Ευθιξία, μία άγνωστη λέξη

Μία τεράστια λαϊκή συγκέντρωση ήρθε να ταρακουνήσει τα «ήρεμα νερά» της πολιτικής μακαριότητας.
Open Image Modal
via Associated Press

Ξαφνικά η πολιτική ζωή «ξύπνησε» και κινείται ξανά σε έντονους ρυθμούς. Επί δύο χρόνια το δυστύχημα των Τεμπών με τους 57 νεκρούς είχε φύγει από την πρωτοκαθεδρία της επικαιρότητας. Μία τεράστια λαϊκή συγκέντρωση ήρθε να ταρακουνήσει τα «ήρεμα νερά» της κυβερνητικής μακαριότητας. Κυρίως δε της πρωθυπουργικής αμεριμνησίας και αλαζονείας.

Από τραγική ειρωνεία, τις ημέρες που οι εξελίξεις στη διαλεύκανση της πολύνεκρης τραγωδίας προχωρούσαν, σε μία γειτονική χώρα κάποιος αναλάμβανε την πολιτική ευθύνη μίας ανάλογης τραγωδίας. Ο πρωθυπουργός της Σερβίας Μίλος Βούτσεβιτς παραιτήθηκε για λόγους ευθιξίας, υπό το βάρος διαδηλώσεων, ύστερα από τον τραγικό θάνατο 15 ανθρώπων συνεπεία πτώσης στέγης στο σιδηροδρομικό σταθμό Νόβι Σαντ τον περασμένο Νοέμβριο.

 Οι εξελίξεις λοιπόν προχωρούν και οι πολιτικοί προϊστάμενοι της κρατικής μηχανής διαψεύδονται με τρόπο σκανδαλώδη. Διαψεύστηκε πρώτος απ’ όλους ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ο οποίος τον Μάρτιο του 2023 σε συνέντευξή του είχε δηλώσει ότι σίγουρα δεν υπήρχε εύφλεκτο υλικό που οδήγησε στην πυρκαγιά αμέσως μετά τη σύγκρουση των δύο τρένων στις 28 Φεβρουαρίου 2023 στα Τέμπη. Τώρα, σε νέα συνέντευξή του, δήλωσε ότι «το τότε απίθανο σενάριο για το φορτίο, ίσως είναι πιθανό». Ωστόσο, έσπευσε αμέσως να δηλώσει ότι δεν έκανε λάθος τότε, απλώς εμπιστεύτηκε τη Hellenic Train και την Πυροσβεστική, που προφανώς του έδωσαν λανθασμένα στοιχεία. Μα αν το φορτίο ήταν παράνομο θα έπρεπε η Hellenic Train να ήταν ελεγχόμενη. Πώς λοιπόν ο ελεγχόμενος θα έλεγε μία αλήθεια που θα επιβάρυνε τη θέση του;

Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα απασχολούν την κοινή γνώμη. Σύντομα θα απαντηθούν από το πόρισμα του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου με την ελπίδα η δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της και να διώξει τους υπευθύνους όσο ψηλά και αν στέκονται.

Μένοντας όμως στο στενό επίπεδο της κρατικής ευθύνης, πρέπει να σημειώσουμε την ευθύνη της πολιτικής διαχείρισης. Πρώτα και κύρια για τον διορισμό του σταθμάρχη, ο οποίος μόνο σταθμάρχης δεν θα έπρεπε να ήταν. Ένας άνθρωπος που εργαζόταν ως αχθοφόρος για σχολικά βιβλία κατάφερε με αδιαφανείς διαδικασίες να διοριστεί σταθμάρχης στον κεντρικότερο σιδηροδρομικό κόμβο της χώρας. Αποδείχθηκε μοιραίος και ανίκανος για τη θέση που του εμπιστεύτηκε η πολιτεία. Δρομολογώντας τις δύο αμαξοστοιχείς στην ίδια γραμμή με αντίθετη πορεία οδήγησε στο θάνατο 57 νέους ανθρώπους και στο νοσοκομείο πολλούς άλλους. Κανένας όμως δεν θέτει το θέμα του πολιτικού διορισμού του σήμερα.

Περαιτέρω, ο αρμόδιος υπουργός Κώστας Αχ. Καραμανλής υπέβαλε αμέσως μετά το δυστύχημα την παραίτησή του για λόγους ευθιξίας. Η ευθιξία αυτή όμως είχε πολύ σύντομη ημερομηνία λήξης. Αμέσως ο πρωθυπουργός και η κυβερνητική παράταξη έσπευσαν να δηλώσουν ότι ήταν προσωπικό δικαίωμα του κ. Καραμανλή το εάν θα ήταν εκ νέου υποψήφιος βουλευτής στις εκλογές του Μαΐου του 2023. Όπερ και εγένετο. Ο Κώστας Αχ. Καραμανλής κατέβηκε υποψήφιος και επανεξελέγη!

Αυτά συμβαίνουν εδώ.

Στη Μεγάλη Βρετανία ο Μπόρις Τζόνσον παραιτήθηκε ύστερα από ένα κορωνοπάρτι και αποσύρθηκε από την πολιτική. Είχε προηγηθεί ο Ντέιβιντ Κάμερον ύστερα από την ήττα του στο δημοψήφισμα για το Brexit. Ακολούθησαν πολλοί άλλοι και είναι βέβαιο ότι έπονται περισσότεροι σε ανάλογες περιστάσεις στο μέλλον. Διότι εκεί η ευθιξία της παραίτησης είναι το γόνιμο λίπασμα της ώριμης δημοκρατίας. Όχι η ταπείνωση των ήδη ταπεινότατων εξουσιαστικών ενστίκτων του καθενός, όπως συμβαίνει εν Ελλάδι.

Το 2013 στη Λετονία κάηκε ένα σουπερμάρκετ σκοτώνοντας πολίτες. Ο πρωθυπουργός Βάλντις Ντομπρόφκσις υπέβαλε αμέσως την παραίτησή του για λόγους ευθιξίας καίτοι δεν είχε κάποια συγκεκριμένη αντικειμενική ευθύνη.

Στην Ελλάδα του 2025 όλοι αναλαμβάνουν την πολιτική ευθύνη αλλά κανένας δεν παραιτείται ουσιαστικά.

Το πολυπληθέστερο κυβερνητικό σχήμα από το 1974 έως σήμερα είναι το τρέχον.

Η κυβέρνηση αριθμεί 62 εκτός του πρωθυπουργού.

Το νέο σύστημα εξουσίας όμως ακολουθεί το λεγόμενο μοντέλο του «επιτελικού κράτους», που ξεκίνησε από το 2019 με τις στομφώδεις εξαγγελίες ότι θα αποτελούσε ένα κράμα Λευκού Οίκου, γερμανικής Καγκελαρίας και βρετανικής No 10 Downing Str. Εν τέλει αποτέλεσε έναν συγκεντρωτισμό μη λειτουργικό, ο οποίος σε κρίσιμες καταστάσεις επιρρίπτει ευθύνες σε άλλους, υπουργούς, συνεργάτες, ανιψιούς. Πάντως ποτέ στο ίδιο το κέντρο της λήψης των αποφάσεων.

Παρατηρείται, τέλος, η προσπάθεια πολλών οπαδών και τυφλών ακολούθων να υπερασπιστούν πολιτικές και τακτικές που με τον αυστηρό γνώμονα της κοινής λογικής απλώς δεν είναι υπερασπίσιμες. Αρνούνται να δουν την πραγματικότητα για να μην απομυθοποιήσουν τον ηγέτη και την παράταξη που θεωρούν ότι αποτελεί πανάκεια για τη σημερινή εποχή, απλώς επειδή οι προηγούμενοι αποδείχθηκαν εξίσου ακατάλληλοι. Είναι γνωστή αυτή η συνταγή. Στο τέλος μάλιστα πασπαλίζεται από το πολύ συνηθισμένο πια αφήγημα ότι «ντόπια και ξένα συμφέροντα» πολεμούν τον πρωθυπουργό επειδή «δεν τους κάνει τα χατίρια» και θέλου να τον απομακρύνουν από τη θέση του.

Η πολιτική τα έχει όλα και οι οπαδοί λέγονται οπαδοί ακριβώς επειδή οπάζουν, δηλαδή ακολουθούν τυφλά και πιστά.

Οι θεσμοί όμως δεν είναι όμως ελαστικά ρούχα για να τους ξεχειλώνει ο καθένας ανάλογα με τις προτιμήσεις του.

Κι αυτό γιατί, δυστυχώς, μετά από ένα σημείο ξεχειλώματος επέρχεται το ξήλωμα.

Και τότε τα πράγματα θα είναι άσχημα για όλους.

-- --