Αν υπάρχει μια λέξη που χαρακτηρίζει τις σκέψεις μου όσον αφορά στις επικείμενες εκλογές, αυτή είναι η περιέργεια. Είμαι πραγματικά περίεργος. Θα γίνει αυτό που προεξοφλεί η συντριπτική πλειοψηφία των αρθρογράφων και των αναλυτών στα παραδοσιακά και τα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης (κι αρκετοί επιχειρηματίες), δηλαδή να κερδίσει σχετικά εύκολα η Νέα Δημοκρατία ή θα γίνει η έκπληξη; Το ΠΑΣΟΚ θα καταφέρει να έχει διψήφιο ποσοστό ή θα υποκύψει στην πίεση των δύο σημερινών μεγάλων κομμάτων; Tι θα κάνουν τα λεγόμενα μικρά κόμματα; Και ποια θα είναι η επίδραση του αποτελέσματος της πρώτης Κυριακής στην προδιαγεγραμμένη (;) δεύτερη;
Θεωρώ επιστημονικά απρεπές να προχωράμε σε αξιολογήσεις-εκτιμήσεις του αποτελέσματος της πιθανής δεύτερης εκλογικής μάχης χωρίς να έχουμε διαθέσιμο το αποτέλεσμα της πρώτης. Σε αυτή την πρώτη εκλογή μάχη, στις εθνικές εκλογές με απλή αναλογική, υπάρχουν 6 σημεία που εκτιμώ ότι αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής και πιθανόν θα κρίνουν το αποτέλεσμα:
1. Τα δύο μεγάλα κόμματα (Νέα Δημοκρατία - ΣΥΡΙΖΑ) διατρέχουν κίνδυνο ταυτόχρονης τιμωρίας και ταυτόχρονης μείωσης των ποσοστών τους
Ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεξε σταθερά να μιλήσει για διπλή εκλογική διαδικασία, λόγω του εκλογικού συστήματος. Η στρατηγική αυτή, περί Α’ και Β’ Κυριακής εθνικών εκλογών, σχεδόν από την αρχή της θητείας του νυν Πρωθυπουργού, έχει δώσει μια de facto λογική περιστασιακού, προσωρινού, εκλογικού αποτελέσματος στις αμέσως επόμενες εθνικές εκλογές. Πρακτικά αυτό σημαίνει και μια ευκαιρία τιμωρίας για όλα όσα θα θέλαμε να γίνουν και δεν έχουν γίνει.
Η ευκαιρία πολιτικής τιμωρίας, χωρίς ουσιαστικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα (μια λογική ψήφου ευρωεκλογών δηλαδή), αφού υπάρχει μπροστά η δεύτερη εκλογική κάλπη -πρωτόγνωρη στη σύγχρονη πολιτική ιστορία- σε περίπτωση που όντως επιβεβαιωθεί δεν θα αφορά μόνο στη Νέα Δημοκρατία και τα δικά της κυβερνητικά πεπραγμένα αλλά και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτό οφείλεται πρωτίστως στο γεγονός ότι σήμερα Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ αποτελούν τα δύο κόμματα εξουσίας, συνεπώς πολιτικούς οργανισμούς επιρρεπείς σε διάθεση τιμωρίας του πολιτικού συστήματος. Ταυτόχρονα ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει στοιχεία εντυπωσιακής πολιτικής στασιμότητας στη διττή ανάγκη να επεξηγήσει την πολιτική της δικής του περιόδου διακυβέρνησης και να χαράξει μια νέα, διαφορετική, πολιτική φιλοσοφία.
2. Ο Νίκος Ανδρουλάκης είναι ικανός για εξαιρετικό αποτέλεσμα ή για την απόλυτη καθίζηση
Η σχεδόν αλλοπρόσαλλη στρατηγική του κ. Νίκου Ανδρουλάκη και του ΠΑΣΟΚ, η οποία ενώ έμοιαζε να δημιουργούσε ρόλο ηγεμόνα τρίτου πόλου αυτοπεριορίζεται σε λογική του φτωχού-συγγενή ρυθμιστή του πολιτικού συστήματος, αποτελεί σήμερα αποτρεπτικό παράγοντα. Ο Νίκος Ανδρουλάκης, νικητής στην εσωκομματική διαμάχη εις βάρος ενός πρώην πρωθυπουργού με βαρύ πολιτικό όνομα, από την εκλογή του έως σήμερα δεν λειτούργησε ως πρωτοπόρος, καινοτόμος πολιτικός που θα μπορούσε μια μέρα, υπό προϋποθέσεις, να διεκδικήσει την πρωθυπουργία. Εκτός αν δουλέψει υπερβατικά και δώσει σαφείς και μετρημένες απαντήσεις πολιτικού ηγέτη σύγχρονης εποχής κινδυνεύει να πάθει ότι έπαθε η Valérie Pécresse στις προεδρικές εκλογές της Γαλλίας που είδε τα δημοσκοπικά της ποσοστά να συνθλίβονται στην κάλπη.
3. Τα μικρά κόμματα με τις ελάχιστες προσδοκίες αλλά με τη σαφή ιδεολογική βάση
Σήμερα στην περίπτωση των μικρών κομμάτων (KKE, Ελληνική Λύση, Μέρα 25 κλπ.) δεν υπάρχει σε κανένα σημείο η σύγχυση του τι πρεσβεύουν. Επίσης, δεν διεκδικούν κυβερνησιμότητα ή αν θέλετε κανείς δεν πιστεύει ότι υπό τις παρούσες συνθήκες μπορεί να την διεκδικήσουν. Κάτω απ’ αυτό το πρίσμα μια πρώτη Κυριακή με τιμωρητική διάθεσή μπορεί να τους δώσει ανέλπιστα καλά ποσοστά.
4. Η διαρκής υποτίμηση των ψηφοφόρων
Οι Ελληνίδες κι οι Έλληνες αντιμετωπίζουν σχεδόν δεκαπέντε χρόνια τώρα απανωτές συνεχιζόμενες κρίσεις. Και καταφέρουν όχι μόνο να επιβιώσουν, αλλά να επιζήσουν με περηφάνεια κι ελπίδα. Οι τελευταίες εβδομάδες της Κυβέρνησης θυμίζουν όλο και περισσότερο το “χαρίζω καθρεφτάκια στους ιθαγενείς” και τα “Pass” κινδυνεύουν να γίνουν το σημαντικότερο έργο της. Ταυτόχρονα, ο ΣΥΡΙΖΑ υπερθεματίζει αυτοπυροβολούμενος όλα τα αρνητικά της περιόδου διακυβέρνησης του ως αν να μιλά αποκλειστικά σε μια σκληρή ομάδα ψηφοφόρων μουζαχεντίν κι όχι την πλειοψηφία των ψηφοφόρων. Η σχεδόν διακομματική υποτίμηση της αντίληψης των ψηφοφόρων αποτελεί έναν άγνωστο παράγοντα.
5. Η έλλειψη αφηγήματος και οράματος
Η έλλειψη αφηγήματος και κυρίως μελλοντικού μεγαλόπνοου σχεδίου είναι πασιφανής. Και φανταστείτε ότι στην Ελλάδα μιλήσαμε τα τελευταία χρόνια για Σχέδιο Πυσσαρίδη, Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης κι Ανθεκτικότητας κι έχουμε και Εθνικό Σχέδιο Δράσης ανά τομέα. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δυσκολεύεται να βρει το βασικό κληροδότημά της, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ξέρει καν αν έχει. Είναι αλήθεια ότι εδώ δεν ξεφεύγει σχεδόν κανένα κόμμα ωστόσο η έλλειψη της έννοιας “Δημιουργία” σοκάρει.
6. Τα ψευδεπίγραφα διλήμματα
Ελάχιστοι εκτιμούν ότι αυτές οι εκλογές είναι καίριες για την Ελλάδα. Η πορεία της χώρας μοιάζει προδιαγεγραμμένη κι η οικονομία της μια σταθερά που φαίνεται να μην ξεφεύγει από τις ράγες του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Το γεγονός αυτό με την αποδεδειγμένη ιστορικά απέχθεια της ελληνικής κοινωνίας ως προς τα διλήμματα κάνουν αδύναμη τη κοινή στρατηγική του σκληρού ροκ των δύο (NΔ και ΣΥΡΙΖΑ) κομμάτων εξουσίας. Εξάλλου, δεν είμαστε μακριά από την ανάγνωση περί ενός ευρωπαϊκού σχεδίου που παραμένει σταθερό για την Ελλάδα, άσχετα από το κόμμα που είναι στην εξουσία και την κυβερνά όσο κι αν αυτό είναι στην πραγματικότητα τόσο επικίνδυνο όσο κι αφελές.