Προσπαθήστε να κάνετε εικόνα στο μυαλό σας τα 2 παρακάτω σενάρια:
Σενάριο 1ο: Είναι η πρώτη ημέρα στο σχολείο. Οι μαθητές μπαίνουν χαρούμενοι και χαμογελαστοί στη σχολική αίθουσα γιατί βλέπουν ξανά ο ένας τον άλλον μετά από καιρό. Όταν αρχίζει το μάθημα, τα χαμόγελα κάποιων «παγώνουν» και προσπαθούν να στρέψουν την προσοχή τους στην παράδοση. Ορισμένοι, ωστόσο, βρίσκουν πιο ενδιαφέρον είτε το να σιγοψιθυρίζουν μεταξύ τους, είτε το να χαζεύουν. Ο/η εκπαιδευτικός που στέκεται απέναντί τους, παρατηρεί τις κινήσεις τους και σκέφτεται: «Τι θα μπορούσα να κάνω για να κερδίσω την προσοχή τους;». Όταν όμως βλέπει πως κάθε προσπάθεια στέφεται από αποτυχία, αποφασίζει να ασχοληθεί μόνο με εκείνους τους μαθητές που δείχνουν να τους αρέσει το μάθημα.
Σενάριο 2ο: Είναι η πρώτη ημέρα στο σχολείο. Οι μαθητές μπαίνουν χαρούμενοι και χαμογελαστοί στη σχολική αίθουσα γιατί βλέπουν ξανά ο ένας τον άλλον μετά από καιρό. Μέχρι να κάτσουν στις θέσεις τους ο θόρυβος είναι σχεδόν αφόρητος, αλλά μετά από λίγο επικρατεί απόλυτη ησυχία. Χαιρετούν τον/την εκπαιδευτικό που στέκεται απέναντί τους και ανυπομονούν να ακούσουν τι θα τους πει. Το μάθημα μόλις έχει αρχίσει και σε αυτό συμμετέχουν όλοι με ενθουσιασμό.
Προτού βιαστείτε να αξιολογήσετε ως ρεαλιστικό ή ουτοπικό καθένα από τα παραπάνω σενάρια αξίζει να αναρωτηθείτε κατά πόσο το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει ασχοληθεί επί της ουσίας με όλους τους μαθητές, χωρίς να αποκλείει κάποιους από το «παιχνίδι» της μάθησης. Και ο όρος «παιχνίδι» χρησιμοποιείται εσκεμμένα καθώς υπάρχουν διεθνείς μέθοδοι διδασκαλίας που έχουν ανακαλύψει τα «κουμπιά» ακόμη και των πιο «δύσκολων» μαθητών, μετατρέποντας την εκπαιδευτική διαδικασία σε μία ευχάριστη για όλους εμπειρία.
Στην Ελλάδα της κρίσης φαίνεται πως έχουμε ξεχάσει ότι το μέλλον μας εξαρτάται όχι μόνο από τις επιταγές των δανειστών, αλλά και από την ποιότητα της εκπαίδευσης των παιδιών μας. Η προσωπική επιτυχία των οποίων, άλλωστε, καθορίζει και την οικονομική ευρωστία της χώρας μας.
Οι απογοητευτικές επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στο τεστ διεθνούς αξιολόγησης PISA, πέρασαν στα ψιλά – γράμματα. Κάτι ανάλογο εξακολουθεί να συμβαίνει και με τους μαθητές που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και τις υποχρεώσεις του σχολείου. Σε αυτά τα παιδιά εξακολουθεί να αποδίδεται ο στερεοτυπικός χαρακτηρισμός «κακοί» μαθητές, με κίνδυνο πολλές φορές να μετατραπεί σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία, οδηγώντας ακόμη και στην ολοκληρωτική εγκατάλειψη από την εκπαιδευτική διαδικασία.
«Στην εκπαίδευση έγιναν πολλά από τον Ιανουάριο του 2015. Αναφέρω ενδεικτικά πως με το ν. 4368/16 καθιερώθηκε ένα νέο σύγχρονο πλαίσιο για την αντισταθμιστική εκπαίδευση, με τη δημιουργία Σχολικών Κέντρων Αντισταθμιστικής Εκπαίδευσης. Και με τις αλλαγές στα Γυμνάσια καθιερώθηκε η ενισχυτική διδασκαλία και για τους μετεξεταστέους. Σήμερα όσον αφορά στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση καλύπτονται 21.824 ώρες διδασκαλίας, ενώ το σύνολο των επωφελούμενων μαθητών από το πρόγραμμα ενισχυτικής διδασκαλίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ανέρχεται στους 21.768 » δηλώνει στη HuffPost Greece, o Χρήστος Πιλάλης, Υπεύθυνος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο Τμήμα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ .
Και μπορεί η επανέναρξη της ενισχυτικής διδασκαλίας να έδωσε ελπίδα σε χιλιάδες μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που χρειάζονται περαιτέρω υποστήριξη, ωστόσο ο τρόπος με τον οποίο υλοποιείται το εκπαιδευτικό πρόγραμμά της φαίνεται πως δεν διαφέρει σχεδόν σε τίποτα από τις παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας.
Συγκεκριμένα, οι μαθητές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα διδάσκονται μέσω ενός πιο εξατομικευμένου πλαισίου τα μαθήματα που παραδίδονται ούτως ή άλλως στις σχολικές αίθουσες (όπως Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία και Αγγλικά).
Με άλλα λόγια, οι διδακτικές μέθοδοι παραμένουν οι ίδιες. Το μόνο που αλλάζει κατά τη διάρκεια της ενισχυτικής διδασκαλίας είναι ο αριθμός των μαθητών που παρακολουθεί το εκάστοτε μάθημα. Αν όμως ο κύριος σκοπός των ενισχυτικών προγραμμάτων είναι η επανένταξη των μαθητών στη διαδικασία της μάθησης, γιατί οι αρμόδιοι φορείς δεν έχουν στραφεί μέχρι σήμερα σε εναλλακτικές μεθόδους διδασκαλίας; Και με ποιον τρόπο οι εκπαιδευτικοί θα μπορούσαν να αντιλαμβάνονται την εκμάθηση των «δύσκολων» μαθητών ως μία νέα πρόκληση;
Ως δημιουργική μάθηση ορίζονται όλες εκείνες οι εναλλακτικές μέθοδοι διδασκαλίας που διαφέρουν από τις παραδοσιακές «δασκαλοκεντρικές» μεθόδους που οδηγούν τους μαθητές στην απόκτηση γνώσης μέσω γρήγορων, αποτελεσματικών και διασκεδαστικών τρόπων.
Οι τεχνικές αυτών των διδακτικών μεθόδων επικεντρώνονται κυρίως στον διάλογο, τη διαμαθητική συζήτηση, ενώ βασικό ρόλο σε αυτές διαδραματίζει η βιωματική και το παιχνίδι ρόλων. Ως κύρια πλεονεκτήματα αυτών των μεθόδων αναφέρονται η μεγαλύτερη συμμετοχή των μαθητών καθώς και η καλλιέργεια κριτικού πνεύματος και δημιουργικότητας.
Τα παιδιά αποκτούν κίνητρα, αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση, αποφασιστικότητα και ενσυναίσθηση
Η ψυχολόγος και συνθετική ψυχοθεραπεύτρια, Όλγα Τζουραμάνη, επισημαίνει, μιλώντας στη HuffPost Greece, ότι τα οφέλη της δημιουργικής μάθησης αφορούν όλους τους μαθητές ανεξαιρέτως. «Μπορεί να καλύψει τις ανάγκες τόσο ενός χαρισματικού παιδιού, διευρύνοντας τις γνώσεις του περαιτέρω, όσο και ενός "αδύναμου" μαθησιακά παιδιού, ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση του, καλύπτοντας τα μαθησιακά κενά του και μαθαίνοντας του τον τρόπο να πετύχει καλύτερες επιδόσεις».
«Οι μαθητές μέσω προωθημένων τρόπων αντίληψης, κατανόησης και σκέψης, ορίζουν ατομικούς στόχους μάθησης αλλά και αναπτύσσουν αποτελεσματικότερες στρατηγικές για την επίτευξη αυτών (αυτοδύναμη μάθηση).
Μέσω μιας δημιουργικής μεθόδου απασχόλησης, το διάβασμα γίνεται παιχνίδι, η συγκέντρωση σε αυτό βελτιώνεται και το ενδιαφέρον για μάθηση αυξάνεται. Τα παιδιά αποκτούν κίνητρα, αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση, αποφασιστικότητα και ενσυναίσθηση», εξηγεί η κυρία Τζουραμάνη.
Σύμφωνα με την ίδια, σημαντικότερο επίτευγμα της δημιουργικής μάθησης είναι η απόκτηση-ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των παιδιών. «Είναι μια μακροχρόνια διαδικασία συγκριτικά με την προσωρινή μάθηση, που δεν είναι τίποτα άλλο, από απομνημόνευση πληροφοριών».
«Η κριτική σκέψη ενθαρρύνει τα παιδιά να σκέφτονται πριν πράξουν και να δρουν με βάση την λογική. Επίσης να δίνουν βαρύτητα στις λεπτομέρειες και να αναλύουν με διαφορετικό τρόπο τις πληροφορίες που λαμβάνουν. Δεν επιφέρει μόνο θετικά αποτελέσματα στο μαθησιακό ταξίδι των παιδιών, αλλά τα αποτελέσματα αυτά θα συνοδεύουν τα παιδιά και στο ταξίδι της ενήλικης ζωής τους».
Όλα ξεκίνησαν από ένα δάσκαλο στο Μουσείο Smithsonian στην Ουάσινγκτον που κοιτούσε τους πίνακες γονατιστός. Ένας κύριος τον ρώτησε, γιατί κοιτάζει τους πίνακες με αυτό τον τρόπο και του απάντησε ότι την επόμενη μέρα θα έφερνε τους μαθητές του και ήθελε να δει πώς βλέπουν τους πίνακες από τη δική τους οπτική γωνία.
Kαι κάπως έτσι επινοήθηκε μία νέα μέθοδος ενισχυτικής διδασκαλίας και το 1976 ιδρύθηκε το πρώτο εκπαιδευτικό κέντρο Eye Level στη Νότιο Κορέα από τον καθηγητή Young-Yoon Kang, παγκόσμια αυθεντία στον χώρο της ενισχυτικής διδασκαλίας.
Μέχρι σήμερα η μέθοδος Eye Level έχει καθιερωθεί συνολικά σε 22 χώρες, σε 1350 εκπαιδευτικά κέντρα παγκοσμίως, ενώ μετρά περισσότερους από 2 εκατομμύρια μαθητές όλων των δεξιοτήτων από τους χαμηλόβαθμους που βελτιώνουν την επίδοσή τους και αποκτούν αυτοπεποίθηση, μέχρι τους χαρισματικούς που κουράζονται από τις απλές ασκήσεις και επιδιώκουν την ακαδημαϊκή πρόκληση και την επίτευξη της αριστείας.
Η εναλλακτική αυτή μέθοδος διδασκαλίας απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας 3 έως 16 ετών και πρόσφατα έγινε γνωστή και στην χώρα μας. Στόχος αυτής της μεθόδου είναι να καλλιεργήσει στους μαθητές την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, την κριτική σκέψη και να τονίσει την αξία της αυτοδύναμης μάθησης. Αυτό σημαίνει ότι κάθε μαθητής είναι ξεχωριστός και μοναδικός και μαθαίνει με το δικό του μοναδικό τρόπο. Οι καθηγητές επομένως, διδάσκουν την ύλη με βάση την οπτική γωνία του μαθητή και όχι τη δική τους.
- Τα εκπαιδευτικά προγράμματα της μεθόδου και τα οφέλη της
Στο πρόγραμμα Play Math διδάσκονται βασικές μαθηματικές έννοιες μέσω του παιχνιδιού και ποικίλων δραστηριοτήτων. Το παιδί μαθαίνει μαθηματικά δημιουργικά και ευχάριστα, με τη διδασκαλία βασικών εννοιών και ιδεών πριν από την εκμάθηση των αριθμών. Η δομή του προγράμματος συντελεί στην ανάπτυξη της ικανότητας του παιδιού να σκέφτεται λογικά και κατά συνέπεια μαθηματικά.
Στα Βασικά Μαθηματικά διδάσκονται: Αριθμητική, Εξισώσεις και γενικά πράξεις
Στα Μαθηματικά Κριτικής Σκέψης καλλιεργούνται η αίσθηση του χώρου, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, η γεωμετρία, οι πιθανότητες, η στατιστική, η συλλογιστική ανάλυση, η λογική εξήγηση και οι αιτιακές σχέσεις. Μέσω αυτού του προγράμματος βελτιώνεται η συνολική αντίληψη του παιδιού και αρχίζει να σκέφτεται με βάση τη λογική, που είναι και ο απαραίτητος παράγοντας ερμηνείας των προβλημάτων της καθημερινής ζωής.
To Happy Talk είναι ένα καινοτόμο πρόγραμμα εκμάθησης της αγγλικής γλώσσας σε πρακτικό επίπεδο. Οι μαθητές μαθαίνουν να μιλούν αγγλικά σε διάφορες περιστάσεις της καθημερινής ζωής, όταν αυτό απαιτείται, όπως στα ταξίδια, στις καλοκαιρινές διακοπές, στο σχολείο, στα καταστήματα κτλ. Το πρόγραμμα εκμάθησης βασίζεται σε οπτικές και κινητικές δραστηριότητες-παιχνίδια και με αυτό τον τρόπο οι μαθητές μαθαίνουν ευχάριστα, γρήγορα και αποτελεσματικά.
Η εκμάθηση της κινέζικης γλώσσας γίνεται εύκολη και διασκεδαστική μέσω της αφήγησης διάφορων ιστοριών και της μουσικής. Κατά αυτόν τον τρόπο οι μαθητές εξοικειώνονται με την ανάγνωση, την ομιλία, την ακοή και τη γραφή της κινέζικης γλώσσας.
Μέσω της συγκεκριμένης μεθόδου οι μαθητές αναπτύσσουν την κριτική σκέψη, μαθαίνουν σταδιακά να σκέφτονται με βάση τη λογική, διδάσκονται πώς να γίνουν αποτελεσματικοί λύτες προβλημάτων, αποκτούν αυτοπεποίθηση, αυτοσυγκέντρωση, χρησιμοποιούν δημιουργικά τη φαντασία τους, οδηγούνται στην αριστεία και κατανοούν και ενστερνίζονται την αξία της δια βίου μάθησης.
Τα θρανία SDL είναι κατάλληλα διαμορφωμένα ακριβώς για αυτό το λόγo, απομονωμένα το ένα από το άλλο, ώστε να μην διασπάται η προσοχή του μαθητή από τα περιβάλλοντα οπτικά ερεθίσματα. Οι μαθητές διαβάζουν αποκλειστικά τη δική τους ύλη και προοδεύουν με τον δικό τους ξεχωριστό ρυθμό.
Κάθε χρόνο διοργανώνεται η Μαθηματική Ολυμπιάδα Eye Level καθώς και διαγωνισμός συγγραφής στα Αγγλικά σε όλα τα εκπαιδευτικά κέντρα Eye Level του κόσμου. Σε αυτή μπορούν να λάβουν μέρος μαθητές 6-15 ετών είτε είναι εγγεγραμμένοι στο Eye Level είτε όχι. Οι συγκεκριμένοι διαγωνισμοί ωφελούν τους μαθητές, γιατί δοκιμάζουν τις ικανότητες τους σε παγκόσμιο επίπεδο.
Επιπλέον, η συγκεκριμένη μέθοδος μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές σε εισαγωγικά διαγωνίσματα σε σχολές εσωτερικού και εξωτερικού καθώς είναι εναρμονισμένη με τις εκπαιδευτικές απαιτήσεις της Αμερικής (αναγνώριση από το Υπουργείο Παιδείας των ΗΠΑ) και έχει πιστοποιηθεί από το Νational Council of Teachers in Mathematics (NCTM) και το National Council of Teachers of English (NCTE).
Παράλληλα, τους προετοιμάζει πλήρως για σημαντικά και δύσκολα εισαγωγικά διαγωνίσματα για το Πανεπιστήμιο, όπως τα SAT στην Αμερική ή άλλες διεθνείς εξετάσεις αξιολόγησης.
Στη ΗuffPost Greece μίλησε για την απόφασή της να προχωρήσει στην εγγραφή των παιδιών της στο Eye Level και η κ. Κάθη Γρηγορίου, η οποία περιέγραψε, μεταξύ άλλων, και τις διαφορές που έχει παρατηρήσει η ίδια στις επιδόσεις των παιδιών της,
«Αυτό που παρατηρώ πλέον στα παιδιά μου είναι ότι έχουν μεγαλύτερη άνεση και γρηγοράδα. Μπορεί τα μαθηματικά του σχολείου να τρομάζουν τα τρομάζουν ακόμα αλλά αυτό που βλέπω είναι ότι έχουν διαφοροποιήσει τα μαθηματικά του Eye Level. Τα θεωρούν πιο εύκολα λόγω της συνεχούς επανάληψης και της πραγματικής προόδου».
Αλλά και οι κόρες της κ. Κάθη Γρηγορίου, Αμελή και Αναϊς Δαδούκη, περιέγραψαν στη HuffPost Greece τις εμπειρίες τους και τις διαφορές που παρατηρούν στον εαυτό τους από την εναλλακτική αυτή μέθοδο διδασκαλίας.
«Μαθαίνω νέα πράγματα με πιο ωραίο τρόπο. Έχω εικόνες, κυβάκια κτλ. Βρίσκω σχετικά εύκολες τις ασκήσεις. Τα Μαθηματικά Κριτικής Σκέψης μου αρέσουν πάρα πολύ», λέει η 8χρονη Αμελή Δαδούκη.
Και η 6χρονη αδελφή της Αναϊς συμπληρώνει: «Ο δάσκαλος παίζει και αυτός μαζί μας και αυτό μας βοηθάει και μας αρέσει πολύ».