Η μεγαλύτερη κρίση που έζησε ιστορικά ανεπτυγμένη χώρα, η ελληνική κρίση χρέους 2009 -2018, έχει αφήσει ανεξίτηλα το αποτύπωμα της στην ελληνική κοινωνία. Η κρίση αυτή αφορούσε στην πλειοψηφία των πολιτών, όχι όλους. Η Ελλάδα εκείνα τα χρόνια εξακολουθούσε να αποτελεί μια από τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου. Η κρίση δεν της στέρησε την περιγραφή αυτή. Η κρίση της στέρησε πολλά από τα μέχρι τότε με κόπο κεκτημένα της, φτωχοποίησε την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της, σκλήρυνε σε υπερθετικό βαθμό την κοινωνία της και διέκοψε απότομα την πορεία της.
Η επιλογή της Κυβέρνησης Μητσοτάκη -σωστή ή λάθος θα την κρίνει η Ιστορία- ήταν η Ελλάδα να φύγει από την κρίση με χαρακτηριστικά μετα-κομμουνιστικής χώρας. Τα χαρακτηριστικά αυτά συνήθως πλουτίζουν το κράτος, συμβάλλουν στη αύξηση της περιουσίας όλων όσων ήταν σε τομείς που στα χρόνια της κρίσης δεν χτυπήθηκαν και με πολύ -βασανιστικά- αργό ρυθμό βοηθούν την υπόλοιπη κοινωνία.
Η Ελλάδα δεν έζησε το ελατήριο ανάπτυξης, δεν εκτοξεύτηκε εκεί που ήταν πριν, αλλά συνεχίζει να βελτιώνεται με αργούς και σταθερούς ρυθμούς κι έχοντας καλύτερες επιδόσεις από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Η ειδική έκδοση της Καθημερινής Kreport αναφέρει ότι “είμαστε στην τελευταία θέση των 27, κάτω και από τη Βουλγαρία, με κριτήριο το μέσο ωρομίσθιο σε όρους αγοραστικής δύναμης. Με κριτήριο το ποσοστό εκείνων που ζουν στα όρια φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού είμαστε στη 4η θέση των 27 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με κριτήριο το πόσοι στερούνται βασικά αγαθά, η Ελλάδα είναι 3η στους 27 της Ευρωπαϊκής Ένωσης και 1η στους 20 της Ευρωζώνης. Με κριτήριο το πόσοι δεν μπορούν να θερμάνουν επαρκώς το σπίτι τους ή να πάνε μια βδομάδα διακοπές η χώρα κατατάσσεται στις 2-3 χειρότερες θέσεις των 27.”
O Κώστας Καλλίτσης στην Καθημερινή αναφέρει ότι “σήμερα η «ισχυρή» ελληνική οικονομία παράγει μαζικά νεόπτωχους, ανθρώπους που είναι φτωχοί ή πάμφτωχοι παρότι έχουν εργασία. Οι δείκτες της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού είναι στο βαθύ κόκκινο.” Προτείνει μάλιστα
“να ανακοπεί η αναδιανομή που γίνεται τα τελευταία χρόνια σε βάρος της εργασίας, υπέρ της προσοδοθηρίας, και να εκκινήσει μια μεγάλη αντίστροφη αναδιανομή. Κεντρικός κρίκος αυτής της διαδικασίας είναι η φορολογική πολιτική. Η δραστική μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στα τρόφιμα και σε κάποια είδη πρώτης ανάγκης, η αύξηση της φορολογίας των κερδών και δη των διανεμόμενων (μερίσματα) και η γενική αύξηση της φορολογίας του πλούτου και των μεγάλων εισοδημάτων είναι μονόδρομος. Δεν είναι καν θέμα ιδεολογικής και πολιτικής τοποθέτησης.” Κι αναφέρεται στα παραδείγματα των εξαγγελιών στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου συζητείται η αύξηση των φόρων στους πλουσίους, στη Γαλλία όπου η Κυβέρνηση θέλει να αντιμετωπίσει το αυξημένο δημόσιο χρέος με επιπλέον φόρους στους έχοντες και κατέχοντες και στην Ιταλία όπου ανακοινώθηκε η πρόθεση επιβολής νέου φόρου 3,5 δισ. ευρώ στις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες.
Δεν ξέρω προσωπικά αν είναι αυτή η λύση. Στην πράξη δεν το πολυπιστεύω κιόλας. Η παγκοσμιοποίηση δίνει πολλές λύσεις στους υπερπλουσίους του πλανήτη και η επίκληση στην πατρίδα, όποια κι αν είναι αυτή, μάλλον φαντάζει μικρή. Όχι ασήμαντη. Αλλά μικρή.
Εκείνο για το οποίο είμαι πλέον σίγουρος είναι ότι πρέπει να δούμε το πρόβλημα. Πρόοδος υπάρχει. Αλλά αφενός είναι μικρή κι αφετέρου είναι ανισομερής. Εκεί πρέπει, πλέον, να εστιάσουμε.
Αν δούμε το πρόβλημα οι λύσεις είναι μάλλον πιο οραματικές. Είναι η στήριξη, από όλα τα κόμματα του συνταγματικού τόξου, κοινού μακροπρόθεσμου παραγωγικού μοντέλου της Ελλάδας. Είναι η υλοποίηση ελληνικού σχεδίου με πέντε βασικούς τομείς ανάπτυξης:
1) υπηρεσίες
2) ενέργεια
3) υγεία
4) εκπαίδευση και
5) τουρισμός.
Είναι η προσπάθεια δημιουργίας οικονομικής αυτονομίας πέρα και πάνω από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι η εξασφάλιση δημόσιων επενδύσεων. Είναι η πίστη στην ελληνική μικρή και μικρομεσαία επιχείρηση και η αποδοχή της γεωγραφικής και ιστορικής ελληνικής ιδιαιτερότητας. Είναι, τέλος, σίγουρα η αναγνώριση των ικανοτήτων των Ελλήνων και των Ελληνίδων. Ναι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αυτοσκοπός, ναι η φορολόγηση των πλουσίων μπορεί να έχει ένα κάποιο άμεσο αποτέλεσμα, ναι υπάρχουν διεθνείς πρακτικές, ναι η τεχνολογία είναι σύμμαχος μας αλλά το αποτέλεσμα για να έρθει πρέπει να έχει πάντα μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες στοχοθετήσεις.