Στα Πανεπιστήμια του εξωτερικού οι απόφοιτοί μας γίνονται δεκτοί με χαρά, ενώ αξιοσημείωτος ήταν ο ερευνητικός κύκλος εργασιών μας όλα τα τελευταία χρόνια. Τα πανεπιστήμιά μας βάλλονται ως δήθεν χώροι ανομίας διότι αποτελούν την ενοχλητική για πολλούς δυστυχώς απόδειξη ότι στην Ελλάδα δεν είναι όλα σάπια, ότι οι Έλληνες είναι και μεταξύ των πρώτων. Ότι η Δημόσια Παιδεία δεν πάσχει αλλά ότι πάσχουν αυτοί που βιάζονται να υποκύψουν στους σταυρωτές της.
Στις 17 Νοέμβρη ξαναγιορτάζουμε, όπως θέλουμε να γιορτάζουμε, την Ιστορική μας Επέτειο.
Το Πολυτεχνείο, είτε το θέλουν είτε όχι, ξένοι και ντόπιοι παράγοντες που επιδιώκουν να κηδεμονεύουν τον τόπο, αποτελεί κορυφαίο γεγονός της νεότερης ιστορίας μας. Είναι συνέχεια των αγώνων της γενιάς της Εθνικής Αντίστασης, του 1-1-4, και αποτελεί την κορύφωση της αντιδικτατορικής πάλης του λαού μας. .
Τότε και τώρα το πρόσωπο του Πολυτεχνείου μας πείθει, γιατί κατοχύρωσε στην πράξη το δικαίωμα να σκεφτόμαστε, να εκφραζόμαστε και να δρούμε ελεύθερα. Να κρίνουμε. Να ελέγχουμε. Να Αγωνιστούμε. Να συνυπάρξουμε.
Σήμερα οι θυσίες των ηρώων της αντίστασης κατά της χούντας, νεκρών, βασανισθέντων, εξορισθέντων αναπαράγονται μόνο λεκτικά στους «ξύλινους» Πανηγυρικούς του « χάρτινου» (παράγωγο του ξύλου ) πολιτικού προσωπικού που είναι σε στυλ, λίγο πολύ, το ίδιο με το τότε, και μάλιστα μας είπε και με θράσος ότι και «μαζί τα φάγαμε ». Ίσως και να μη μπορούσε να γίνει διαφορετικά μια και η χούντα δεν ανετράπη αλλά «έπεσε συναινετικά », μέσα από τα αδιέξοδα της, εξασφαλίζοντας την συνέχεια της παρουσίας στο δημόσιο βίο κάποιων « πυλώνων» της άκρως συντηρητικής κοινωνίας μας.
Σαράντα επτά χρόνια μετά τα «καλά παιδιά» των Ευρωπαίων πρέπει να σταματήσουν να αναβάλλουν και να εισάγουν άκριτα πολιτικές και πρακτικές, εκφράζοντας το δικό τους λόγο και αμφισβητώντας τα κενά οράματα της διαχείρισης. Το πρόβλημα κανενός εκπαιδευτικού συστήματος, για παράδειγμα, δεν ήταν ποτέ η διαχείρισή του, οι ισοτιμίες, τα δικαιώματα, οι οργανισμοί, τα νομοσχέδια, και όλα όσα λέγονται. Ηταν και θα παραμένει το περιεχόμενο και η πνοή του.
Το Πολυτεχνείο μας έμαθε ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε ούτε και την ουτοπία, ιδιαίτερα όταν αυτή είναι το αντίδοτο στην σήψη και τον ευτελισμό.
Την ιδέα του Πολυτεχνείου προσπαθούν χρόνια τώρα να βεβηλώσουν και να εξευτελίσουν. ’Ομως δεν πέτυχαν και δεν θα πετύχουν. Η θυσία των παιδιών του Πολυτεχνείου δεν ξεχνιέται γιατί οι ιδέες δεν ξεχνιώνται και δεν εξαφανίζονται από δακρυγόνα και μολότωφ.
Είναι πολύ επικίνδυνη, φτηνή και ψευδής η θεωρία των λεγόμενων «δύο άκρων» και το δόγμα «αστυνομοκρατία παντού» που εισάγονται σήμερα σαράντα επτά χρόνια μετά, αξιοποιώντας κάποια κολάσιμα επεισόδια βίας και/η προβοκάτσιες παρακρατικών. Το τρίπτυχο των αντιδραστικών ανατροπών για το άσυλο, τις διαδηλώσεις και τις απεργίες/συνδικαλισμό, (π.χ. νομοσχέδιο που ποινικοποιεί την απεργία, σκέψεις για διοικητικά συμβούλια ΑΕΙ που ορίζουν τους πρυτάνεις, κτλ) αλλάζει πλήρως το τοπίο της μεταπολιτευτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και ανοίγει το δρόμο για τη διολίσθηση σε πολύ επικίνδυνα μονοπάτια. Φαίνεται ότι η Ελλάδα δυστυχώς εξακολουθεί να είναι χώρα συντηρητική και αυταρχική.
Η ανεργία, η έλλειψη οράματος, η αναξιοπιστία, η αναξιοκρατία, η οφθαλμοθηρία και η έλλειψη αυτοελέγχου των Μ.Μ.Ε., η τυφλή κυριαρχία των δυνάμεων της αγοράς αντί της φυσιολογικής επικράτησης των αναγκών και των αξιών χρήσης, θα γεννούν φυσικά απόγνωση, αποξένωση και συγκρούσεις που εμείς αμήχανοι θα προσπαθούμε στη συνέχεια να βαπτίσουμε γήπεδα, πολυτεχνεία, διαδηλώσεις ή όπως αλλοιώς βολεύει την αγοραία δημοσιότητα.
Φυσικά πρέπει να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα ανομίας στα δημόσια Πανεπιστήμια που, παρεμπιπτόντως, είναι πολύ λιγότερα από αυτά που συμβαίνουν στην ευρύτερη κοινωνία, της οποίας τα τελευταία δεν μπορεί να είναι παρά η μικρογραφία της. Για να γίνει όμως αυτό κάποιοι θα πρέπει πρώτα να αναζητήσουν τις αιτίες που τα προκαλούν.
Αναρωτήθηκε κανείς αν υπάρχει συνεχής απουσία καθηγητών; Προχθές υπεράριστος σπουδαστής, μιας εκ των καλυτέρων σχολών της χώρας, μου ανέφερε ότι μήνες δεν έβρισκε τον επιβλέποντα του, ενώ μίλησε αμέσως σε μία ημέρα με τρείς καθηγητές από γνωστό πανεπιστήμιο της Αγγλίας και εξεπλάγη , η όταν άλλος φοιτητής εξετάστηκε και πέρασε το τελευταίο του μάθημα Σεπτέμβρη και ο βαθμός δόθηκε στη γραμματεία …Δεκέμβρη, με κίνδυνο να χαθεί η υποτροφία του στην Αγγλία.
Αναρωτήθηκε κανείς αν υπάρχουν περιπτώσεις λογοκλοπής φοιτητικών εργασιών ή παραπαιδεία εργασιών και διατριβών; Μήπως επίσης υπάρχει παραβίαση εργασιακών δικαιωμάτων με εργολαβίες, με εταιρείες συμβούλων κτλ. (καθαρισμός, σίτιση, μεσάζοντες ερευνητικών προγραμμάτων,κτλ);
Εκλέγονται και/’η προάγονται άραγε πάντα οι ικανότεροι καθηγητές και δεν υπάρχουν περιστατικά ευνοιοκρατίας, και προσλαμβάνεται άραγε πάντοτε με διαφανείς διαδικασίες το ερευνητικό και διοικητικό προσωπικό;
Υπάρχουν ή όχι εξουσιαστικές καταστάσεις και διαδικασίες αποκλεισμού καθώς και άνισες παροχές;
Με άλλα λόγια μετατρέπεται το δημόσιο χρήμα της Παιδείας σε ιδιωτικό χρήμα με διαδικασίες ίσως αδιαφανείς, αλλά σίγουρα με χαμηλότατη αποδοτικότητα. Αξίζει να αναφερθούμε επίσης στην ιδιότυπη δυσκολία αποδοχής κάθε μορφής φοιτητικού κινήματος, που εκφράζεται με την αντίληψη ότι τα πανεπιστήμια πρέπει να είναι χώροι μόνο διδασκαλίας και έρευνας, παραβλέποντας το λόγο που οι κοινωνίες τα δημιούργησαν, δηλαδή να είναι οι χώροι όπου η κοινωνία στοχάζεται τον εαυτό της, δημιουργώντας αμφισβήτηση , το μοχλό δηλαδή της προόδου. Η αντίληψη αυτή παραβλέπει επίσης τη μακρά ιστορία αγώνων και πολιτικών αντιπαραθέσεων, που και αυτές αποτελούν διεθνώς καταστατικό στοιχείο της λειτουργίας των πανεπιστημίων. Αν κάποια από αυτά τα παραπάνω συμβαίνουν νομίζετε ότι η νεολαία, που τρώει πολύ λιγότερο κουτόχορτο από εμας, δεν θα αντιδράσει;
Είναι βέβαιο ότι αν δεν ερευνηθούν και ρυθμιστούν τα παραπάνω, και άλλα σχετικά, ζητήματα τα φαινόμενα της αντιδραστικής ανομίας θα συνεχιστούν όση βία και αν χρησιμοποιεί η εξουσία. Τα παιδιά μας θέλουν άξιους και ηθικούς καθηγητές όχι παιδονόμους με κράνη και ασπίδες.
Η γελοιότητα της πρόσφατης «επικήρυξης» είναι φυσικά κορυφαία ομολογία αποτυχίας της διαχείρισης στους χώρους της ασφάλειας και των προβλημάτων της Παιδείας.
Το μήνυμά στη νεολαία, σαράντα επτά χρόνια μετά, παραμένει:
Φοιτητές και Φοιτήτριες, νέοι και νέες, αντισταθείτε. Ξεπεράστε μας!
Μην ανέχεσθε μια κοινωνία στην οποία δεν χωράει, χωρίς να πιέζεται και χωρίς να τιμωρείται, ο κάθε άνθρωπος, η κάθε ιδέα και η κάθε διαφορετικότητα.
Μην ανέχεσθε να είστε στο περιθώριο ενός τυποποιημένου πολιτικού συστήματος στο οποίο υπάρχουν συνταγές, και η εξουσία ασκείται μακρυά από αυτά που καταλαβαίνετε, από «επαγγελματίες» που δεν έχουν καν την απαιτούμενη ικανότητα και γνώση.
Μην ανέχεσθε την αναξιοκρατία που σας επιβάλλουν, με πρόσωπα που απλά είναι φιλικά στην εξουσία για να καλύπτουν την ανεπάρκεια τους
*Μην ανέχεστε να σας πείθουν να τους ανέχεστε.
Εμείς στο Πολυτεχνείο σεβόμαστε την επέτειό μας χωρίς τον παραμικρό ενδοιασμό, για όποιον τυχόν δυσανασχετεί, γιατί η δική μας υποχρέωση δεν υπάρχει απέναντι σε ξεπερασμένους κακόπιστους κριτές αλλά απέναντι στους νέους ανθρώπους που αναζητούν αληθινές λύσεις στα προβλήματά τους και σε αυτούς που είναι σοβαρά διατεθειμένοι να τους αφουγκραστούν και να τoυς βοηθήσουν.
Του Νίκου Μαρκάτου Ομότ. Καθηγητή Ε.Μ.Π., τ. Προέδρου Σχολής Χημικών Μηχανικών, τ. Πρύτανη Ε.Μ.Π.