Οι Κύπριοι ψηφίζουν την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2023 για έναν νέο πρόεδρο, από τον οποίο αναμένουν να οδηγήσει αποφασιστικά τη χώρα, μέσα από την κινούμενη άμμο της γεωπολιτικής και σε αβέβαιες οικονομικές συγκυρίες, που έχουν γίνει πρωταρχική αγωνία των Κυπρίων, επισκιάζοντας (ακόμα και) τις αδιέξοδες προσπάθειες να ξεπεραστεί ο εθνοτικός διχασμός (ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής και κατοχής).
Τρεις πρώην προεδρικοί συνεργάτες
Η πολύμηνη εκστρατεία ήταν μια υπόθεση χωρίς λάμψη, κυρίως επειδή οι τρεις βασικοί υποψήφιοι είναι όλοι στενοί συνεργάτες του απερχόμενου Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη και έτσι οι μάχες τους επικεντρώθηκαν στην προσπάθεια να πείσουν τους ψηφοφόρους, ότι δεν είναι όλοι «μία από τα ίδια».
Ταυτόχρονα, έψαχναν για ψήφους από διαφορετικές ιδεολογικές γραμμές, προσπαθώντας να αποφύγουν τη μακρά σκιά του δεξιού Νίκου Αναστασιάδη, ο οποίος κατηγορήθηκε από επικριτές και αντιπάλους του, ότι έδωσε τη δυνατότητα να εξαπλωθεί η διαφθορά κατά τη διάρκεια της διπλής θητείας του, επί 10 χρόνια. Ο Αναστασιάδης αρνήθηκε κατηγορηματικά τις κατηγορίες.
Στον β′ γύρο ο νέος Πρόεδρος
Στις εκλογές της Κυριακής έχει ήδη σημειωθεί ένα ρεκόρ, καθώς για πρώτη φορά υπάρχουν 14 υποψήφιοι.
Οι μεγάλοι παίκτες, όμως, είναι τρεις:
Ο κεντροδεξιός Αβέρωφ Νεοφύτου, αρχηγός του Δημοκρατικού Συναγερμύ (ΔΗΣΥ), του οποίου ηγήθηκε προηγουμένως ο Αναστασιάδης.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, πρώην υπουργός Εξωτερικών και κυβερνητικός εκπρόσωπος στην κυβέρνηση Αναστασιάδη.
Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, πρώην διπλωμάτης και επικεφαλής διαπραγματευτής του Αναστασιάδη στο τραπέζι με τους Τουρκοκύπριους στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι κανένας από τους τρεις δεν θα συγκεντρώσει περισσότερες από τις μισές ψήφους - αυτός είναι θεωρητικά ο πήχης για οριστική νίκη στον πρώτο γύρο. Αντίθετα, οι δύο πρώτοι πιθανότατα θα προχωρήσουν σε μονομαχία στο δεύτερο γύρο, μια εβδομάδα αργότερα. Περίπου 561.000 πολίτες έχουν δικαίωμα ψήφου.
Οι δημοσκοπήσεις δίνουν σταθερά στον Χριστοδουλίδη προβάδισμα έως και 10 μονάδων, έναντι των Νεοφύτου και Μαυρογιάννη, που σημαίνει ότι πιθανότατα θα κερδίσει μια θέση στον δεύτερο γύρο, ενώ οι υπόλοιποι μάχονται σκληρά για την δεύτερη.
Η «σύνδεση με Αναστασιάδη» υπήρξε κεντρικό θέμα για τους ψηφοφόρους, αλλά και για τον ίδιο τον πρόεδρο, ο οποίος δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος», ότι αισθάνεται «σε κάποιο μέτρο δικαιωμένος» για την διακυβέρνησή του, από το γεγονός ότι τρεις από τους συνεργάτες του διεκδικούν να τον διαδεχθούν.
Οι δύο (Χριστοδουλίδης, Μαυρογιάννης) από τους τρεις υποψηφίους, όμως, κρατούν διακριτικές και διακριτές αποστάσεις από τον απερχόμενο Πρόεδρο.
Αβέρωφ Νεοφύτου: Σλόγκαν από τον Ομπάμα, αλλά φθαρμένο πολιτικό προφίλ
Ο Νεοφύτου, 61 ετών, πήρε τα ηνία του ΔΗΣΥ από τον Αναστασιάδη πριν από μια δεκαετία και έχει κάνει εκστρατεία για να ενισχύσει τη φήμη του, ως ειδικού στην Οικονομία και στις επιχειρήσεις, που μπορεί «να κάνει τη δουλειά» και να προστατέψει την οικονομία σε δύσκολες στιγμές. Το σλόγκαν της προεκλογικής του εκστρατείας, «Averof Can», παραπέμπει στην καμπάνια του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα «Yes We Can».
Αλλά είναι αυτή η φήμη ακριβώς, που τον «πλήγωσε» στις δημοσκοπήσεις, με πολλούς ψηφοφόρους να του χρεώνουν κάτι από τις «αμαρτίες» της δεκαετίας του Αναστασιάδη, όπως το πρόγραμμα με τις περίφημες «χρυσές βίζες», που προκάλεσε καταγγελίες για διαφθορά. Ο Νεοφύτου προσπαθεί απεγνωσμένα να εδραιώσει την ψήφο του ΔΗΣΥ πίσω από την υποψηφιότητά του, αφού οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι το ένα τρίτο των μελών του κόμματος υποστηρίζει τον Χριστοδουλίδη, ο οποίος ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα μέσω του ίδιου κόμματος.
Ανδρέας Μαυρογιάννης: Διπλωμάτης με πολιτικές φιλοδοξίες
Ένας διπλωμάτης καριέρας με επιτυχημένο ιστορικό, που κάποια στιγμή τον έφερε (και) στο επιτελείο Αναστασιάδη κατά την άσκηση των υπηρεσιακών καθηκόντων του, ο Μαυρογιάννης, 66 ετών, είναι υποψήφιος ως ανεξάρτητος έχοντας την υποστήριξη του κομμουνιστικού κόμματος ΑΚΕΛ.
Αν και το ΑΚΕΛ είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα του νησιού, η δύσμοιρη προεδρική θητεία του αείμνηστου αρχηγού του Δημήτρη Χριστόφια πριν από 15 χρόνια, που σύμφωνα με τους επικριτές οδήγησε το νησί σχεδόν σε χρεοκοπία, συνεχίζει να επιβαρύνει το κόμμα και, ως ένα βαθμό, τον ίδιο τον Μαυρογιάννη.
Ο Μαυρογιάννης κάνει εκστρατεία ως ο παράγοντας της αλλαγής που, σε αντίθεση με τους ανταγωνιστές του, δεν έπαιξε ρόλο στα «10 χρόνια που πλήγωσαν πραγματικά» τη χώρα (οικονομική κρίση).
Χριστοδουλίδης: Νέος, μετριοπαθής και φαβορί στις δημοσκοπήσεις
Ο Χριστοδουλίδης είναι επίσης διπλωμάτης καριέρας. Στα 49 του κατάφερε να οικοδομήσει προσεκτικά την εικόνα του, ως αποτελεσματικού και σύγχρονου ηγέτη που μπορεί με σιγουριά να συνεννοηθεί με άλλους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χάρη στην εμπειρία του στο υπουργείο Εξωτερικών.
Η ηλικία του και η ήπια προσέγγισή του τον έχουν κάνει αγαπητό στους ψηφοφόρους, που δεν τον συσχετίζουν με τον αναποτελεσματικό βόμβο της προηγούμενης πολιτικής γενιάς. Ορισμένοι «πιστοί» του ΔΗΣΥ, ωστόσο, τον θεωρούν «προδότη» επειδή έθεσε υποψηφιότητα εναντίον του αρχηγού του κόμματος και αφαιρεί από τις ψήφους του.
Που θα κριθεί η ψήφος των Κυπρίων
Αυτός που θα κερδίσει θα πρέπει να αντιμετωπίσει -όπως πολλοί άλλοι ηγέτες της ΕΕ- μια οικονομία που πλήττεται από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις αρνητικές επιπτώσεις του στο κόστος ζωής. Η Κύπρος καταγράφει οικονομική ανάπτυξη, αλλά οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια ευρεία δημόσια ανησυχία για τον υψηλό πληθωρισμό.
Ο νέος πρόεδρος θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει τη συνεχιζόμενη μαζική εισροή μεταναστών που έχει καταστήσει την Κύπρο μία από τις κορυφαίες χώρες της ΕΕ όσον αφορά τις κατά κεφαλήν αιτήσεις ασύλου.
Είναι επίσης πιθανό να θέλει να επισπεύσει την αξιοποίηση σημαντικών υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Κύπρου, εν μέσω και αναζήτησης εναλλακτικών πηγών ενέργειας, μετά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Μια ταχεία (ιδανικά) πολιτική διευθέτηση που θα επιλύσει τον επί σχεδόν μισό αιώνα εθνοτικό διχασμό του νησιού θα διευκόλυνε τα πάντα. Όμως, οι προοπτικές για το Κυπριακό φαίνονται δυσοίωνες, καθώς τα δύο μέρη φαίνεται να είναι πιο μακριά από κάθε άλλη στιγμή, από τότε που σημειώθηκε η διάσπαση το 1974, όταν η Τουρκία εισέβαλε με αποτέλεσμα την κατοχή μέρους του νησιού εως σήμερα.
Η απαίτηση τόσο της Τουρκίας και μερίδας των Τουρκοκυπρίων να αναγνωρίσει η Κυπριακή Δημοκρατία ένα δεύτερο - αποσχισθέν κράτος, πριν ξεκινήσουν ακόμα οι ειρηνευτικές συνομιλίες, εκλαμβάνεται ως λόγος «μη εκκίνησης» της διαπραγμάτευσης και καταδικάζεται από την ΕΕ, τις ΗΠΑ και άλλους διεθνείς οργανισμούς.