Μετά την έκρηξη του πιο ενεργού ηφαιστείου της Νέας Ζηλανδίας, εγείρεται το εξής ερώτημα: Γιατί επιτρεπόταν να το επισκεφθούν τουρίστες;
«Αυτά τα ερωτήματα πρέπει να τεθούν και πρέπει να απαντηθούν», δήλωσε η πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Άρντερν στο κοινοβούλιο μετά την έκρηξη.
Η αλήθεια είναι, όπως αναφέρει το BBC ότι υπήρχαν προειδοποιητικά σημάδια λίγες εβδομάδες πριν από την έκρηξη και τον περασμένο μήνα το επίπεδο συναγερμού αυξήθηκε. Ωστόσο, η επικείμενη και δραματική φύση της έκρηξης εξέπληξε τους πάντες.
Έτσι, προκύπτει ένα ακόμη ερώτημα. Πόσο καλά μπορούμε μα προβλέψουμε την έκρηξη ενός ηφαιστείου και πόσο καταστροφική θα είναι αυτή;
Μια ηφαιστειακή έκρηξη είναι όταν ατμός ή λάβα απελευθερώνεται από τον κρατήρα.
Όπως τονίζουν οι ειδικοί, είναι εξαιρετικά δύσκολο να γνωρίζουμε πότε θα μπορούσε να γίνει μια έκρηξη, ειδικά όταν ένα ηφαίστειο είναι αδρανές για πολλά χρόνια.
Ωστόσο, οι επιστήμονες μπορούν να δουν συγκεκριμένες ενδείξεις, βάσει των οποίων μπορούν να κάνουν προβλέψεις.
Παρακολουθούν τη δραστηριότητα των ηφαιστείων εξετάζοντας:
- σεισμούς
- εκπομπές αερίων
- το ύψος του ηφαιστείου
Όταν η λάβα έχει δραστηριότητα και ανεβαίνει προς την επιφάνεια, πιέζει τα πετρώματα του ηφαιστείου, αυξάνοντας το ύψος του.
Επίσης, αν οι επιστήμονες παρατηρήσουν αύξηση της ποσότητας των αερίων, για παράδειγμα, μπορεί να αρχίσουν να ανησυχούν για μια έκρηξη.
Αν θυμηθούμε το ηφαίστειο της Σαντορίνης, που καταγράφηκε ύποπτη δραστηριότητα το 2011 οι επιστήμονες είχαν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για κίνδυνο επικείμενης έκρηξης, λόγω των σχετικών ενδείξεων που είχαν παρατηρήσει. Ενώ η νέα Καμένη μέχρι το 2011 βυθιζόταν 6 χιλιοστά το χρόνο, από το 2011 ανέβηκε 13 εκατοστά και από το 2014 άρχισε να κατεβαίνει ξανά 6 χιλιοστά το χρόνο, έχει πει ο καθηγητής Σεισμολογίας, Κώστας Παπαζάχος. Επίσης σε διάρκεια λίγων μηνών καταγράφηκαν περισσότεροι από 1.000 σεισμοί.
Βέβαια, η πρόβλεψη αν αυτά τα σημάδια δείχνουν ότι μια έκρηξη θα γίνει σε μία ώρα, ένα μήνα ή περισσότερο, εξαρτάται από το κάθε ηφαίστειο.
Όσο περισσότερα δεδομένα έχουν οι ηφαιστειολόγοι σε ένα συγκεκριμένο ηφαίστειο, τόσο καλύτερα θα είναι σε θέση να προβλέψουν τη συμπεριφορά του και την πιθανότητα έκρηξης, αναφέρει το ρεπορτάζ του BBC.
Τα περισσότερα ηφαίστεια τείνουν να παρουσιάζουν αυτά τα σημάδια εβδομάδες ή και μήνες πριν από μια έκρηξη, αν και κάποιες εκρήξεις μπορεί να είναι πολύ πιο ξαφνικές και απρόσμενες.
Έχει επίσης σημασία εάν τα ηφαίστεια έχουν παραμείνει αδρανή για αρκετό διάστημα ή ήταν ενεργά πριν από την εισαγωγή της σύγχρονης τεχνολογίας παρακολούθησης.
Το 1991, μπόρεσαν να σωθούν περίπου 5.000 ζωές, λόγω της έγκαιρης πρόβλεψης και εκκένωσης της περιοχής γύρω από το Πινατούμπο στις Φιλιππίνες.
Οι ειδικοί παρακολουθούσαν αυξανόμενη δραστηριότητα για περίπου 10 εβδομάδες, ακολούθησε μια σειρά μικρότερων εκρήξεων και ειδοποίησαν τις αρχές για την ανάγκη εκκένωσης.
Η έκρηξη που ακολούθησε ήταν μια από τις μεγαλύτερες του περασμένου αιώνα.
The Tungurahua volcano in Ecuador erupting in 2016
Σε άλλες περιπτώσεις δεν συνέβη αυτό, όπως στην έκρηξη του Οντάκε στην Ιαπωνία το 2014.
Υπήρξαν επίσης περιπτώσεις άσκοπων εκκενώσεων, αφού τελικά δεν έγινε ποτέ έκρηξη παρά τις ενδείξεις. Έτσι, η αποτελεσματικότητα των εθνικών οργανισμών παρακολούθησης των ηφαιστείων μπορεί να ποικίλει ανάλογα με τους πόρους και της εμπειρογνωμοσύνης. Και η Νέα Ζηλανδία είναι ένας από τους παγκόσμιους ηγέτες στον τομέα αυτό, βοηθώντας αναπτυσσόμενες χώρες να μάθουν πώς να προβλέπουν εκρήξεις.
Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας περιλαμβάνει δέκτες GPS, αισθητήρες υψηλής τεχνολογίας, drones, καθώς και αποστολές ομάδων στο έδαφος.
Πηγή: BBC