Δύο σταυροί ανά ψηφοφόρο που κρίνουν τα επόμενα τέσσερα χρόνια, όχι μόνο για τη Γερμανία αλλά και για την Ευρώπη.
Περισσότεροι από 61 εκατ. Γερμανοί ψηφοφόροι προσέρχονται σήμερα στις κάλπες, για τις ομοσπονδιακές εκλογές που μπορούν να επηρεάσουν βαθιά την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης. Οι κάλπες ανοίγουν στις 8 το πρωί και κλείνουν στις 6 το απόγευμα, τοπική ώρα, οπότε θα ανακοινωθεί και το exit poll.
Στις φετινές εκλογές έχουν δικαίωμα ψήφου 400.000 λιγότεροι πολίτες από ό,τι το 2013, ενώ τρία εκατομμύρια Γερμανοί θα ψηφίσουν για πρώτη φορά.
Από τα 18,6 εκατομμύρια άτομα με καταγωγή από το εξωτερικό, δικαίωμα ψήφου έχουν τα 6,1 εκατομμύρια, εκ των οποίων 1,5 εκατομμύριο Γερμανορώσοι και 1,3 εκατομμύριο Γερμανοτούρκοι.
Οι Έλληνες κάτοχοι γερμανικής υπηκοότητας είναι περίπου 60.000, δεν είναι ωστόσο γνωστό πόσοι από αυτούς είναι άνω των 18 ώστε να έχουν δικαίωμα ψήφου.
Τα κόμματα τα οποία συμμετέχουν στις σημερινές εκλογές είναι συνολικά 42 και οι υποψήφιοι 4.828. Από αυτούς μόλις οι 1.400 είναι γυναίκες, ενώ διαχρονικά οι γυναίκες, αν και είναι περισσότερες στο εκλογικό σώμα, έχουν υψηλότερα ποσοστά αποχής. Προκειμένου αυτή η στάση να αλλάξει, 23 γυναικεία περιοδικά οργάνωσαν καμπάνια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τον τίτλο #GERWOMANY, μέσω της οποίας προσπάθησαν να πείσουν τις γυναίκες να ψηφίσουν και να μην επιτρέψουν στις λαϊκιστικές δυνάμεις να ενισχυθούν.
Και μπορεί να θεωρείται απίθανο η σημερινή Καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ να χρειαστεί να παραδώσει τον θρόνο της, όμως παραμένει αβέβαιο με ποιον συνασπισμό θα κυβερνήσει τελικά.
Ας δούμε τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της εκλογικής αναμέτρησης:
1. Τόσο το CDU όσο και οι Σοσιαλιστές έχασαν δύναμη
Η ηγέτιδα του Χριστιανοδημοκρατικού μπλοκ Άνγκελα Μέρκελ διεκδικεί την τέταρτη συναπτή θητεία της στην καγκελαρία έναντι του Σοσιαλδημοκράτη αντίπαλου της Μάρτιν Σουλτς. Ωστόσο, και τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν χάσει έδαφος σε σχέση με τις εκλογές του 2013, ενώ τα βλέμματα έχουν στραφεί στη μάχη για την τρίτη θέση, όπου το ακροδεξιό AfD φαντάζει το φαβορί.
Το CDU και οι σύμμαχοί τους, οι Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας (CSU), φαίνεται να κερδίζουν την πρωτιά, αν και λαβωμένοι. Οι έως τώρα δημοσκοπήσεις τοποθετούν τo μπλοκ ανάμεσα στο 33% και το 36%, χειρότερα όμως από το 41,5% που είχαν λάβει το 2013. Οι Σοσιαλιστές (SPD) ακολουθούν στη ζώνη του 21% έως 23%, χειρότερα από το 25,7% που είχαν κερδίσει πριν τέσσερα χρόνια, αλλά και με την χειρότερη εκλογική επίδοση από το 1945, αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις.
2. Ακροδεξιοί στη Βουλή για πρώτη φορά από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου
Το AfD εκτιμάται ότι θα κερδίσει αρκετές έδρες στο κοινοβούλιο την Κυριακή και ενδέχεται να καταστεί το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα και ο βασικός αντιπολιτευτικός πόλος στην πολιτική της Άνγκελα Μέρκελ, σημειώνει μεταξύ άλλων η γερμανική έκδοση της HuffPost.
Όμως ακόμη και εάν δεν τα πάει και τόσο καλά θεωρείται βέβαιο ότι θα περάσει το όριο του 5% και θα μπει στη βουλή κάτι που σημειολογικά σημαίνει ότι, για πρώτη φορά στη Γερμανία έπειτα από δεκαετίες, το ταμπού και ενοχή του ναζισμού που στιγμάτισε τη χώρα, ξεπερνιούνται.
Διαβάστε επίσης:
Αν και το AfD θα μείνει εκτός κυβέρνησης (τα υπόλοιπα κόμματα έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο να συνεργαστούν μαζί του) η δημοσκοπική του δύναμη – έστω και μειωμένη μετά την αποκλιμάκωση της προσφυγικής κρίσης – έχει αλλάξει το πολιτικό τοπίο. Στην προεκλογική περίοδο η ακροδεξιά παράταξη έδωσε έμφαση στην ισλαμική τρομοκρατία και μετανάστευση, θέμα το οποίο εν πολλοίς απέφυγαν οι άλλες δυνάμεις.
4. Κερδισμένοι και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες
Μια ακόμη έκπληξη, εκτός από τους ακροδεξιούς, αναμένεται να είναι οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) και ο ηγέτης τους Christian Lindner. Έμειναν εκτός Βουλής στις προηγούμενες εκλογές, αλλά τώρα ετοιμάζουν εντυπωσιακή είσοδο, με καλά αποτελέσματα. Μαζί με τους Πράσινους, θεωρούνται και οι πιθανότεροι κυβερνητικοί εταίροι.
5. Η μάχη των αναποφάσιστων
Μέχρι και την τελευταία στιγμή πάντως, μεταδίδει η Deutsche Welle, οι πολιτικές δυνάμεις της Γερμανίας έδιναν τη μάχη για τους αναποφάσιστους. Σύμφωνα με την τελευταία σχετική έρευνα, ο αριθμός τους ξεπερνά το 1/3 του συνόλου των ψηφοφόρων. Τα κόμματα προσπαθούσαν να αξιοποιήσουν την τελευταία ευκαιρία για να κερδίσουν την ψήφο εκείνων που είχαν την πρόθεση να ψηφίσουν, αλλά δεν ήξεραν μέχρι την κάλπη ποιο κόμμα θα επιλέξουν.
Σε μια ύστατη προσπάθεια να ανακτήσει την εμπιστοσύνη που έχασε σε τμήμα των ψηφοφόρων της εξαιτίας της στάσης που τήρησε στο προσφυγικό, η Μέρκελ διαβεβαίωσε το βράδυ της Παρασκευής σε προεκλογική εκδήλωση στο Μόναχο, πως «αυτό που συνέβη το 2015, δεν πρέπει να επαναληφθεί και δεν θα επαναληφθεί». Στους αναποφάσιστους επενδύει και ο υποψήφιος καγκελάριος των Σοσιαλδημοκρατών Μάρτιν Σουλτς. Παρότι οι δημοσκοπήσεις δίνουν στο SPD ένα 21% με 22%, ο ίδιος δηλώνει πως «όλα είναι πιθανά».
6. Λίγα πράγματα για τη διαδικασία: Γιατί δύο ψήφοι
Οι πολίτες στη Γερμανία ρίχνουν μία ψήφο για τον βουλευτή της περιφέρειάς τους και μία ξεχωριστή ψήφο για το κόμμα της προτίμησής τους. Μπορούν να επιλέξουν διαφορετικό κόμμα από αυτό που εκπροσωπεί ο βουλευτής.
Οι μισές από τις 598 έδρες στην κάτω Βουλή προορίζονται για τους βουλευτές των περιφερειών και οι υπόλοιπες για τα κόμματα.
Όπως αναφέρεται σε αφιέρωμα της Deutsche Welle, από τις δύο ψήφους που έχει κάθε ψηφοφόρος (μπορεί να κάνει χρήση και μόνο της μίας, να ψηφίσει, για παράδειγμα κόμμα αλλά όχι υποψήφιο της περιφέρειάς του) η δεύτερη είναι η σπουδαιότερη. Μέσω αυτής κρίνεται η σύνθεση της ομοσπονδιακής Βουλής. Για παράδειγμα, αν ένα κόμμα συγκεντρώσει το 35% των δεύτερων ψήφων, τότε καταλαμβάνει και το 35% των βουλευτικών εδρών του επόμενου Κοινοβουλίου. Με τη δεύτερη ψήφο τους οι ψηφοφόροι κρίνουν εν τέλει τον συσχετισμό δυνάμεων στην Bundestag. Όταν είναι σαφές πόσες έδρες έχει κερδίσει κάθε κόμμα μέσω της δεύτερης ψήφου, αυτές κατανέμονται στους υποψηφίους από τις λίστες των κρατιδίων.
7. Το όριο του 5%
Μία ακόμη ιδιαιτερότητα του γερμανικού εκλογικού συστήματος είναι το κατώτατο όριο του 5% για την είσοδο των κομμάτων στη Βουλή. Η επιλογή του συγκεκριμένου ορίου έχει σχέση με τη γερμανική ιστορία. Στόχος της συγκεκριμένης διάταξης είναι να αποτραπεί ένας κατακερματισμός του πολιτικού τοπίου αντίστοιχος με εκείνον που υπήρξε τη δεκαετία του 1920 και καθιστούσε εξαιρετικά δύσκολο τον σχηματισμό σταθερών κυβερνήσεων πλειοψηφίας. Ωστόσο, το επιχείρημα των επικριτών αυτής της διάταξης είναι ότι συνολικά υπερβολικά μεγάλων αριθμός ψήφων πηγαίνουν χαμένες. Το 2013 οι ψήφοι που χάθηκαν άγγιξαν τα επτά εκατομμύρια. Εδώ και χρόνια εξετάζεται η αναθεώρηση αυτού του ορίου, ωστόσο στις προσεχείς εκλογές θα παραμείνει σε ισχύ.
Σημειώνεται ότι το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο απαρτίζεται από το λιγότερο 598 βουλευτές. Λόγω όμως ενός περίπλοκου - και ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικού - συστήματος, ο αριθμός τους μπορεί να αυξηθεί αρκετά. Στην απερχόμενη Βουλή συμμετείχαν 630 βουλευτές, ενώ οι σημερινές εκλογές εκτιμάται ότι θα αναδείξουν ακόμη περισσότερους, καθώς το όριο του 5% για την είσοδο στην Μπούντεσταγκ αναμένεται να περάσουν περισσότερα κόμματα.
Το κόστος των εκλογών
Σε ό,τι αφορά το κόστος των εκλογών, το υπουργείο Εσωτερικών υπολογίζει ότι μπορεί να φτάσει έως και τα 92 εκατομμύρια ευρώ. Από αυτά, τα 16 εκατομμύρια διατίθενται για έξοδα των εθελοντών εκλογικών βοηθών και των μελών των εκλογικών επιτροπών που λαμβάνουν 25 και 35 ευρώ αντίστοιχα.
Τα ίδια τα κόμματα δαπανούν κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας μεγάλα ποσά, που προέρχονται από το κράτος, συνδρομές μελών και απευθείας δωρεές. Το γεγονός ότι είναι υποχρεωμένα να δηλώνουν μόνο τις δωρεές άνω των 50.000 ευρώ έχει κατά καιρούς σχολιαστεί αρνητικά. Σε αυτές τις εκλογές πάντως, οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU) ξόδεψαν 20 εκατομμύρια, οι Χριστιανοκοινωνιστές (CSU) εταίροι τους εννέα, οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) 24, η Αριστερά 6,5, οι Πράσινοι 5,5 και οι Φιλελεύθεροι (FDP) 5. Η Εναλλακτική για την Γερμανία δεν έχει ακόμη δηλώσει τα οικονομικά της στοιχεία, ωστόσο η προεκλογική της καμπάνια εκτιμάται ως ιδιαίτερα ακριβή, με την πηγή των εσόδων να παραμένει άδηλη.
Διαβάστε επίσης:
(Με πληροφορίες από HuffPost Γερμανίας, Deutsche Welle, Αθηναϊκό Πρακτορείο, ΣΚΑΙ)