Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξάλειψη των εντάσεων με την Τουρκία, μόλις δύο εβδομάδες μετά την χάραξή της, οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο σύγκρουσης στην Ανατολική Μεσόγειο, ανέφεραν διπλωμάτες, αξιωματούχοι και εμπειρογνώμονες στο διεθνές πρακτορείο Reuters.
Παρά τη συμφωνία κορυφής της ΕΕ τις πρώτες πρωινές ώρες της 2ας Οκτωβρίου, με στόχο να πεισθεί η Άγκυρα να σταματήσει τις έρευνες για φυσικό αέριο σε ύδατα που «αμφισβητούνται» (αυτό το ρήμα χρησιμοποιεί το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο) από την Ελλάδα και την Κύπρο, η Τουρκία δήλωσε την Τετάρτη (14 Οκτωβρίου) ότι ξεκινά εκ νέου διαδικασία έρευνας από το ίδιο πλοίο που προκάλεσε κρίση τον περασμένο μήνα.
Παρ′ όλα αυτά, σύμφωνα με Γερμανική κυβερνητική πηγή που επικαλείται το Reuters, η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν θα προχωρήσει σε απόφαση για κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας, κατά την διάρκεια της Συνόδου Κορυφής που αρχίζει σήμερα. Οπως τόνισε η ίδια πηγή, η Γερμανία δεν περιμένει αλλαγή στάσης της Ε.Ε. μόλις δύο βδομάδες μετά την απόφαση της προηγούμενης Συνόδου Κορυφής να μην υπάρξουν κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας μέχρι νεωτέρας.
Η Τουρκία είχε αποσύρει το Όρουτς Ρέις τον περασμένο μήνα, λίγο πριν από τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, στην οποία συζητήθηκαν πιθανές οικονομικές κυρώσεις ως μέτρο πίεσης προς την Άγκυρα, για να αναθεωρήσει αυτή την απόφαση τη Δευτέρα 12 Οκτωβρίου. Τρεις Ευρωπαίοι διπλωμάτες δήλωσαν ότι αυτή η κίνηση δίνει την εντύπωση ότι η Άγκυρα παίζει με τις Βρυξέλλες.
Οι ηγέτες της ΕΕ άφησαν τον εαυτό τους εκτεθειμένο, καθώς δεν κατάφεραν να βρουν λύση στη διαμάχη για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου. Αντί να αποφασίσουν την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία, οι «27» επέλεξαν μια προσέγγιση με «καρότο και μαστίγιο» και φαίνεται να απέτυχαν, σημείωσαν οι ίδιοι διπλωμάτες και ένας αξιωματούχος της ΕΕ, μιλώντας στο Reuters.
Οι ηγέτες της ΕΕ πέταξαν το μπαλάκι μακριά, λέγοντας ότι θα επανέλθουν στο ζήτημα με στόχο να ληφθούν αποφάσεις τον Δεκέμβριο. Τώρα η ένταση επιστρέφει, δήλωσε ένας διπλωμάτης, σχολιάζοντας πληροφορίες για τουρκικές και ελληνικές ναυτικές ασκήσεις που προγραμματίστηκαν ήδη για τα τέλη Οκτωβρίου.
Σύμμαχος του ΝΑΤΟ και υποψήφιος για ένταξη στην ΕΕ, η Τουρκία αμφισβήτησε στην πράξη την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική στη Συρία, τη Λιβύη και στη Ρωσία τους τελευταίους μήνες. Αλλά η Ευρώπη είναι πρόθυμη να κρατήσει την Άγκυρα κοντά στη Δύση - παρά τον αυταρχικό πρόεδρό της, Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος προτίθεται να σφυρηλατήσει έναν ανεξάρτητο δρόμο επιθυμώντας να αναδείξει την χώρα του ως περιφερειακή δύναμη.
Ο βοηθός του Ερντογάν Φαχρετίν Άλτουν έγραψε στο Twitter ότι η Τουρκία δεσμεύτηκε για διπλωματία, αλλά «δεν μπορεί να υπάρξει διαπραγμάτευση αν λέτε ”το δικό μου είναι δικό μου και το δικό σας είναι διαπραγματεύσιμο”».
Χρήμα και εμπορικές συναλλαγές
Η Ελλάδα και η Κύπρος θα θέσουν ξανά το ζήτημα της έντασης με ευθύνη της Τουρκίας, όταν οι ηγέτες της ΕΕ προσέλθουν στην (διαδικτυακή) συνάντηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (την Πέμπτη και την Παρασκευή), παρόλο που η Τουρκία δεν βρίσκεται στην ατζέντα αυτής της συνόδου κορυφής, υποστηρίζοντας ότι η νέα κλιμάκωση έδειξε την ανάγκη για πιο επείγουσα δράση, ανέφεραν διπλωμάτες.
Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας ακύρωσε ένα ταξίδι στην Άγκυρα αυτή την εβδομάδα διαμαρτυρόμενος για τη νέα έξοδο του τουρκικού ερευνητικού πλοίου Όρουτς Ρέις, ωστόσο διπλωμάτες δήλωσαν ότι το Βερολίνο μέχρι στιγμής δεν εξετάζει περαιτέρω μέτρα.
Η ΕΕ, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος και ξένος επενδυτής στην Τουρκία, ήλπιζε ότι ανανεώνοντας μια προσφορά για διευρυμένη εμπορική συμφωνία, τερματίζοντας τις προϋποθέσεις θεώρησης βίζας για τους Τούρκους πολίτες και προτείνοντας περισσότερα χρήματα για τους Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία - καθώς και απειλώντας με κυρώσεις - θα έπειθε τον Ερντογάν να ξεκινήσει συνομιλίες ώστε να υπάρξει συνεννόηση γύρω από το θέμα των (πιθανών) κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το κείμενο συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής στις 2 Οκτωβρίου δεν περιείχε λεπτομέρειες.
«Αυτό που απέτυχε είναι η ΕΕ στην προσπάθειά της να δείξει αξιοπιστία, καθώς δεν ήταν αρκετά συγκεκριμένη», δήλωσε ο ένας πρώην Τούρκος διπλωμάτης στο ινστιτούτο Carnegie Europe, με έδρα την Κωνσταντινούπολη.