή όχι στη συνάντηση καθώς ο πρόεδρος του Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ φερόταν ότι ήθελε να σαμποτάρει την υποψηφιότητα της και επιδίωκε να την αποκλείσει εντελώς από τη συνάντηση με τους 27 κάτι που όμως δεν έγινε αποδεκτό από τους ηγέτες των κρατών μελών.
Τα νέα πρόσωπα στις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ
Η επιλογή, όχι μόνο της φον ντερ Λάιεν, αλλά και των υπολοίπων για τις κορυφαίες θέσεις, στην ουσία θα είναι αποτέλεσμα μια συμφωνίας πακέτο και οι ευρωπαίοι ηγέτες θα επιχειρήσουν να διατηρήσουν, ως είθισται, γεωγραφικές και πολιτικές ισορροπίες.
Η επιλογή των προσώπων θα είναι το αποτέλεσμα μια σειράς διαπραγματεύσεων καθώς ως γνωστόν η πολιτική ομάδα που έρχεται πρώτη στις ευρωεκλογές διεκδικεί την προεδρία της Επιτροπής, αλλά αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί κατόπιν συμφωνιών και συναινέσεων με τα υπόλοιπα κόμματα βάσει του αποτελέσματος που έχουν φέρει.
Με βάση το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου, οι τρεις πολιτικές ομάδες που σχηματίζουν άτυπο συνασπισμό στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) (190 έδρες), οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D) (136 έδρες) και οι Κεντρώοι-Φιλελεύθεροι (Renew) (80 έδρες). Μαζί διαθέτουν συνολικά 406 από τις 720 έδρες, δηλαδή άνετη πλειοψηφία, αρκετά πάνω από το όριο των 361 ψήφων.
Το ΕΛΚ, το οποίο στηρίζει τη φον ντερ Λάιεν, παραμένει το κόμμα με τα περισσότερα μέλη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δεύτεροι έρχονται οι Σοσιαλδημοκράτες και ακολουθούν οι Φιλελεύθεροι. Όπως προαναφέραμε την υποψηφιότητα της φον ντερ Λάιεν τη διαπραγματεύονται ο κ., Μητσοτάκης και ο Ντόναλντ Τουσκ, ενώ από την πλευρά των Σοσιαλδημοκρατών, εντολή διαπραγμάτευσης έχουν λάβει ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς και ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, οι οποίοι υποστηρίζουν την υποψηφιότητα του πρώην πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα για τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και οι Φιλελεύθεροι τη πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλας για τη θέση της Υπάτης Εκπροσώπου της ΕΕ.
Ετσι σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες τα πρόσωπα που θα διεκδικήσουν τα κορυφαία αξιώματα στην ΕΕ είναι τα εξής:
Πρόεδρος της Κομισιόν η Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, από το νότο ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα για τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, από την ανατολική Ευρώπη η πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλας για τη θέση της Υπάτης Εκπροσώπου της ΕΕ. Επίσης η Ρομπέρτα Μέτσολα από τη Μάλτα εκτιμάται ότι θα προταθεί για δεύτερη θητεία στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Πρόβλημα με τον Κόστα
Όσον αφορά την υποψηφιότητα για τη θέση του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, επικρατεί προβληματισμός από ορισμένους ηγέτες, όπως και από τον Ντόναλντ Τουσκ οι οποίοι ζητούν διευκρινίσεις αναφορικά με τα ζητήματα που έχει με τη δικαιοσύνη σε σχέση με τη φερόμενη εμπλοκή του σε σκάνδαλο διαφθοράς, αιτία για την οποία και παραιτήθηκε από πρωθυπουργός. Αν και δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες, μπορεί και να επηρεάσει την υποψηφιότητά του.
Εν τω μεταξύ η πρωθυπουργός της Δανίας Μέττε Φρεντερίσκσεν, της οποίας το όνομα είχε ακουστεί για την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κατά την άφιξή της στο Συμβούλιο και απαντώντας σε σχετική ερώτηση, δήλωσε ότι δεν είναι υποψήφια, υποστηρίζοντας παράλληλα την υποψηφιότητα για την προεδρία της Κομισιόν της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Πιστεύω ότι είναι ακόμη νωρίς να μιλήσουμε για ονόματα, αλλά από την δική μου προσέγγιση και την δανέζικη προσέγγιση, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει κάνει εξαιρετική δουλειά»” είπε και τόνισε την ανάγκη για μία γρήγορη απόφαση λόγω αυτών που συμβαίνουν στον κόσμο. «Χρειαζόμαστε ισχυρή ηγεσία της ΕΕ και είμαι σίγουρη ότι θα βρούμε μία καλή λύση».
Ο χρόνος και όχι μόνο, πιέζει για συναίνεση
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές η συναίνεση για τις κορυφαίες θέσεις είναι επιβεβλημένη δεδομένων των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ενωση σε όλους τους τομείς, αλλά και της γεωπολιτικής αστάθειας. Οι καιροί δεν επιτρέπουν να χαθεί πολύτιμος χρόνος, συμφωνούν όλοι και όπως φαίνεται, εκτός απροόπτου, η επιλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει αποφασιστεί.
Ωστόσο αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η υποψηφιότητα της φον ντερ Λάιεν είχε αμφισβητηθεί από πολλούς, συμπεριλαμβανομένου του φιλελεύθερου Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, με διάφορα ονόματα να ακούγονται ως αντιπροτάσεις όπως αυτό του Μάριο Ντράγκι.
Αλλά η πολιτική ήττα στις ευρωεκλογές του κόμματος του Μακρόν στη Γαλλία και του Γερμανού χριστιανοδημοκράτη καγκελάριου Όλαφ Σολτς στη Γερμανία από τα ακροδεξιά κόμματα, προκάλεσε πολιτική αστάθεια και τους αφαίρεσε το πλεονέκτημα να παίξουν σκληρά το διαπραγματευτικό παιχνίδι εις βάρος της φον ντερ Λάιεν.
Δεν είναι τυχαία και η δήλωση προ ημερών του Μακρόν, μετά τη G7 και τις συναντήσεις που είχε εκεί με την φον ντερ Λάιεν ότι ελπίζει να ληφθεί απόφαση για την κορυφαία θέση στην ΕΕ την Δευτέρα.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Σολτς ο οποίος σε δηλώσεις του το Σαββατοκύριακο τόνισε την ανάγκη να ληφθούν οι όποιες αποφάσεις γρήγορα έτσι ώστε η ΕΕ να είναι έτοιμη να δράσει.
Όμως αν η ήττα Μακρόν και Σολτς τους αναγκάζει σε υποχωρήσεις, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο με την επικεφαλής των σκληρών δεξιών των Ευρωπαίων Συντηριτικών και Μεταρρυθμιστών (ΕCR) Τζόρτζια Μελόνι η οποία ήταν από τους μεγάλους κερδισμένους των Ευρωεκλογών.
Η Μελόνι αν και ακόμη δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της για τον ποιον θα υποστηρίξει θεωρείται βέβαιο ότι θα στηρίξει τη φον ντερ Λάιεν. Αλλωστε η τελευταία είχε δηλώσει διαθέσιμη για μια συνεργασία με την ιταλίδα πρωθυπουργό κάτι που προκάλεσε αντιδράσεις με πολλούς να προειδοποιούν για απόσυρση της υποστήριξή τους.
Σύμφωνα με αναλυτές η Μελόνι δεν μπορεί να μην εξαργυρώσει την εκλογική της νίκη και σίγουρα θα διαπραγματευτεί, έστω και σιωπηλά, κάποιο σημαντικό χαρτοφυλάκιο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μπορεί η φον ντερ Λάιεν να φαίνεται ότι έχει την υποστήριξη των τριών βασικών κομμάτων (ΕΛΚ, S&D και Renew) αλλά στο τελικό στάδιο για την εκλογή της, που είναι η μυστική ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, δεν γνωρίζει εάν θα υπάρξουν αποστασίες. Για το λόγο αυτό θα χρειαστεί τις εφεδρικές ψήφους των βουλευτών του ECR για να εξασφαλίσει την πλειοψηφία, 361 από τους 720 ευρωβουλευτές.
Τα επόμενα βήματα
Εάν πράγματι επιτευχθεί σήμερα πολιτική συμφωνία επί της αρχής αυτή θα πρέπει να επισημοποιηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 27ης και 28ης Ιουνίου, όπου ο/η πρόεδρος της Επιτροπής πρέπει να έχει τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με ειδική πλειοψηφία, 15 από 27 κράτη μέλη πρέπει να συμφωνήσουν, δηλαδή το 55% των χωρών και το 65% του πληθυσμού.
Στη συνεχεία η υπόθεση περνά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το οποίο καλείται να αποφασίσει με μυστική ψηφοφορία.
Για την έγκριση του νέου προέδρου απαιτείται απλή πλειοψηφία, δηλαδή 361 ψήφοι από το σύνολο των 720 ευρωβουλευτών.
Το μεγάλο ζητούμενο είναι να μην χαθεί χρόνος και υπάρξουν ανατροπές γι΄αυτό και οι ηγέτες που υποστηρίζουν την υποψηφιότητα της φον ντερ Λάιεν θέλουν να εκλεγεί στην Ολομέλεια της 18ης Ιουλίου (η πρώτη ολομέλεια του νέου Ευρωκοινοβουλίου θα διεξαχθεί στο Στρασβούργο 16-19 Ιουλίου. Την πρώτη μέρα θα ψηφίσουν για την/τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου και τη δεύτερη για τον/την πρόεδρο της Κομισιόν), γιατί εάν κάτι πάει στραβά τότε όλα τα σενάρια επανεξετάζονται από την αρχή και ο Σεπτέμβριος φαντάζει επικίνδυνα μακρυά για νέες αποφάσεις, πρόσωπα και ψηφοφορίες.
Αρκεί να αναλογισθεί κανείς ότι την 1η Ιουλίου η Ουγγαρία του φιλορώσου Ορμπάν, που έχει ανοιχτά μέτωπα με την ΕΕ, αναλαμβάνει την εξάμηνη προεδρία της ΕΕ και τον Νοέμβριο οι αμερικανικές εκλογές μπορούν να φέρουν στην εξουσία τον απρόβλεπτο Ντόναλντ Τραμπ.
Γι΄αυτό και οι ηγέτες στη σημερινή άτυπη Σύνοδο Κορυφής θέλουν να στείλουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα που δεν θα δέχεται καμία αμφισβήτηση.