Είναι Αμερικανοί πολίτες που ζούνε στην Ελλάδα- και όμως, το ενδιαφέρον τους για τις αμερικανικές εκλογές που τα ξημερώματα θα έχουν αναδείξει τον νέο (ή την νέα) πρόεδρο των ΗΠΑ, παραμένει αμείωτο. Η Huff Post Greece τους συνάντησε στην Αθήνα, σε μια σειρά συνεντεύξεων όπου συζητήσαμε πολλές παραμέτρους των Αμερικανικών εκλογών, των δύο κυρίαρχων υποψηφίων και κομμάτων, τα υπέρ και τα κατά, το τελικό διακύβευμα. Λίγες ώρες πριν η κάλπη αναδείξει τον νικητή μιας από τις κρισιμότερες εκλογικές αναματρήσεις στην ιστορία των ΗΠΑ.
O Alec Mally από το 1981 έχει μοιράσει την ζωή του μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ- παντρεμένος με Ελληνίδα έχει ζήσει για μεγάλα χρονικά διαστήματα στην Αθήνα, «σίγουρα μια δεκαπενταετία αν προσθέσεις όλα τα χρόνια», μου λέει στην πλατεία Μαβίλη όπου συναντηθήκαμε, κοντά στο γραφείο του. Ο κύριος Mally διατηρεί σήμερα συμβουλευτική εταιρεία επενδύσεων, στο παρελθόν, όμως, έχει διατελέσει αναπληρωτής οικονομικός σύμβουλος στην αμερικανική πρεσβεία της Αθήνας (’95- ’99), υπεύθυνος του State Department για την Ελλάδα (1999- 2001), γενικός πρόξενος στη Θεσσαλονίκη (2003- 2004).
«Αρκετοί νέοι άνδρες είναι εξοργισμένοι με την παγκοσμιοποίηση και τείνουν προς απομονωτικές πολιτικές επιλογές- και η αμερικανική ιστορία έχει δείξει ότι όταν η αγορά είναι στα “κάτω” της, το κυβερνών κόμμα (Δημοκρατικοί) χάνει τις εκλογές. Αυτή τη φορά πιστεύω, όμως, ότι η Κλίντον θα κερδίσει με 2- 3 μονάδες διαφορά. Αν κερδίσει ο Τραμπ, θα ανοίξει μεγάλη κουβέντα για τις μεθόδους και τα μοντέλα που χρησιμοποιούν οι εταιρείες δημοσκοπήσεων. Τις τελευταίες μέρες τα δεδομένα άλλαζαν κάθε ώρα και οι Ρώσοι- νομίζω από αυτούς προέρχονται οι διαρροές σχετικά με την υπόθεση των emails της Κλίντον- προσπαθούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα. Νομίζω, όμως, ότι η Κλίντον θα επικρατήσει», λέει ο ίδιος.
«Για πολλούς ψηφοφόρους το ζήτημα του φύλου του είναι πολύ σημαντικό σε αυτές τις εκλογές- για μένα αυτό είναι ιδιαίτερο σε αυτή την εκλογική διαδικασία, ότι το θέμα του φύλου έχει πιο κεντρικό ρόλο από την εθνική ασφάλεια, την οικονομική ανάπτυξη ή την κλιματική αλλαγή, που είναι τα πραγματικά εθνικά ζητήματα».
«Η Χίλαρι Κλίντον αντιμετωπίζεται σαν η υποψήφια που έχει την εύνοια του κατεστημένου, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ σαν ένας λαϊκιστής που βρίσκεται έξω από αυτό. Δε νομίζω, όμως, ότι ο κύριος Τραμπ θα υιοθετήσει απομονωτικές πολιτικές- γιατί αυτό είναι το διακύβευμα αυτών των εκλογών: εάν η Αμερική θα αναθεωρήσει τη σχέση της με τον υπόλοιπο κόσμο. Δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω τον χρόνο και να αποδεσμευτούμε από τον κόσμο έξω από εμάς. Πάντως με τον Τραμπ πρόεδρο των ΗΠΑ θα υπάρξει σίγουρα μια μακρά και επίπονη περίοδος αναπροσαρμογής των σχέσων των ΗΠΑ με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ.. Ίσως και η Κλίντον το επιχειρήσει αλλά πολύ πιο ήπια, θεωρώ».
Εκτός ΗΠΑ δεν θα βρεις πολλούς Αμερικανούς να εκφράζονται θετικά για τον κ. Τραμπ, εντός ΗΠΑ, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά
«Είναι γεγονός ότι πολλοί Αμερικανοί που ζούνε εκτός ΗΠΑ, ήλπιζαν ότι κάποιος άλλος. Έρευνα που διενήργησαν οι Democrats Abroad έδειξε ότι το 67% των Δημοκρατικών εκτός ΗΠΑ ήθελαν να πάρει το χρίσμα ο Μπέρνι Σάντερς, που πολιτικά κινείται στα αριστερά του φιλελευθερισμού και του Δημοκρατικού Κόμματος και ήθελε να επιβάλλει περισσότερο έλεγχο στο χρηματιστήριο και την αγορά. Παρατηρήθηκε επίσης μεγάλη αύξηση της συμμετοχής τους στην εκλογική διαδικασία, γιατί ο φόβος επικράτησης του Τραμπ ήταν τρομακτικός για την πλειονότητα των Αμερικανών που ζούνε στο εξωτερικό. Μετά το συνέδριο του Δημοκρατικού Κόμματος τον περασμένο Ιούλη στη Φιλαδέλφεια, η προσπάθεια επικεντρώθηκε στην συσπείρωση της εκλογικής βάσης των Δημοκρατικών. Δεν μπορώ να είμαι σίγουρος για το πόσοι από τους σκληροπυρηνικούς υποστηρικτές του Σάντερς θα δώσουν την ψήφο τους στο Δημοκρατικό Κόμμα, ειδικά μετά τις αποκαλύψεις για τα emails της Κλίντον, ελπίζω όμως ότι οι άνθρωποι αντιλήφθηκαν αρκετά πράγματα από την καμπάνια του κ. Τραμπ και θα προσέλθουν ενωμένοι για να φτιάξουμε μια καλύτερη χώρα. Σίγουρα η κ. Κλίντον είναι μη δημοφιλής σε πολλά τμήματα της αμερικανικής κοινωνίας και υποψήφιοι με λιγότερο αμφιλεγόμενο παρελθόν θα είχαν πιο εύκολο έργο. Δεν γνωρίζω τους πραγματικούς λόγους που εμπόδισαν τον Τζον Μπάιντεν να διεκδικήσει το χρίσμα των Δημοκρατικών- και θυμάμαι έναν καθηγητή που σέβομαι να μου λέει τον Σεπτέμβριο ότι αν ήταν ο Μπάιντεν στη θέση της Κλίντον, η κούρσα θα είχε τελειώσει».
«Εκτός ΗΠΑ δεν θα βρεις πολλούς Αμερικανούς να εκφράζονται θετικά για τον κ. Τραμπ, εντός ΗΠΑ, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Προσωπικά θεωρώ ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να εξελιχθεί σε απειλή για την Αμερικανική Δημοκρατία- και πολλοί συμπατριώτες μου εκτός συνόρων συμφωνούν... Τον Σεπτέμβρη βρέθηκα στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, τη Φλόριντα, και αγανάκτησα με τον αριθμό των μορφωμένων ανθρώπων που θα ψηφίσουν Τραμπ τελικά. Έμεινα έκπληκτος από το πόσο ρηχή είναι η γνώση του επί των πιο κρίσιμων διεθνών ζητημάτων. Και όμως, μπόρεσε να εκμεταλευτεί την οργή του τμήματος της αμερικανικής κοινωνίας που δεν ωφελήθηκε από την διαδικασία της παγκοσμιοποίησης. Και υπάρχουν ακόμα αρκετοί που θεωρούν ότι μια προεδρία της Κλίντον θα έφερνε ψηλά στην ατζέντα κοινωνικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι, κυρίως στις μεγάλες πόλεις, υποβαθμίζοντας πανεθνικές προκλήσεις, όπως η δημιουργία θέσεων εργασίας».
«Οι Δημοκρατικοί είναι παραδοσιακά το Κόμμα των λιγότερο προνομιούχων στρωμάτων της αμερικανικής κοινωνίας, της εργατικής τάξης και των νέων μεταναστών- και υποστηρίζει την ενεργή κυβερνητική παρέμβαση στη ρύθμιση της οικονομίας της αγοράς. Πολλοί άνθρωποι με «ταπεινή» καταγωγή έγιναν επιτυχημένοι στον τομέα τους και σήμερα αυτοί είναι οι μεγάλοι οικονομικοί υποστηρικτές του Δημοκρατικού Κόμματος».
«Σχετικά με τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης για τα οποία κατηγορείται ο Τραμπ, δεν θα βρεις πολλούς Αμερικανούς να υποστηρίζουν, ειδικά σε ένα τέτοιο ζήτημα, έναν πάμπλουτο μεγιστάνα... Θα πρέπει, όμως να περιμένουμε τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης για το ποιες από αυτές τις κατηγορίες ευσταθούν- στην περίπτωση του Τραμπ μάλλον οι περισσότερες- και εάν κάποιες έχουν πολιτικό κίνητρο. Για το ζήτημα που δημιουργήθηκε με τα email της Κλίντον, ως πρώην στέλεχος του Αμερικανικού Υπ.Εξ. , δεν μπορώ να πω ότι εξεπλάγην με τη διαχείριση του ζητήματος του ιδιωτικού server της Κλίντον. Όλοι όσοι έχω γνωρίσει και συνεργαστεί μαζί τους στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν αποστείλει υπηρεσιακά email και στον προσωπικό τους λογαριασμό, είτε για να κρατούν προσωπικό αρχείο είτε γιατί εργάζονται και στο σπίτι. Αλλά δεν στήνουμε ιδιωτικούς server για να παρακάμπτουμε το σύστημα της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης και το αρχείο που αυτό επιτάσσει να κρατούμε».
«Πρώτες μου σκέψεις και αντιδράσεις αν ο Τραμπ επικρατήσει; Θα περιμένω αρκετούς φίλους να με επισκεφθούν σύντομα, ίσως με την πρόθεση να εγκατασταθούν κάπου στην Ευρώπη, στην Ελλάδα ίσως... (γελάει). Θα πρέπει όλοι να επικεντρωθούμε στο να περιορίσουμε τη ζημιά, να δώσουμε στον Τραμπ να καταλάβει την σημασία των διεθνών συμμαχιών και εμπορικών συμφωνιών μας. Και πολλά εξαρτώνται από το ποιος θα κερδίσει την Γερουσία και την Βουλή των Αντιπροσώπων, όπως και το Ανώτατο Δικαστήριο».
Τι επίδραση μπορεί να έχει ο νέος Αμερικανός πρόεδρος σε ζητήματα όπως το ελληνικό χρέος;
«Το ελληνικό χρέος κάποια στιγμή, με κάποιον τρόπο, θα ρυθμιστεί. Οι ΗΠΑ δεν συμμετέχουν στις συμφωνίες που έχουν γίνει σχετικά- παρέχουμε ηθική υποστήριξη στην Ελλάδα αλλά μπορούμε να την υποστηρίξουμε, προτάσσοντας δραστική ελάφρυνση του χρέους και δομικές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία, κυρίως εντός του ΔΝΤ. Αν νικήσει ο Τραμπ, η παρέμβαση των ΗΠΑ υπέρ της Ελλάδας στο ΔΝΤ θα γίνει πολύ λιγότερο ενεργητική. Εκτός του χρέους, όσον αφορά την πολιτική των ΗΠΑ στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή, αν δεν υπάρξει «αναζωπύρωση» της ελληνικής, αντιαμερικανικής τρομοκρατίας, μάλλον δεν θα υπάρξουν σημαντικές διαφοροποιήσεις».
Η κυρία Stacey Harris, Αμερικανίδα ελληνικής καταγωγής, το 1980 άφησε το Σικάγο για να εγκατασταθεί μόνιμα στην Μύκονο, τον τόπο καταγωγής της οικογένειας της. Η σχέση της με την γενέτειρά της παραμένει στενή- ο πατέρας και ο αδελφός της παραμένουν άλλωστε στις ΗΠΑ. Συναντηθήκαμε στο κέντρο της Αθήνας, λίγο πριν επιστρέψει στη Μύκονο.
«Πριν λίγες μέρες βρέθηκα στην Δήλο. Σκεφτόμουν πόσοι διαφορετικοί πολιτισμοί διαδέχτηκαν ο ένας τον άλλο αλλά και συνυπήρξαν για πολλά χρόνια- αρχαιοελληνικοί ναοί και μύθοι, χριστιανικά ξωκλήσια, ακόμα και μια συναγωγή. Και οι σύγχρονοι άνθρωποι νιώθουμε ότι δε μπορούμε να συνυπάρξουμε σ’ έναν ολόκληρο πλανήτη, ή μια μεγάλη χώρα», λέει στην αρχή της κουβέντας μας.
«Είναι μια εκλογική αναμέτρηση η σημερινή που οι ίδιοι οι υποψήφιοι την καθιστούν ιστορική. Η Χίλαρι Κλίντον είναι η πρώτη γυναίκα υποψήφια μεγάλου κόμματος που διεκδικεί την προεδρία των ΗΠΑ. Ο ρεπουμπλιακνός υποψήφιος είναι ο γηραιότερος και πρώτος υποψήφιος Αμερικανός πρόεδρος που δεν έχει ποτέ ξανά εκλεγεί σε οποιοδήποτε δημόσιο αξίωμα».
«Νομίζω υποφέρουμε σε διεθνές επίπεδο από πολιτικές ηγεσίες που είναι δίκαιες και ανθρωπιστικές- η Κλίντον σαν πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να γίνει το παράδειγμα ηγέτη που παίρνει δύσκολες αποφάσεις και νοιάζεται τόσο την ατομική υπόσταση του καθενός όσο και τον τρόπο που λειτουργούμε ως κοινωνία. Θα υπερασπιστεί τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών, θα εφαρμόσει περιοριστική πολιτική στο ζήτημα της οπλοκατοχής και στο προσφυγικό ζήτημα, πιστεύω ότι θα πιέσει την Ευρώπη να αναλάβει περαιτέρω τις ευθύνες της. Εμπιστεύομαι την Κλίντον γιατί ταυτίζομαι μαζί της- είναι μια γυναίκα μέσης ηλικίας που έχει δουλέψει σκληρά, έχει προετοιμαστεί κατάλληλα, είναι αποφασιστική, ισορροπημένη και δεν επιλέγει τις εύκολες αλλά τις δίκαιες απαντήσεις».
«Ο Τραμπ είναι μια φούσκα που θα σκάσει- η επιφάνεια της γυαλίζει αλλά μέσα της δεν υπάρχει τίποτα ουσιαστικό. Είναι εκπληκτικό που τόσοι πολλοί άνθρωποι εκεί έξω τον στηρίζουν- προσωπικά τον παρακολούθησα στο debate των Ρεπουμπλικανών υποψηφίων και μου φάνηκε ένας φαφλατάς showman, κωμικός χαρακτήρας βγαλμένος από κόμικ. Ο αδερφός μου είναι ρεπουμπλικάνος και τότε είχε πει ότι (ο Τραμπ) δεν έχει πολύ ζωή στην πολιτική... Και ομως, πήρε το χρίσμα των ρεπουμπλικάνων έναντι πιο σοβαρών εσωκομματικών υποψηφίων και τώρα διεκδικεί την προεδρία των ΗΠΑ. Οι σοβαροί συντηρητικοί των ΗΠΑ, ακόμα κι αν τον στηρίξουν με την ψήφο τους, τον αποφεύγουν, δεν εμφανίζονται σε προεκλογικές δημόσιες εκδηλώσεις και ομιλίες του- σε ένα ιδιωτικό πάρτυ, ίσως, τραπεζίτες που έχουν βάλει χρήματα στην εκστρατεία του».
«Ο ίδιος ο Τραμπ έχει υπάρξει Δημοκρατικός, μάλιστα υπήρξε υποστηρικτής της Κλίντον και χορηγός του ιδρύματος Κλίντον- για αυτό και υπάρχει μια οικειότητα μεταξύ τους, η Κλίντον στα debate τον αποκαλούσε με το μικρό του όνομα. Η σχέση τους χάλασε όταν ο Τραμπ αμφισβήτησε ότι ο Ομπάμα έχει γεννηθεί στην Αμερική, ίσως τον απομάκρυνε η Κλίντον όταν η ίδια ήταν υπ.Εξ. και εταιρείες του Τραμπ κατηγορήθηκαν για συναλλαγές με την Κίνα».
«Ποιοι θα ψηφίσουν Τραμπ; Υπάρχουν κάποιοι που δεν θέλουν μια γυναίκα ως πρόεδρο των ΗΠΑ- και ψηφίζουν Τραμπ για να μην επικρατήσει η Χίλαρι. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι τόσο ανόητοι βέβαια- όσοι δεν τα καταφέρνουν και η ζωή τους πάει στραβά ψάχνουν κάτι διαφορετικό, κάποιον που θα αλλάξει τα πράγματα. Αυτό το «διαφορετικό» έχει πουλήσει ο Τραμπ».
Όσοι δεν τα καταφέρνουν και η ζωή τους πάει στραβά ψάχνουν κάτι διαφορετικό, κάποιον που θα αλλάξει τα πράγματα. Αυτό το «διαφορετικό» έχει πουλήσει ο Τραμπ
«Μεταξύ των Δημοκρατικών υποψηφίων, υποστήριζα την Κλίντον εξαρχής, ως την πλέον ενδεδειγμένη. Ο Σάντερς είναι πολύ αριστερός για της ΗΠΑ- στην Ευρώπη οι πολιτικές του θέσεις ταυτίζονται με αυτές της σοβαρής σοσιαλδημοκρατίας και ό ίδιος, όντας σοβαρός άνθρωπος, θα ήταν ιδανικός για την Ελλάδα, ειδικά σε αυτή τη συγκυρία. Πάντως η Χίλαρι θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψιν το 46% που απέσπασε στις εσωκομματικές εκλογές και να υλοποιήσει κάποιες από τις προγραμματικές του θέσεις. Υπάρχει μια μεγάλη βάση υποστηρικτών του Δημοκρατικού Κόμματος που δεν θα επιτρέψουν στην Χίλαρι Κλίντον, ή σε μια Δημοκρατική Γερουσία και Βουλή να συνεχίσουν να παίζουν με τους παλιούς κανόνες- η αλλαγή έχει ξεκινήσει και θα συνεχιστεί».
«Πιστεύω θα βγει η Κλίντον- με μικρή διαφορά ίσως, αλλά θα νικήσει. Οι διαφορές στα ποσοστά των δύο «παίζουν» ανάλογα με το μέσο που έχει παραγγείλει και δημοσιεύει τη δημοσκόπηση, ανάλογα με το κοινό που έχει, τη μέθοδο που ακολουθεί η εταιρεία... Είναι μια δουλειά και αυτή του δημοσκόπου, ας μην το ξεχνάμε. Λοιπόν ελπίζω να κερδίσει η Χίλαρι με 30% διαφορά, αλλά μου αρκεί και 5% (γελάει)».
«Αν επικρατήσει ο Τραμπ θα χρειαστούν μεγάλες αλλαγές στην εκπάιδευση και την πληροφόρηση του αμερικανικού λαού. Ωραίο το ίντερνετ και τα social media αλλά οι πολίτες έχουμε γίνει χρυσόψαρα... 12 δευτερόλεπτα, τόσο κρατάει το ενδιαφέρον μας για κάθε είδηση, με όλον αυτόν τον βομβαρδισμό πληροφορίας μένουμε στον τίτλο και την επιφάνεια των ειδήσεων».
«Και στις ΗΠΑ και στην Ελλάδα υπάρχει μια μεγάλη ομάδα του πληθυσμού που νιώθουν προδομένοι από όσους είχαν την εξουσία. Υποστηρίζοντας λαϊκιστές υποψηφίους, όπως ο Τραμπ και ο Τσίπρας είναι η απτή απόδειξη ότι οι άνθρωποι είναι απελπισμένοι και πρόθυμοι να πιστέψουν «ουρανοκατέβατες» υποσχέσεις. Σκίζοντας τα μνημόνια και τις διεθνείς συμφωνίες της χώρας, ή υψώνοντας τοίχο κατά μήκος των συνόρων με το Μεξικό, όλα αυτά είναι παραλογισμοί που όταν γίνονται πιστευτοί αποδεικνύουν πόσο εύκολα μπορούν να εξαπατηθούν οι άνθρωποι».
Υποστηρίζοντας λαϊκιστές υποψηφίους, όπως ο Τραμπ και ο Τσίπρας είναι η απτή απόδειξη ότι οι άνθρωποι είναι απελπισμένοι και πρόθυμοι να πιστέψουν «ουρανοκατέβατες» υποσχέσεις
Ο Scott Hathaway ζει στην Αθήνα από το 1985. Από το Λος Αντζελες ο ίδιος, παντρεύτηκε Ελληνίδα και στέριωσε τη ζωή του στην Ελλάδα- σήμερα είναι απόστρατος της αμερικανικής αεροπορίας, ένας ευγενικός και ηπίων τόνων άνθρωπος.
«Αυτή τη φορά η προεκλογική περίοδος στην Αμερική, η μάχη των υποψηφίων και των υποστηρικτών τους, υπήρξε πιο εχθρική και προσβλητική από όποιες ελληνικές εκλογές έχω παρακολουθήσει. Δεν υπήρξε κανένας αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ των αντιπάλων, Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων- προσωπικά θεωρώ ότι οι εκλογές και οι υποψήφιοι, ακόμα και οι πρόεδροι, έρχονται και παρέρχονται και δεν αξίζει να χαλάσεις μια φιλία για την πολιτική».
«Και από τις δύο πλευρές ακούστηκαν άσχημα πράγματα, προσβολές των αντιπάλων έγιναν συνθήματα. Οι Ρεπουμπλικάνοι έγραφαν σε πλακέτες “Hilary for Prison”, παραφράζοντας το κλασικό αμερικάνικο εκλογικό σύνθημα, “Hilary for President”. Οι Δημοκρατικοί διακωμωδούσαν την εμφάνιση του Τραμπ, έκαναν χοντρά αστεία για την εμφάνιση του, το χρώμα του δέρματός του ή τα μαλλιά του. Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είχε πει την ιστορική φράση «να ζήσουν τα παιδιά μου σε ένα έθνος όπου δεν θα κρίνονται από το χρώμα του δέρματός τους αλλά από το περιεχόμενο του χαρακτήρα τους». Ο Ομπάμα ήταν ο πρώτος μαύρος πρόεδρος των ΗΠΑ αλλά, κυρίως, ένας εξαιρετικός χαρακτήρας, χαρισματικός και ευφυής άνθρωπος».
«Θεωρώ την Χίλαρι Κλίντον μια ικανή πολιτικό, με πολυετή εμπειρία από θητείες σε δημόσια αξιώματα, όπως και σαν Πρώτη Κυρία. Μπορεί να διαχειριστεί το περίπλοκο καθήκον του Προέδρου και να «τρέξει» το κυβερνητικό έργο, ενώ θετικό είναι και το ότι θεωρείται σε όλον τον κόσμο ως μια ασφαλής επιλογή για τον προεδρικό θώκο των ΗΠΑ. Προσωπικά θα προτιμούσα τον αντιπρόεδρο Μπάιντεν- νομίζω ότι ίσως είχε καλύτερη τύχη σαν υποψηφιότητα γιατί ο ίδιος αποτελεί μια πολιτική προσωπικότητα που δεν συγκεντρώνει γύρω του τις αντικρουόμενες γνώμες και την αμφισβήτηση που δέχεται η Χίλαρι Κλίντον. Πάντως είναι συχνό να μαθαίνουμε για τους υποψηφίους πολλά νέα δεδομένα τελευταία στιγμή στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Ποιος μπορεί να είναι σίγουρος λοιπόν για τον πλέον κατάλληλο υποψήφιο...».
«Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ένας οξύνους επιχειρηματίας- κι αυτός δείχνει ότι θέλει να αλλάξει τις ΗΠΑ προς το καλύτερο, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι σαν πολιτικός διαθέτει το απαραίτητο ηγετικό χάρισμα. Στα θετικά του στοιχεία κατατάσσω τον αυθορμητισμό του και το ότι δε φοβάται να αλλάξει άποψη. Κάποτε ένας δημοσιογράφος του έκανε μια ερώτηση και αφού ο Τραμπ απάντησε, ο δημοσιογράφος τον εγκάλεσε ότι στο παρελθόν έλεγε άλλα... Ξέρεις τι απάντησε ο Τραμπ; “Oh, I changed my mind” (απλώς άλλαξα γνώμη). Οι πολιτικοί συνήθως δεν εκφράζονται έτσι- ή αποφεύγουν να το παραδεχτούν... Και σε πολλούς ανθρώπους δεν αρέσουν τέτοιες μεταβολές σε θέσεις και απόψεις- προσωπικά θεωρώ ότι σε έναν κόσμο που αλλάζει ταχύτατα και νέες πληροφορίες και δεδομένα προκύπτουν συνεχώς για πολλά σημαντικά ζητήματα, δεν είναι κακό να μετανιώσεις και να πιστέψεις κάτι διαφορετικό. Τα μειονεκτήματα του Τραμπ; Είναι υπερβολικά παρορμητικός και συχνά ανίκανος να μιλήσει σε πιο «διπλωματική γλώσσα, ενώ συχνά μιλάει χωρίς προηγουμένως να το πολυσκεφτεί. Προσωπικά δε νομίζω ότι οι πολιτικοί θεσμοί των ΗΠΑ θα του επιτρέψουν να εφαρμόσει ακροδεξιές πολιτικές. Πάντως όποιον κι αν επιλέξουν οι ψηφοφόροι, το μόνο δίκαιο είναι να τον υποστηρίξουμε σαν Αμερικανοί πολίτες».
Αυτή τη φορά η προεκλογική περίοδος στην Αμερική, η μάχη των υποψηφίων και των υποστηρικτών τους, υπήρξε πιο εχθρική και προσβλητική από όποιες ελληνικές εκλογές έχω παρακολουθήσει
Η κυρία Κατερίνα Παπαθανασίου, Αμερικανίδα ελληνικής καταγωγής έχει υπηρετήσει επί σειρά ετών στο αμερικανικό διπλωματικό σώμα, στην Ουάσιγκτον ως υπάλληλος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αλλά και στην Αθήνα, ως στέλεχος της αμερικανικής πρεσβείας. Κατάγεται από το Τέξας- λέει ότι εκεί οι άνθρωποι έχουν θετική στάση απέναντι στη ζωή, αυτοπεποίθηση και ενεργητικότητα. Η οικογένειά της και η ίδια ψήφιζαν για πολλά χρόνια τους Δημοκρατικούς. «Το ’80 η μητέρα μου πρώτη θεώρησε πως οι Δημοκρατικοί είχαν μετακινηθεί πολύ αριστερά- στις εκλογές εκείνης της χρονιάς ψήφισα πρώτη φορά Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο, τον Ρήγκαν, για την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών. Δεν το μετάνιωσα ποτέ, ήταν ένας πολύ δυναμικός πολιτικός, από αυτούς που σήμερα δεν υπάρχουν».
«Είναι αδιαμφισβήτητα κρίσιμες αυτές οι εκλογές», σχολιάζει στο πολυτελές σαλόνι της Αθηναϊκής Λέσχης όπου συναντηθήκαμε. «Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε ένα σημείο καμπής- προσπαθούν ακόμη να απεμπλακούν από δύο πολεμικές συρράξεις, στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, και αντιμετωπίζουν την δυναμική της Ρωσίας και της Κίνας,που αναδύονται ξανά ως υπερδυνάμεις, αμφισβητώντας την αμερικανική υπεροχή. Επίσης το μεταπολεμικό κοινωνικό μοντέλο δοκιμάζεται- οι μισθοί παραμένουν στάσιμοι, οι ανισότητες μεγεθύνονται, η μεσαία τάξη συρρικνώνεται και η γήρανση του πληθυσμού πίεζει στα όρια τους τα προγράμματα συνταξιοδότησης».
Φυσικά οι εξελίξεις στην αμερικανική πολιτική θα επηρεάσουν τον παγκόσμιο χώρο, σε οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο
«Και φυσικά οι εξελίξεις στην αμερικανική πολιτική θα επηρεάσουν τον παγκόσμιο χώρο, σε οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο. Θα ενεργοποιηθούν τελικά οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου που βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση με την Ε.Ε.; Και υπάρχουν και τα ζητήματα της εθνικής ασφάλειας που απασχολούν τόσο τις ΗΠΑ όσο και τις ευρωπαϊκές χώρες και οι υπαρκτές προκλήσεις από χώρες όπως η Ρωσία, το Ιράν, η Βόρεια Κορέα».
«Ο Τραμπ είναι ένας δυνατός επιχειρηματίας που έχει την ικανότητα να παίρνει γρήγορες αποφάσεις. Δεν έχει, όμως, πολιτική πείρα και δεν θα είναι εύκολο να επιφέρει δραστικές αλλαγές. Στην εξωτερική πολιτική είναι θετικό που έχει μια φιλική σχέση με τον Πόυτιν- φοβάμαι, όμως, το ταπεραμέντο του. Θα πρέπει να το ελέγξει γιατί είναι πολύ διαφορετικό να είσαι επιχειρηματίας από ότι πρόεδρος των ΗΠΑ. Και θα πρέπει να προσέξει πάρα πολύ πως μιλά για τους Μεξικανοαμερικανούς και τους μουσουλμάνους που ζούνε στις ΗΠΑ- είναι πάρα πολλοί, ζούνε χρόνια εκεί και φυσικά στην μεγάλη πλειοψηφία τους δεν είναι κακοί άνθρωποι. Δεν πρέπει να είναι τόσο αθυρόστομος και προσβλητικός απέναντί τους».
«Η Κλίντον έχει πολιτική πείρα και καλή γνώση σημαντικών θεμάτων- υπήρξε γερουσιαστής, υπ.Εξ. και Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ. Η ίδια και ο σύζυγός της όλα αυτά τα χρόνια είχαν ένα πλάνο, ήξεραν που ήθελαν να φτάσουν και, κυρίως, το πως θα το επιτύχουν. Δε γνωρίζουμε πόσο καλά είναι στην υγεία της- κατ’ εμέ θα έπρεπε και αυτή και ο Τραμπ να εξεταστούν από ιατρικά τιμ για να γνωρίζουν οι πολίτες αντικειμενικά τι συμβαίνει».
«Οι γυναίκες έχουν στραφεί εναντίον του Τραμπ- αισθάνονται προσβεβλημένες από δηλώσεις που έχει κάνει κατά καιρούς και δεν θεωρούν ότι ήταν λόγια της στιγμής αλλά ότι τον αντιπροσωπεύουν ως χαρακτήρα. Προφανώς δεν είναι υπέρ του αυτά που έχει πει αλλά και πολλές γυναίκες υποστηρίζουν την Κλίντον μόνο και μόνο για να εκλεγεί η πρώτη γυναίκα πρόεδρος των ΗΠΑ».
«Ο Τραμπ δεν αποτελούσε ούτε την δική μου πρώτη επιλογή ως ο ιδανικός υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος για να αντιμετωπίσει την Χίλαρι Κλίντον. Έχουμε θαυμάσιους ανθρώπους, όπως ο Τζεμπ Μπους, ο Μάρκο Ρούμπιο ή ο κυβερνήτης του Οχάιο Κάσικ που είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για να κυβερνήσουν τη χώρα, με πολύ πιο στέρεο ιδεολογικό υπόβαθρο από ότι ο Τραμπ. Οι κατηγορίες που έχουν διατυπωθεί εναντίον του- ότι είναι σεξιστής, ισλαμοφοβικός και εναντίον των μεταναστών- έχουν προκαλέσει μόνιμη ζημιά...».
«Στο ζήτημα των email η κυρία Κλίντον εξαρχής σίγουρα γνώριζε πως οι πρακτικές που ακολούθησε στο ζήτημα των email ήταν λαθεμένες και ανεπίτρεπτες για υπ. Εξ. των ΗΠΑ. Απέκρυψε επικοινωνίες με άλλα κράτη και ξένες πρεσβείες ακόμα και από τους συνεργάτες της. Ήμουν στο αμερικανικό Υπ.Εξ.- δεν είναι αποδεκτή πρακτική διαχείρισης κρατικών και εθνικών υποθέσεων. Η κυρία Κλίντον δεν ήθελε να «βλέπει» το σύστημα του υπουργείου τι πραγματικά έγραφε σε διάφορους ανθρώπους. Και δεν γνωρίζω τι ήθελε να καταφέρει, αλλά η τακτική της αυτή θα επηρεάσει αρκετούς ψηφοφόρους αρνητικά απέναντί της. Προσωπικά δε μου αρέσει και το γεγονός ότι αραβικές χώρες είναι χορηγοί της προεκλογικής της καμπάνιας».
Για τα ελληνικά συμφέροντα είναι θετικό ότι ο Τραμπ έχει σχέσεις αμοιβαίας εκτίμησης με τον Πούτιν
«Για τα ελληνικά συμφέροντα είναι θετικό ότι ο Τραμπ έχει σχέσεις αμοιβαίας εκτίμησης με τον Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος αγαπά την Ελλάδα και ίσως προκύψει μια διεθνής συνεργασία θετική για τα ελληνικά ζητήματα. Για τα αισθήματα που έχει ο ίδιος ο Τραμπ όσον αφορά την Ελλάδα, δε γνωρίζω. Πάντως έχει 2 Ελληνοαμερικανούς συμβούλους στο επιτελείο των άμεσων συνεργατών του, ενώ η σύζυγός του είναι από την Ανατολική Ευρώπη και ανθρώπινα μιλώντας αυτή η παράμετρος ίσως ενεργοποιήσει από πλευράς του ένα αυξημένο ενδιαφέρον για την ευρύτερη περιοχή μας».
«Μετά τις εκλογές, από την πρώτη μέρα στις ΗΠΑ όλοι ξέρουν ότι αυτός που εκλέχθηκε θα είναι πρόεδρος της χώρας για τα επόμενα 4 χρόνια. Δεν προσπαθούν αμέσως να τον ρίξουν, ξεκινούν επιδιώκοντας να συνεργαστούν και όχι να τον υπονομεύσουν. Υπάρχει στην Αμερική ένας σεβασμός στη θέση και τα καθήκοντα του προέδρου, ακόμα και ο ίδιος ο όρος «πρόεδρος» δεν είναι του συρμού όπως στην Ελλάδα. Για σωματεία, συλλόγους, ενώσεις υπάρχει ο όρος “chairman”, δεν είναι όλοι «πρόεδροι» όπως στην Ελλάδα... Και όποιος κι αν εκλεγεί, δεν θα μπορεί να κάνει ακριβώς αυτά που θέλει- υπάρχουν θεσμικές δικλείδες ασφαλείας στο αμερικανικό πολίτευμα, τα περίφημα “checks and balances”. Ακόμα και ο Τραμπ, όταν μπει στο χορό, γρήγορα θα καταλάβει ότι πολλά από όσα λέει δεν γίνονται. Και θα μάθει να κάνει πίσω».
Η κυρία Λιάνα Σκουρλή σπούδασε με υποτροφία στις ΗΠΑ, στο Μαϊάμι και την Ουάσιγκτον, εργάστηκε για πολλά χρόνια στις ελληνικές διπλωματικές αντιπροσωπείες σε Νέα Υόρκη και Ουάσιγκτον και είναι Αμερικανίδα πολίτης. Ανέκαθεν ψήφιζε ρεπουμπλικάνους υποψηφίους- «έχω ήδη ψηφίσει αλλά αυτή τη φορά Κλίντον και Δημοκρατικούς», λέει. «Θέλω να δω μια γυναίκα πρόεδρο της Αμερικής. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είναι τόσο αυτοδύναμος ώστε να χαράσσει τη δική του πολιτική. Αν είναι ακραίος ο ίδιος, οι θεσμοί γύρω του δεν θα του επιτρέψουν να κυβερνήσει με ακραίο τρόπο. Πρέπει να είναι ένα σεβαστό πρόσωπο που θα εκπροσωπεί αξιοπρεπώς τη μεγαλύτερη δύναμη του πλανήτη. Όποιος κι αν εκλεγεί πιστεύω ότι θα ανταποκριθεί σε αυτές τις απαιτήσεις».
«Και οι δύο υποψήφιοι έχουν αντιφάσεις σαν προσωπικότητες και τους έχουν επιρρίψει σοβαρές κατηγορίες. Ο Τραμπ έχει σίγουρα αρχηγικές ικανότητες, είναι αποφασιστικός και έχει δομημένη σκέψη στα οικονομικά θέματα. Συχνά, όμως, φέρεται αλαζονικά και κάποιες φορές νομίζω πως ψεύδεται ανάμεσα στα όσα λέει. Επίσης τον διακρίνει μια έλλειψη ωριμότητας στην πολιτική γενικά, στην εξωτερική πολιτική ειδικότερα. Ο ίδιος δεν προέρχεται από το παραδοσιακό ρεπουμπλικανικό κατεστημένο- και αυτό τον καθιστά δυνατό αντίπαλο για την Κλίντον. Αν μπορέσει να επηρεάσει τους αντιπροσώπους στη Βουλή και τους γερουσιαστές είναι ικανός για δραστικές αλλαγές, προς το καλύτερο αλλά και το χειρότερο».
«Ο Τραμπ μάλλον θα χάσει αρκετούς συντηρητικούς ψηφοφόρους της παλιάς σχολής αλλά φαίνεται να κερδίζει νέους που είναι απογοητευμένοι από τους πολιτικούς της χώρας και θέλουν ρηξικέλευθες, ακραίες ίσως, αλλαγές στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα. Είναι οι νέοι εκλογείς που ο Τραμπ κερδίζει, περισσότεροι από όσους παλιούς υποστηρικτές των Ρεπουμπλικάνων χάνει; Θα το δούμε τα ξημερώματα αυτό».
Ούτε η Κλίντον ούτε ο Τραμπ είναι αθώες περιστερές
«Ούτε η Κλίντον ούτε ο Τραμπ είναι αθώες περιστερές... Νομίζω και οι δυο έχουν αρκετούς σκελετούς στις ντουλάπες τους... Στην πολιτική διαμάχη είναι σύνηθες οι αντίπαλοι να βγάζουν ο ένας τα άπλυτα του άλλου στη φόρα- αυτό συνέβη και σε αυτή την προεκλογική περίοδο στις ΗΠΑ. Ειδικά για τις κατηγορίες που έχουν αποδοθεί στον Τραμπ κάποιοι θα επηρεαστούν αρνητικά, κυρίως πουριτανοί και καθολικοί ψηφοφόροι».
«Οι ψηφοφόροι στις ΗΠΑ δεν είναι περιχαρακωμένοι σε όποιον ιδεαλισμό, ούτε κομματικά «μαντρωμένοι». Από όσα γνωρίζουν, έχουν διαβάσει και έχουν δει, προσπαθούν να επιλέξουν τον υποψήφιο και το κόμμα που θεωρούν καλύτερο για την πατρίδα τους, με κριτήρια εντελώς πρακτικά. Προσοχή- δεν επιλέγουν ότι είναι προτιμότερο για τους ίδιους αλλά για την πατρίδα τους. Οι Έλληνες ιστορικά, διαχρονικά είναι περισσότερο ιδιώτες από ότι οι Αμερικανοί, ενδιαφέρονται για τους ίδιους και την στενή τους οικογένεια και όχι για το κοινωνικό σύνολο που αποτελεί ουσιαστικά την ευρύτερη οικογένειά μας».
«Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Τραμπ ή οποιοσδήποτε άλλος, δεν μπορεί να γίνει δικτάτορας. Γύρω του υπάρχει ένα πλέγμα θεσμών και ανθρώπων- το Κογκρέσο, η Γερουσία, το Ανώτατο Δικαστήριο. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ελέγχεται και η πραγματική εξουσία του μόνο απεριόριστη δεν είναι. Η προσωπικότητα του πρόέδρου είναι σημαντικός παράγοντας στη διαμόρφωση της πολιτικής της χώρας αλλά το σύστημα είναι πολυπαραγοντικό και πολύπλοκο. Έζησα στις ΗΠΑ την εποχή του προέδρου Κένεντι που ήταν μια χαρισματική προσωπικότητα αλλά καμιά σημαντική, ρηξικέλευθη νομοθεσία δε μπόρεσε να περάσει. Ο Τζόνσον (που τον διαδέχτηκε μετά τη δολοφονία του) εκ πρώτης δε φαινόταν τόσο σπουδαίος αλλά αποδείχτηκε εξαιρετικός πρόεδρος. Με τον τρόπο του, με εξυπνάδα και πονηριά ταυτόχρονα, κατάφερε να περάσει από το Κογκρέσο και τη Γερουσία τις αλλαγές- στην εκπαίδευση, στην ασφάλιση- που ο Κένεντι ονειρευόταν αλλά δεν μπόρεσε να υλοποιήσει».
«Αύριο όποιος και να έχει νικήσει, θα τον χειροκροτούν και οι Ρεπουμπλικάνοι και οι Δημοκρατικοί, όχι ως πολιτικό και κομματικό αντίπαλο, αλλά ως νέο πρόεδρο της Αμερικής. Ακόμα κι αν τα πολιτικά τους πιστεύω απέχουν, θα προσπαθήσουν για το κοινό καλό».