Η Μαρζάν Σατραπί ζει «σαν ερημίτης». Πηγαίνει από το διαμέρισμά της στο Παρίσι στο στούντιο της, δουλεύει από 8 ως 20 ώρες, και μετά επιστρέφει στο σπίτι της. Μερικά βράδια πηγαίνει στο σινεμά ή σε ένα μικρό εστιατόριο με το σύζυγο της και τους ίδιους φίλους που έχει εδώ και χρόνια. Δεν έχει facebook, twitter, δεν απαντάει στα email της. Δεν θέλει και δεν της αρέσει να γνωρίζει καινούργιους ανθρώπους, δεν δέχεται να συναντήσει άλλους Ιρανούς που έρχονται στο Παρίσι ακόμα κι όταν της το ζητούν. Κι όμως αυτή η κατά δική της ομολογία «μυστική, μοναχική» κυρία με τα μακριά μαύρα μαλλιά και το κόκκινο κραγιόν είναι μια χειμαρρώδης άφοβη συνομιλήτρια, που δεν «μετράει» καμία της απάντηση, βρίζει δυνατά και γελάει ασταμάτητα.
Η Ιρανή συγγραφέας και σκηνοθέτης, μας συνάντησε στον τελευταίο όροφο της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση σε ένα round table για δημοσιογράφους λίγο πριν βρεθεί στη σκηνή της Στέγης (απόψε 30/11 στις 7.00) για μια συζήτηση με τη δημοσιογράφο Άννα Δαμιανίδη.
Η Σατραπί έγινε γνωστή από τo αυτοβιογραφικά graphic novels (η ίδια προτιμάει τον όρο κόμικ) Persepolis που περιέγραφε την ταραχώδη παιδική και εφηβική της ηλικία από την Τεχεράνη του ’70 με φόντο και την επανάσταση, ως την ενηλικίωση της στο Παρίσι. Τα βιβλίο μεταφράστηκε σε 40 γλώσσες και πούλησε πάνω από 1,5 εκ. αντίτυπα διεθνώς, λίγο πριν γίνει μια πολυβραβευμένη ταινία σκηνοθετημένη από την ίδια.
Η Σατραπί που ζει μόνιμα στο Παρίσι, συνεχίζει να σκηνοθετεί ταινίες και να δημιουργεί κόμικ (ανάμεσα τους το «Κοτοπουλο με Δαμάσκηνα» και το «The Voices» με τον Ryan Reynolds) αν και όπως λέει η ίδια μάλλον προτιμάει το σινεμά από τα κόμικ.
Το Voices με τον Ryan Reynolds,που κυκλοφόρησε το 2014
Οι τελευταίες ειδήσεις «ήθελαν» τη Μαριάν Σατραπί να δουλεύει σε μια κινηματογραφική μεταφορά του μπεστ-σελερ «Το απίστευτο ταξίδι του φακίρη που παγιδεύτηκε σε μια ντουλάπα IKEA», με πρωταγωνίστρια την Ούμα Θέρμαν, αλλά η ίδια μας πληροφόρησε πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αυτή την περίοδο δουλεύει πάνω σε κάποιο μυστικό project για το οποίο δεν θέλει να πει πολλά: Το μόνο που αποκαλύπτει είναι ότι η ταινία βασίζεται σε βιβλίο κι ότι αφορά τη ζωή των γυναικών το 1910 στη Βρετανία.
Η Σατραπί το 2007, όταν κέρδισε το Βραβείο Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών για το «Περσέπολις»
H Μαρζάν Σατραπί με δικά της λόγια
«Αν ξανάγραφα θα έγραφα για τη Δύση. Είμαι 46 χρονών και τα 2/3 της ζωής μου τα έχω περάσει εκτός του Ιράν. Δεν με συνεπαίρνει πια η Δύση και ο δυτικός κόσμος, δεν είμαι πια παρατηρητής. Ανήκω σε αυτόν τον κόσμο».
«Πρόσφατα συνάντησα ένα νεαρό κορίτσι από το Ιράν και μου είπε κάτι που μου άλλαξε τη ζωή. «Αυτό που γράφεις για τη μαντίλα είναι ωραία, αλλά αντιστοιχούν σε μια άλλη εποχή για εμάς που γεννηθήκαμε μετά την Ιρανική Επανάσταση. Άλλα, είναι τώρα πια τα προβλήματα μας». Μετά από αυτό σταμάτησα να είμαι η ανεπίσημη πρέσβειρα της χώρας μου. Συνειδητοποίησα ότι είχα πια αποκοπεί από το Ιράν. Θα γινόμουν άλλο ένα μέλος της διασποράς, σαν αυτούς τους γερο-μπαμπαλήδες που ζουν με μια φαντασίωση της χώρας τους, που δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα. Έχω πια 17 χρόνια να πάω στο Ιράν και όλες οι πληροφορίες μου είναι από δεύτερο χέρι. Δεν είμαι πια 18 χρονών».
«Τι να μου πούνε οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι; Έχω ζήσει ένα πόλεμο στον οποίο μας βομβαρδίζανε κάθε γ…νη μέρα και φεύγανε όλα τα παράθυρα, είδα κόσμο να μπαίνει φυλακή, να εκτελείται. Η πιθανότητα να πεθάνω σε τρομοκρατική επίθεση είναι μικρότερη από το να με πατήσει λεωφορείο».
«Όταν η ακροδεξιά επικράτησε στην Ευρώπη στη δεκαετία του ’30 δεν υπήρχε ιστορικό προηγούμενο. Τώρα όμως ξέρουμε τι θα συμβεί. Έχω κουραστεί να ακούω «Μα πρεπει να καταλάβουμε αυτούς τους ανθρώπους». Γιατί να πρέπει να καταλάβω έναν ρατσιστή εν έτει 2016;
Έχω βαρεθεί να ακούω «Αυτοί που ψήφισαν τον Τραμπ είναι οι ξεχασμένοι Αμερικάνοι». Ναι, αλλά αυτοί οι ξεχασμένοι μπαίνουν στο λεωφορείο και λένε «Αράπη, τώρα που έφυγε ο Ομπάμα βγες από το λεωφορείο μου». Όσο φτωχός και να ’σαι, ό,τι και να σου έχουν στερήσει δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να λες κάποιον «αράπη». Το επιχείρημα πως πρέπει να καταλάβουμε αυτούς τους ανθρώπους με εκνευρίζει. Όχι, να μην τους καταλάβουμε, να μην είμαστε διαλλακτικοί. Δεν καταλαβαίνω αυτούς τους ανθρώπους, απλώς τους πολεμάω
.
«Η ζωή είναι γεμάτη ψευδαισθήσεις, και με τα χρόνια γίνεσαι όλο και πιο κυνικός. Όταν πια έχεις μάθει πώς να ζεις το σώμα σου σε προδίδει. Προσπαθώ να μη γίνομαι κυνική. Όλοι λένε πως θα θέλανε μια πιο δίκαιη κοινωνία αλλά αν δεν γίνουμε εμείς καλύτεροι δεν θα αλλάξει ποτέ η κοινωνία».
«Τις προάλλες στις 11 το βράδυ, γυρνώντας στη γειτονιά μου στο Παρίσι συνάντησα έναν άστεγο που καθόταν στο δρόμο. Σκέφτηκα ότι μάλλον θα πεινούσε κι έτσι του έφτιαξα ένα σάντουιτς. Την ώρα που του το έδινα πέρασε μια κυρία με το σκύλο της και γύρισε και μου είπε «Μην τους ταΐζετε». Λες και δεν ήταν άνθρωπος αλλά περιστέρι. Το συνέχισε μέχρι που της είπα «Αν δεν σκάσεις, θα σε δείρω» και σκέφτηκα πως αν κάποιος της πει 3-4 φόρες πως θα τη δείρει θα σκάσει για τα καλά».
«Δε μπορώ να γυρίσω στο Ιράν , είμαι σίγουρη πως με το που θα γυρίσω θα με βάλουν στη φυλακή. Δεν έχω ξεχάσει τα Φαρσί, λύνω κάθε μέρα ένα σταυρόλεξο στα Φαρσί, διαβάζω κείμενα μιλάω με τους δικούς μου. Μόνο αν είμαι πολύ κουρασμένη τα βράδια ή αν θέλω να βρίσω γυρνάω αυτόματα στα Φαρσί».
«Αν δεν ήταν η Μαριν Λε Πεν δεν θα ψήφιζα καν, αλλά επειδή η Μαρίν Λε Πεν είναι μια σκύλα θα ψηφίσω όποιον είναι απέναντι της».
«Προτιμάω πάντα το σινεμά κι ας είναι το δυσκολότερο μέσο. Μου στέλνουνε άπειρα σενάρια πια, στην αρχή μου προτείνανε μόνο παιδικά, μετά μόνο γυναικεία μετά μόνο ταινίες με ψυχοπαθείς. Μου στέλνουνε πολύ ωραίες ταινίες αλλά το δικό μου κριτήριο πάντα είναι: 'Θα πλήρωνα εισιτήριο για να δω αυτή την ταινία;'».
Αν ο φεμινισμός σημαίνει ισότητα των δύο φύλλων, τότε ναι είμαι φεμινίστρια 110%. Αν όμως κάθε τι κακό είναι και αντρικό τότε δεν πιστεύω στο φεμινισμό. Όμως κι εμείς οι γυναίκες έχουμε ευθύνες. Ποιες είναι αυτές οι μανάδες που μεγαλώνουν αυτά τα αγόρια; Βλέπω συνέχεια πατριαρχικές γυναίκες που λένε στο γιο τους πόσο σπουδαίος είναι και στην κόρη τους να βρει έναν καλό γαμπρό
«Μιλάμε για 5000 χρόνια πατριαρχικού πολιτισμού, δεν θα χαθούν όλα αυτά με 50 χρόνια φεμινισμού. Δεν θα μας δώσει κανείς τα δικαιώματα μας στο πιάτο,πρέπει εμείς πρώτες να παλέψουμε να τα κερδίσουμε. Εάν είχα κόρη το πρώτο πράγμα που θα της μάθαινα να λέει , πριν το «μαμά» ή το «μπαμπά» θα ήταν 'Άντε ...ου'»
«Ζούμε μια ξενοφοβική, ρατσιστική εποχή. Η επόμενη γενιά θα κάνει την επανάσταση της. Μετά το Μακάρθι ήρθαν τα παιδιά των λουλουδιών.Θα φτιάξουν τα πράγματα, είμαι σίγουρη».
Κουτσομπολεύοντας με τη Marjane Satrapi ,30 Νοεμβρίου, 19:00 Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση Είσοδος ελεύθερη