Του Γιάννου Κατσουρίδη, Επίκουρου Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
Η πολύ μικρή απόσταση από την ολοκλήρωση των προεδρικών εκλογών, αντικειμενικά μας περιορίζει ως προς το εύρος της ανάλυσης την οποία μπορούμε να κάνουμε. Μπορούμε, όμως, να εξάγουμε κάποια πρώτα συμπεράσματα.
Το πρώτο είναι κάτι που συνήθως παραγνωρίζεται και υποτιμάται. Οι εκλογικές διαδικασίες στην Κύπρο απολαμβάνουν μεγάλης νομιμοποίησης και διεξάγονται σε συνθήκες μηδενικής αμφισβήτησης. Αυτό το γεγονός είναι εξαιρετικής σημασίας, ειδικά αν αναλογιστούμε το νεαρό της Κυπριακής Δημοκρατίας και το γεγονός ότι σε πολύ πιο εδραιωμένες δημοκρατίες, όπως οι ΗΠΑ, τα αποτελέσματα αμφισβητούνται.
Το δεύτερο είναι ότι επιβεβαιώθηκαν και στην κάλπη οι τάσεις που παρουσιάζονταν σε ολόκληρη την προεκλογική για τον νικητή των εκλογών. Με μια σημαντική υποσημείωση όμως: με πολύ μικρότερη διαφορά από αυτή που προβλεπόταν. Αυτή η συνθήκη (της μικρής διαφοράς) συνεπάγεται ότι ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας πρέπει και οφείλει να λάβει υπόψη τις θέσεις και ανησυχίες του άλλου μισού του εκλογικού σώματος που δεν τον επέλεξε. Ταυτόχρονα, πρέπει να αναγνωριστεί η πολύ καλή εκλογική παρουσία του κ. Μαυρογιάννη, κάτι που δεν αναμενόταν λίγους μήνες πριν.
Το τρίτο είναι η σταθεροποίηση της αποχής σε προεδρικές εκλογές περίπου στο 28%, αριθμός μικρότερος από τον αντίστοιχο των βουλευτικών εκλογών. Αυτό αντικατοπτρίζει και τη μεγαλύτερη σημασία που αποδίδεται σε αυτές τις εκλογές. Παράγει δηλαδή συνθήκες μεγαλύτερης κινητοποίησης. Παράλληλα, όμως, αν συνυπολογίσουμε τον μεγάλο αριθμό των μη εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, σημαίνει ότι αθροιστικά ο μισός πληθυσμός με δικαίωμα ψήφου δεν συμμετείχε στις εκλογές, κάτι που σχετίζεται με νομιμοποίηση του (εκάστοτε) Προέδρου.
Τέταρτο, πρέπει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που εκλέγεται πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που δεν έχει τη στήριξη ενός εκ των δύο μεγάλων κομμάτων. Αυτό αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία σε σχέση με τις νέες ισορροπίες στο κομματικό σύστημα και ειδικότερα εντός βουλής. Οι συμμαχίες που θα επιτυγχάνονται θα είναι πιο εφήμερες και θα τελούν υπό συνεχή αίρεση, εκτός αν ένα εκ των δύο μεγάλων κομμάτων, και εδώ η αναφορά αφορά στον ΔΗΣΥ, αποφασίσει στην πορεία να αλλάξει στάση και να προσχωρήσει έστω και έμμεσα στον κυβερνητικό συνασπισμό. Αλλά αυτό δεν αφορά στο άμεσο μέλλον.
Πέμπτο, όλα τα κόμματα στον δεύτερο γύρο πέτυχαν υψηλές συσπειρώσεις για τον υποψήφιο της επιλογής τους, αλλά έναντι ενός χαμηλότερου ποσοστού σε σχέση με το παρελθόν. Ιδιαίτερες περιπτώσεις είναι βέβαια τα κόμματα τα οποία δεν είχαν καθαρή θέση και δικό τους υποψήφιο, και ιδιαίτερα ο ΔΗΣΥ.
Έκτο, και ενδεχομένως το πιο ενδιαφέρον είναι η επόμενη μέρα στον ΔΗΣΥ. Η συμπεριφορά των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ, που επέλεξε με μεγάλη πλειοψηφία Ν. Χριστοδουλίδη, παραπέμπει στο ότι δεν υπάκουσε στην έμμεση (ή και άμεση) προτροπή του προέδρου του κόμματος και της πλειοψηφίας των μελών του ΠΓ. Αυτό φανερώνει αφενός ότι δεξιά στην Κύπρο (ή και ΔΗΣΥ) δεν είναι μόνο το ΠΓ ενός κόμματος, αλλά πολλοί άλλοι θεσμοί και συλλογικότητες, αλλά και ότι η διαίρεση αριστεράς-δεξιάς εξακολουθεί να ισχύει σε μεγάλο μέρος της κοινωνικής βάσης του ΔΗΣΥ. Το πως, και αν, αυτό θα καθρεφτιστεί στο εκλογικό συνέδριο του κόμματος είναι κάτι που θα φανεί.
Έβδομο και λίγο αντιφατικό μεν με το προηγούμενο, αλλά υπαρκτό, είναι η μείωση των ιδεολογικών διαχωριστικών γραμμών σε τμήματα της εκλογικής και στελεχιακής βάσης των δύο μεγάλων κομμάτων. Η έκταση και οι επιπτώσεις αυτού του φαινομένου είναι προς διερεύνηση.
Τελευταίο, και πολύ σημαντικό. Περίοδος χάριτος δεν θα υπάρξει για τον νέο Πρόεδρο. Ο κόσμος δεν διαθέτει πλέον υπομονή και τα προβλήματα δεν περιμένουν.