Καθώς η ΕΕ ταλανίζεται από μια νέα κρίση στο μεταναστευτικό, μια συνεχιζόμενη κρίση στο κόστος ζωής και παράλληλα αντιμάχεται την κόπωση (αν όχι άρνηση) που επιδεικνύουν ορισμένα κράτη-μέλη ως προ την συνέχιση της υψηλού κόστους στήριξης στην Ουκρανία, μια σειρά από εκλογικές αναμετρήσεις ναρκοθετούν τα επόμενα βήματά της.
Σειρά από κάλπες φέρνουν ή μπορεί να φέρουν στην εξουσία ακροδεξιές, εθνικιστικές, λαϊκιστικές και ευρωσκεπτικιστικές κυβερνήσεις ενώ και προοδευτικές, φιλελεύθερες κυβερνήσεις αισθάνονται την πίεση από κόμματα της αντιπολίτευσης -που αντλούν δύναμη από δυσαρεστημένους πολίτες και fake news -κάνοντας χρήση ακραίας ρητορικής και δίνοντας φαύλες υποσχέσεις.
Η ″άνοδος των ακραίων” αποτελεί αφενός πρόβλημα για προώθηση πολιτικών στην ΕΕ σε επίπεδο συναίνεσης κρατών-μελών και αφετέρου απειλεί και την σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου (με ότι αυτό συνεπάγεται) καθώς οι ευρωεκλογές απέχουν μόλις οκτώ μήνες και οι ζυμώσεις μεταξύ κομμάτων που κινούνται στα άκρα το πολιτικού φάσματος είναι σε εξέλιξη.
Πώς λοιπόν να μη έχει σημάνει συναγερμός στις Βρυξέλλες παρακολουθώντας τα αποτελέσματα των εκλογών στην Σλοβακία, περιμένοντας τις κάλπες στην Πολωνία και καταγράφοντας τις πιέσεις από την άνοδο της ακροδεξιάς -σε δημοσκοπήσεις και εκλογές κρατιδίων- που δέχεται η Γερμανία.
Εξάλλου ήδη καλείται να συγκρατήσει τον επικίνδυνο ούγγρο πρωθυπουργό, Βίκτορ Όρμπαν, να αντιμετωπίσει τα σχέδια που καταστρώνει για μια ενωμένη ευρωπαϊκή ακροδεξιά η γαλλίδα Μαρίν Λε Πεν και φυσικά πρέπει να κατευνάσει την ιταλίδα πρωθυπουργό, Τζόρτζια Μελόνι για το μεταναστευτικό και να την κρατήσει μακριά από ακραία πολιτική ρητορική στην οποία λόγω στην την παρασύρει ο κυβερνητικός εταίρος -αλλά πάντα κομματικός αντίπαλος της- Ματέο Σαλβίνι.
Σλοβακία: Πρώτος σε ψήφους ο ρωσόφιλος, λαϊκιστής Φίτσο
Ήδη το αποτέλεσμα των εκλογών στην Σλοβακία είναι λόγος σοβαρής ανησυχίας για τις Βρυξέλλες. Ο πρώην πρωθυπουργός και ηγέτης του Smer- SD Ρόμπερτ Φίτσο κέρδισε τις εκλογές με 23,42% των ψήφων αφήνοντας πίσω του και με διαφορά PS που συγκέντρωσε 16,75%.
Ο Φίτσο με τις έδρες που εξασφαλίζει μπορεί να μην σχηματίζει κυβέρνηση πλειοψηφίας αλλά μεταξύ των κομμάτων που μπήκαν στην Βουλή, εκτιμάται πως υπάρχουν δύο που θα μπορούσαν να συμμαχήσουν μαζί του και ήδη συνομιλεί μετά την εντολή για διερευνητικέ επαφές που έλαβε από την πρόεδο της χώρας.
Το κόμμα του, όσο και ο ίδιος, αυτοπροσδιορίζεται ως σοσιαλδημοκρατικό αλλά απέχει πολύ από αυτό. Στην πραγματικότητα είναι ένα μείγμα αριστερού λαϊκισμού, εθνικισμού και ακραίου κοινωνικού συντηρητισμού.
″Παίζει” με την δυσαρέσκεια των Σλοβάκων για την αύξηση του κόστους ζωής για την οποία κατηγορεί τις Βρυξέλλες λόγω των κυρώσεων της στην Ρωσία που εκτόξευσαν τις τιμές στην ενέργεια συμπαρασύροντας και αυτές σε άλλα βασικά προϊόντα ενώ ήταν υπέρμαχος του ”μπλόκου” στον ”πόλεμο για τα σιτηρά” αφού υποδαύλισε τον σηκωμό Σλοβάκων αγροτών που έβλεπαν τις τιμές των προϊόντων να ακολουθούν καθοδική πορεία καθώς ουκρανικά γεωργικά προϊόντα κατευθύνονται προς τις αγορές της κεντρικής Ευρώπης αφού ”έκλεισε” η οδός εξαγωγής τους μέσω Μαύρης Θάλασσας. Παράλληλα δε κατηγορούσε και την ΕΕ για την προστασία των αγροτών.
Ακόμη περισσότερο βέβαια, είναι φανατικός φιλορώσος, έχει δηλώσει πως ο πόλεμος στην Ουκρανία άρχισε το 2014, όταν Ουκρανοί ”φασίστες” σκότωναν Ρώσους αμάχους ενώ αμέσως μετά την εκλογική του νίκη δήλωσε ξεκάθαρα πως η δέσμευσή του για διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία ισχύει στο ακέραιο.
″Αντάρτικο” Φίτσο στην ΕΕ αναμένεται και στο μεταναστευτικό καθώς στην χώρα εισέρχεται ένας αυξανόμενος αριθμός μεταναστών μέσω Ουγγαρίας, έχοντας ακολουθήσει την αποκαλούμενη βαλκανική οδό, ενώ στόχος τους είναι να ”περάσουν” προς Γερμανία. Μάλιστα, στα σύνορα των δύο χωρών άρχισαν να διενεργούνται αυστηροί έλεγχοι ενώ τα σύνορά τους με την Σλοβακία θωρακίζουν επίσης Πολωνία και Τσεχία.
Πολωνία: ”Επικίνδυνες” κάλπες στις 15 Οκτωβρίου
Μια μάχη μεταξύ προοδευτικών δυνάμεων και ακραίων λαϊκιστών με εθνικιστική ρητορική δίνεται και στην Πολωνία με την κορύφωσή της να αναμένεται στις 15 Οκτωβρίου που θα διεξαχθούν εθνικές εκλογές.
Το Κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) του οποίου ηγείται ο εθνικιστής, λαϊκιστής Γιαροσλάβ Κατσίνσκι και στο οποίο ανήκει ο ομοϊδεάτης πρωθυπουργός Ματέους Μοροβιέτσκι, προηγείται στις δημοσκοπήσεις μαζί με τους μικρότερης εκλογικής δύναμης εταίρους του (Κυρίαρχη Πολωνία και Ρεπουμπλικανοί, γνωστοί ως Ενωμένη Δεξιά) συγκεντρώνοντας 32,3%. Ο δε μεγαλύτερος σχηματισμός της αντιπολίτευσης, Πλατφόρμα Πολιτών (KO) της οποίας ηγείται ο Ντόναλντ Τουσκ (πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και πρώην πρωθυπουργός) συγκεντρώνει 26,4%.
Οι πιθανότητες λοιπόν έιναι υπέρ του Pis είναι μεγάλες και αν και με αυτά τα ποσοστά δεν σχηματίζει αυτοδύναμη κυβέρνηση έχει περιθώρια ελιγμών για να καταφέρει αντλήσει στήριξη από ”συγγενή” κόμματα.
Τα τελευταία χρόνια, η Βαρσοβία υπήρξε ο δεύτερος μεγαλύτερος πονοκέφαλος των Βρυξελλών μετά την Ουγγαρία. Ο ευρωσκεπτικισμός της κυβέρνησης, η προβληματική λειτουργία του Κράτους Δικαίου, οι ακραία συντηρητικές κοινωνικές πολιτικές και η αρνητική στάση της στο μεταναστευτικό έχουν φέρει πολλές φορές τις δύο πλευρές σε ρήξη.
Οι σχέσεις άλλαξαν μερικώς καθώς η Πολωνία ήταν από τις χώρες της ΕΕ που αποτέλεσαν ένα από τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές της Ουκρανίας, υποκινούμενη τόσο από ένα βαθιά ριζωμένο αντιρωσικό μένος (που εδράζεται στα χρόνια της ΕΣΣΔ) όσο και επειδή έχει δεχθεί επί χρόνια απειλές από την Μόσχα για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ.
Προσφάτως όμως, τα πράγματα άλλαξαν. Η κυβέρνηση του Μοραβιέτσκι ανακοίνωσε πως σταματά την στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία και ενεπλακει σε μια σκληρή κόντρα με το Κίεβο για τα σιτηρά- που αποτελεί θέμα έντασης και με την Σλοβακία αλλά και με χώρες όπως Βουλγαρία, Ουγγαρία, Ρουμανία.
Υπήρξαν φυσικά εκτιμήσεις πως η στάση αυτή της κυβέρνησης υπαγορεύτηκε από τις πιέσεις που δέχεται από τον αγροτικό κόσμο και εξαιτίας της δυσαρέσκειας για την αύξηση του κόστους ζωής και βέβαια αποτελεί μια προσπάθεια να αλιεύσει ψήφους προεκλογικά.
Ίσως όμως αυτή η ανάγνωση να μην είναι απολύτως ορθή. Ειδικά μάλιστα όταν πρόσφατα ο πρόεδρος της χώρας, Αντρέι Ντούντα συνέκρινε την Ουκρανία με έναν άνθρωπο που πνίγεται και κινδυνεύει να παρασύρει στον βυθό και να πνίξει και όποιον προσπαθεί να τον σώσει, εννοώντας τη χώρα του.
Στο μεταξύ, η αντιπολίτευση δίνει σκληρή μάχη και μάλιστα την περασμένη Κυριακή έκανε μια συγκλονιστική επίδειξη δύναμης με μια αντικυβερνητική συγκέντρωση που εκτιμάται πως αριθμούσε 1.000.000 συμμετέχοντες.
Γερμανία: Η μάχη με το AfD στα κρατίδια
Στην Γερμανία πάλι μπορεί να μην πλησιάζουν εθνικές κάλπες αλλά όταν η κυβέρνηση μιας εκ των ισχυρότερων χωρών της ΕΕ δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από την άνοδο της ακροδεξιάς που λαϊκίζει για το υψηλό κόστος ζωής, αναπτύσσει επικίνδυνη εμπρηστική ρητορική για το μεταναστευτικό κ.α., σίγουρα δεν είναι μια εξέλιξη που μπορεί να αγνοηθεί.
Ήδη εδώ και μήνες σε όλες τις δημοσκοπήσεις το μετα-ναζιστικό, ακροδεξιό AfD έχει καθιερωθεί σε εθνικό επίπεδο ως δεύτερο κόμμα μετά τους Χριστιανοδημοκράτες (κυμαίνονται λίγο πιο πάνω από 25%) και μάλιστα με ποσοστό που κυμαίνεται άνω του 20% (συνήθως 22%) . Από την άλλη οι Σοσιαλδημοκράτες του Καγκελάριου, Όλαφ Σολτς σε καμία δημοσκόπηση δεν ξεπερνούν το 17% ενώ οι εταίροι του Πράσινοι κυμαίνονται στο 15% και οι Φιλελεύθεροι , οι Πράσινοι με 16% και οι Φιλελεύθεροι 6% .
Ακόμη χειρότερη είναι κατάσταση με την άνοδο της ακροδεξιάς σε κρατίδια της γερμανικής ομοσπονδίας κρατίδια. Για παράδειγμα σύμφωνα με δημοσκοπήσεις του Σεπτεμβρίου στο Βραδεμβουργο το AfD είναι πρώτο με 32% και στην Σαξονία πρώτο με 35%.
Μεγάλο κρας τεστ θα αποτελέσουν βέβαια οι εκλογές αυτή την Κυριακή στα κρατίδια Βαυαρία (που είναι το μεγαλύτερο κρατίδιο της χώρας και έδρα μερικών εκ των μεγαλύτερων εταιρειών της) και Εσση (που φιλοξενεί το οικονομικό κέντρο της Φρανκφούρτης). Ο πληθυσμός των δύο κρατιδίων αντιστοιχεί επίσης στο ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού της Γερμανίας.
Δημοκοπικό προβάδισμα έχουν οι Χριστιανοδημοκράτες κάτι που εάν επιβεβαιωθεί στην κάλπη θα είναι μεγάλο πλήγμα για τον τους Σοσιαλδημοκράτες και τον κυβερνητικό συνασπισμό. Ανησυχία όμως υπάρχει και για το ποσοστό που θα φέρει το AfD. Εκτιμάται πως θα λάβει ένα 14% στην Βαυαρία και ένα 16% στην Έσση.
Εάν οι δημοσκοπήσεις επαληθευτούν το κόμμα θα έχει ενισχύσει τα ποσοστά και θα κυμαίνεται πάνω από το ποσοστό που πήρε στις γενικές εκλογές του 2021, δηλαδή 12,6% και φυσικά οι πολιτικές ισορροπίες στα κρατίδια θα αλλάξουν επικίνδυνα.
Επίσης όμως το AfD τους τελευταίους μήνες εξέλεξε τον πρώτο του δήμαρχο (πλήρους απασχόλησης) στην κωμόπολη Ράγκουν- Γιέσνιτς στο κρατίδιο Σαξονία- Άνχαλτ και τον πρώτο του περιφερειάρχη στην Θουριγγία.
Βασικοί λόγοι ανόδου της ακροδεξιάς είναι το κόστος ζωής που έχει αυξηθεί αλλά και το μεταναστευτικόμε την πίεση μάλιστα που δέχεται η κυβέρνηση Σολτς από το AfD να την κάνει να λαμβάνει αποφάσεις όπως οι αυστηροί έλεγχοι στα σύνορα με Πολωνία και Τσεχία ενώ διόλου τυχαίες δεν είανκαι οι δηλώσεις αυτή την εβδομάδα του Γερμανού προέδρου, Φρανκ Βάλτερ Στάινμαϊερ περί ανάγκης ορισμού ανώτατου ορίου εισόδου αιτούντων άσυλο.
Δεν είναι όμως μόνο αυτά...Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, σταθερά το 8% του πληθυσμού ενστερνίζεται πολιτικά εξτρεμιστικές/ακροδεξιές απόψεις, το 6% θεωρεί ότι ”υπάρχουν ζωές που δεν αξίζουν” (τρανς, γυναίκες που δεν εργάζονται κ.α .Συμφωνα μάλιστα με τα ευρήματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε για τον λογαριασμό του ιδρύματος Friedrich Ebert το ποσοστό των Γερμανών που δηλώνουν ότι έχουν εμπιστοσύνη στη δημοκρατία και στους θεσμούς πλέον δεν ξεπερνά το 60%.