Ευρώπη πόσων ταχυτήτων;

Η Ευρώπη, ούσα κατακλυσμένη από ζητήματα ασφάλειας, στέκεται στο κατώφλι της μετάβασης.
Open Image Modal
Πολιτική κρίση ξέσπασε στη Γερμανία έπειτα από την εκλογή του Πρωθυπουργού της Θουριγγίας, Τόμας Κέμεριχ, με την υποστήριξη της ακροδεξιάς παράταξης. (Photo by JENS SCHLUETER / AFP) (Photo by JENS SCHLUETER/AFP via Getty Images)
JENS SCHLUETER via Getty Images

Η πρόσφατη πολιτική κρίση που ξέσπασε στη Γερμανία, σχετικά με την εκλογή του Πρωθυπουργού της Θουριγγίας, Τόμας Κέμεριχ, υπό την υποστήριξη της ακροδεξιάς παράταξης, αποτέλεσε μια ακόμη υπενθύμιση των τρωτών σημείων και των απειλών που περιστοιχίζουν την Ευρώπη τον 21ο αιώνα.

Η δήλωση παραίτησης από μέρους του νεοεκλεγέντα Πρωθυπουργού, αναμφισβήτητα, λειτούργησε ως θετική έκβαση για την ομαλοποίηση του πολιτικού σκηνικού, εναποθέτοντας ωστόσο, μια επιπλέον πολιτική αστοχία στην ιστορική παρακαταθήκη του κράτους.

Σε περιόδους διεθνών αναπροσαρμογών, η σύνδεση της δημοκρατίας με φιλελεύθερες ιδέες, οι οποίες και ταυτίστηκαν με την παύση απολυταρχικών καθεστώτων, θα ήταν ωφέλιμο να ενισχύεται από τους πολιτικούς φορείς και να μη τίθεται υπό δοκιμασίες αμφισβήτησης.

Στη σημερινή εποχή, η Ευρώπη, ούσα κατακλυσμένη από ζητήματα ασφάλειας, στέκεται στο κατώφλι της μετάβασης. Η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται πλέον μια πραγματικότητα μη αναστρέψιμη. Το σημείο τομής των επιμέρους πολιτικών κατευθύνσεων εντός της Ένωσης αποτελεί συνισταμένη του τρόπου επίλυσης και αντιμετώπισης επίκαιρων και άμεσων προκλήσεων, καθώς η διάσπαση ή η περαιτέρω συσπείρωση εξαρτάται αποκλειστικά από τον τρόπο χάραξης των εθνικών πολιτικών.

Οι διαφορετικές οπτικές της διεύρυνσης και της ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες και εκφράζονται κατά κύριο λόγο μέσα από τις θέσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας, δεν συνιστούν μόνο ζήτημα διαφοροποιημένης οπτικής αντίληψης, αλλά και ζήτημα που θα καθορίσει και θα διαμορφώσει την ευρωπαϊκή ιδέα στη νεότερη μορφή της.

Είναι προφανές πως η εμφάνιση ευκαιριών για ανάληψη ηγετικού ρόλου εντός της ευρωπαϊκής περιφέρειας, έρχεται σε άμεση και μετωπική ρήξη με τις αξίες και τα ιδεολογήματα που στήριξαν την οικοδόμηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

Η διαχρονική διατήρηση συνεργασίας σε τομείς που άπτονται της ήπιας ισχύος, αυξάνει τις “Κασσάνδρες” που διατείνονται πως η υπόσταση της σχέσης των κρατών βασίζεται αποκλειστικά σε καιροσκοπικές και ευκαιριακές ανταποκρίσεις των πολιτικών αυτών.

Σε κάθε περίπτωση, η πιθανή και διφορούμενα λαμβανόμενη ένταξη επιπλέον κρατών εντός της Ένωσης θα πρέπει να συνοδεύεται από βιώσιμες προοπτικές και σαφείς προσανατολισμούς για την ασφάλεια και το μέλλον των χωρών εκείνων. Η έλλειψη δημοκρατίας, ως φαινόμενο που μάστιζε για χρόνια πληθώρα κρατών, είναι αδιανόητο να υποστηρίζεται ποικιλοτρόπως από οποιαδήποτε φορέα πολιτικής εντός του ευρωπαϊκού εδάφους.

Η εμφάνιση ασύμμετρων απειλών, αλλά και τακτικών που έρχονται σε αντίθεση με τις αρχές της Ένωσης, υποδεικνύουν στην Ευρώπη πως ο δημοκρατικός δρόμος της επίλυσής τους θα επιβεβαιώσει και το λόγο για τον οποίο συστάθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση εν τη γενέσει. 

Έτσι, καθίσταται προφανές πως οι αποφάσεις που θα ληφθούν στο εξής διάστημα θα καθορίσουν και το κατά πόσο οι αρχές που πηγάζουν από τις Βρυξέλλες εφαρμόζονται και τηρούνται, σύμφωνα με το γράμμα των σταδίων της σύστασης του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι.

Αναμφισβήτητα, η μελλοντική και πολυσυζητημένη διεύρυνση της Ευρώπης μπορεί να λειτουργήσει ως ίαση στις ολοκληρωτικές πρακτικές που εφαρμόζονταν για χρόνια στα υποψήφια κράτη, υπό την προϋπόθεση πως τα ήδη υπάρχοντα μέλη θα υποδείξουν το δρόμο της ασφάλειας και της δημοκρατίας στη χάραξη των νέων πολιτικών.