Ο Έλληνας Πρωθυπουργός βρίσκεται, μαζί με μια μεγάλη αποστολή περίπου 70 επιχειρηματιών που τον συνοδεύει, στην Ινδία. Γιατί όμως οι σχέσεις με τη χώρα αυτή μπορούν να αποτελέσουν το εφαλτήριο για την άνοδο της Ελλάδας; Ας αναλύσουμε το γιατί, αλλά και τους τομείς συνεργασίας για μια σχέση που μπορεί άμεσα να μετατραπεί σε μια αμοιβαία επωφελή στρατηγική.
Ξεκινώντας, αξίζει να εξετάσουμε επιγραμματικά την τρέχουσα κατάσταση της Ινδίας, λαμβάνοντας υπόψη τις επιδιώξεις της, προκειμένου να κατανοήσουμε τα κοινά μας συμφέροντα. Άλλωστε, οι σχέσεις μεταξύ κρατών στηρίζονται κυρίως σε αυτά.
Θα προσπαθήσω να αποφύγω τα τετριμμένα, αλλά εν συντομία, η Ινδία είναι η πολυπληθέστερη χώρα στον πλανήτη με έναν ταχύτατα αναπτυσσόμενο και αρκετά νεανικό πληθυσμό και για αυτό συχνά αποκαλείται: «Η μεγαλύτερη Δημοκρατία του κόσμου». Κρατήστε σε σελιδοδείκτη τη φράση γιατί θα επανέλθουμε σε αυτήν. Είναι μια πυρηνική δύναμη που έχει εκλεγεί 8 φορές μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και επιθυμεί διακαώς να μετατραπεί σε μόνιμο, όπως και οι υπόλοιπες του G4 , κάτι που ταιριάζει με το στόχο της ενίσχυσης της επιρροής της μέσω της διαδραμάτισης ενεργού ρόλου στην παγκόσμια σκηνή. Ας μη λησμονείται ότι η Ινδία είναι ιδρυτικό μέλος και σε άλλους σημαντικούς παγκόσμιους και περιφερειακούς οργανισμούς (λ.χ. BRICS, Quad).
Η χώρα αυτή είναι η 5η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, που ίσως μέχρι το 2035 να εκτοπίσει αρκετές άλλες με όρους τρεχουσών τιμών ΑΕΠ και βασική επιδίωξη του Πρωθυπουργού της, είναι να αυξηθούν σημαντικά οι εξαγωγές και η διείσδυση σε νέες αγορές.
Οι δύο σημαντικότεροι άξονες στους οποίους κινούμαστε λοιπόν είναι η εξωτερική πολιτική και η Οικονομία, κάτι που είναι σε αρμονία και με το ότι η ελληνική αποστολή συμμετείχε στο 9ο Raisina Dialogue, τη σημαντικότερη πολυμερή Διάσκεψη της Ινδίας για την γεωπολιτική και την οικονομία.
Το σημερινό κείμενο θα αναλύσει εκτενώς τις επικείμενες συνεργασίες στους τομείς της οικονομίας, της γεωπολιτικής, αλλά και της ήπιας ισχύος
Οικονομία:
Οι δύο χώρες έχουν εδώ και καιρό υπογράψει τις εξής συμφωνίες:
Μνημόνιο Συνεργασίας για την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας (2018)
Συμφωνία για την αποφυγή διπλής φορολογίας (2019)
Συμφωνία για την προώθηση και την προστασία των επενδύσεων (2023)
Ένας σημαντικός τομέας είναι η σχέση Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ινδίας, με την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Ινδίας, με αξία συναλλαγών €88 δισεκατομμύρια, ή αλλιώς 10,8% του ινδικού εμπορίου. Μπροστά από την ΕΕ βρίσκονται μόνο οι ΗΠΑ (11,6%) και η Κίνα (11,4%).
Προς το παρόν, τα ινδικά προϊόντα διοχετεύονται στην Ευρώπη κυρίως μέσω λιμανιών της Βόρειας Ευρώπης. Η Ελλάδα, όμως, έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει ως πύλη εισόδου στην Ευρώπη και τα Βαλκάνια. Σήμερα, οι ινδικές εξαγωγές περνούν από σταθμούς στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή στο λιμάνι της Χάιφα στο Ισραήλ. Η Ινδία συνεργάζεται με τις χώρες αυτές στο πλαίσιο του I2U2, που περιλαμβάνει επίσης τις ΗΠΑ (Maritime Executive, 2023).
Την ίδια στιγμή, το Θριάσιο Ι και ΙΙ, που πρόκειται να δημιουργήσουν το μεγαλύτερο logistics park στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας, στον Πειραιά, ενώ εκπρόσωποι της HIG / Streem Global φέρεται να συμμετείχαν στις πρόσφατες συζητήσεις κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού Μόντι στην Αθήνα.
Ο τομέας των φαρμάκων παρουσιάζει επίσης μεγάλες δυνατότητες συνεργασίας, στους τομείς των κλινικών δοκιμών, της έρευνας και των κοινών επενδύσεων στην παραγωγή φαρμάκων. Η Ελλάδα δίνει προτεραιότητα στον τομέα αυτό, ενώ η Ινδία έχει καταξιωθεί ως ”το φαρμακείο του κόσμου”, όντας ένας από τους κορυφαίους παραγωγούς και εξαγωγείς φαρμακευτικών προϊόντων. Εταιρείες όπως η Sun Pharma, η Dr. Reddy’s Laboratories και η Cipla έχουν ηγηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο στην παραγωγή γενόσημων φαρμάκων και εμβολίων. Η ανταλλαγή τεχνογνωσίας με την Ινδία είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, λαμβάνοντας υπόψη και τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στα ελληνικά πανεπιστήμια και την έλξη σπουδαίων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων.
Άλλωστε, η Ελβετία και το Βέλγιο, οι ευρωπαϊκές ατμομηχανές του κλάδου, έχουν ξεχωρίσει χάρη στην πληθώρα κεφαλαίων, το υψηλής κατάρτισης ακαδημαϊκό προσωπικό και το επιχειρηματικό τους οικοσύστημα.
Πολλοί επιπλέον τομείς προσφέρουν ευκαιρίες για ωφέλιμες συνεργασίες μεταξύ Ελλάδας και Ινδία και αυτοί περιλαμβάνουν:
-Κατασκευές
-Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
-Ναυτιλία (ιδιαίτερα μετά την επαναλειτουργία των ελληνικών ναυπηγείων)
-Μεταποίηση
-Γεωργία (Μέχρι το 2028, η ζήτηση για μέλι και ελαιόλαδο αναμένεται να αυξηθεί κατά 8.7% και 9.2% αντιστοίχως (Research and Markets/Industry Arc), με την Ισπανία να κατέχει τα πρωτεία στις εξαγωγές
-Πληροφορική (όπου η Ινδία ηγείται παγκοσμίως)
Αξίζει να τονιστεί ότι το 5% των CEO του δείκτη S&P 500 στις ΗΠΑ είναι Ινδοί και ότι η χώρα μας έχει προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις στον τομέα της Πληροφορικής τα τελευταία 5 χρόνια, όπως σε data centers.
Επειδή η λίστα είναι μακριά, θα ήθελα να σταθώ στον Τουρισμό, μιας και προβλέπεται αύξηση του αριθμού των Ινδών τουριστών στην Ελλάδα έως και 200.000 ετησίως, το οποίο αφορά την προώθηση της χώρας μας ως εναλλακτικού τουριστικού προορισμού για Ινδούς ταξιδιώτες. Στο σημείο αυτό είναι εξόχως σημαντικό να βγει από τα συρτάρια η μελέτη του Ιδρύματος Διάζωμα: Πολιτιστική Διαδρομή Κεντρικής Μακεδονίας «Μέγας Αλέξανδρος», και η οποία μπορεί να δώσει αναπτυξιακή ώθηση στη Μακεδονία και τη Θράκη, που τόσο ανάγκη έχουν.
Γεωπολιτική:
Σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών και ανακατατάξεων, η Ελλάδα και η Ινδία, δύο χώρες με πλούσια ιστορία και δυναμική παρουσία στον 21ο αιώνα, στρέφονται η μία προς την άλλη, αναζητώντας νέες ευκαιρίες και χτίζοντας γέφυρες συνεργασίας.Μαζί με τους υπόλοιπους στρατηγικούς μας συμμάχους, την Κύπρο, το Ισραήλ και τα ΗΑΕ φιλοδοξούμε να αποτελέσουμε αναπόσπαστο κομμάτι του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC).
Βλέποντας το χάρτη της πρωτοβουλίας αυτής, κάποιοι παρατηρούν μια εμπορική συμφωνία, όμως ουσιαστικά πρόκειται για ράγες που στήνονται πάνω στο Rimland. Στον ανερχόμενο πολυπολικό κόσμο που αναδύεται, η χώρα μας όντας μέλος του ΝΑΤΟ, επιχειρεί να μετατραπεί σε μια περιφερειακή δύναμη. Οι πρόσφατες εξελίξεις με την συμπαραγωγή των φρεγατών Constellation αξίζει να αναλυθούν σε συνάρτηση με τις δηλώσεις του προέδρου Biden πως: «ο IMEC είναι επένδυση που αλλάζει το παιχνίδι». Ένα ενδιαφέρον στοιχείο για τους λάτρης της σημειολογίας, είναι πως Η USS Constellation, καθελκυσμένη το 1797, ήταν μία από τις έξι αρχικές φρεγάτες που εξουσιοδοτηθηκε από τον Ναυτικό Νόμο του 1794 των ΗΠΑ και σχεδιάστηκε για να προστατεύσει το εμπόριο και να αντιμετωπίσει την πειρατεία.
Η Ελλάδα, επιδιώκοντας συνεργασία με την Ινδία, μια πυρηνική δύναμη αντιμέτωπη με τον άξονα Πακιστάν-Τουρκία και επίδοξο μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, βρίσκεται σε στρατηγική θέση στο πλαίσιο του I2U2. Η Ινδία, υπογράφουσα της UNCLOS και επιδιώκοντας εδώ και δέκα χρόνια να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις για την ευρύτερη εμπορική και επενδυτική συμφωνία με την ΕΕ, αποτελεί έναν σημαντικό εταίρο για αμοιβαίο όφελος.
Εγώ όμως και πάλι, θα σταθώ σε ένα συγκεκριμένο γεγονός που δεν είναι άλλο από το ότι η Ινδία επιθυμεί να επεκτείνει την παρουσία της και στα Βαλκάνια, μια αγορά με αρκετές ιδιαιτερότητες, μια αγορά όμως που οι Έλληνες κατείχαν δεσπόζουσα σχέση πριν 2 δεκαετίες, αλλά αναγκάστηκαν να αποεπενδύσουν ελέω της οικονομικής κρίσης. Ίσως ένα κοινό σχήμα να αποτελεί το όχημα που ψάχνουν και οι δύο πλευρές για να αναπτυχθούν στην περιοχή. Δε χρειάζεται καν να αναφερθούμε στο γεωπολιτικό αποτύπωμα αυτής της πρωτοβουλίας, ειδικά στα σημεία του δικού μας ενδιαφέροντος, όπως είναι η πολιτιστική κληρονομιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η θωράκιση της ιστορικής αλήθειας και η αντιμετώπιση του σφετερισμού από γειτονικές χώρες.
Ήπια ισχύς – Soft power
Το καλύτερο το άφησα για το τέλος, γιατί ναι μεν στην παγκόσμια σκακιέρα επικρατεί το κρατικό συμφέρον και η Realpolitik, όμως ως δισέγγονα του Θουκυδίδη, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι μαζί με την πραγματικότητα και την ισχύ, πορεύεται παράλληλα η ηθική και η ανάγκη για ανάδειξη Ηγετών.
Ίσως μετά τις σχέσεις μας με την Κύπρο, δημιουργούνται για πρώτη φορά οι προϋποθέσεις για να έρθουν κοντά οι δύο λαοί. Όπως η Ελλάδα, έτσι και η Ινδία είναι μία πολιτιστική υπερδύναμη με παγκόσμια κληρονομιά χιλιάδων ετών και επομένως συμμερίζεται την ευαισθησία της Αθήνας σε θέματα προστασίας και διατήρησης εθνικού πολιτισμού. Ο λαός της έχει τόσα κοινά χαρακτηριστικά με τους Έλληνες σε ό,τι αφορά την προσκόλληση σε λαογραφικές και θρησκευτικές παραδόσεις, ήθη και έθιμα, την πίστη σε θεσμούς όπως η οικογένεια και η φιλία, την απλή καθημερινότητα, αλλά και την ενεργητικότητα και ροπή στην διασκέδαση που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ινδικής κουλτούρας, ακριβώς όπως και της ελληνικής, που είναι δύσκολο να βρεθεί άλλος λαός (πλην ενδεχομένως της Κύπρου και της Ιταλίας) με τέτοια πολιτισμική συμβατότητα με τον ελληνικό, γεγονός που εγγυάται ότι οι επαφές μεταξύ των δύο λαών θα ευδοκιμήσουν.
Το γεγονός ότι μιλάμε για την πολυπληθέστερη Δημοκρατία του κόσμου από τη μια και για τη χώρα που ανακάλυψε τη Δημοκρατία από την άλλη, έχει την ιδιαιτερότητά του. Η Ελλάδα μπορεί να μεταφέρει εργαλεία μεταρρυθμίσεων που θα ωφελήσουν την Ινδία, αλλά να πρωτοστατήσει και στο στόχο που έχει θέση η χώρα για μείωση της φτώχειας, κάτι που θα έχει όφελος για ολόκληρο τον πλανήτη, όπως θα αναλύσω και σε επόμενο κείμενο μου.
Ακόμα και η εποχιακή κάλυψη αναγκών σε εργατικά χέρια που μαστίζει τη χώρα, θα μπορούσε να καλυφθεί εν μέρει από την Ινδία και από έναν πολιτισμό που υπάρχουν ιστορικοί δεσμοί.
Τέλος, η ανάπτυξη της soft power της Ελλάδας δε θα έχει θετικό αντίκτυπο μόνο για όσους κατοικούν στο κράτος αυτό, αλλά και την πολυπληθή ινδική διασπορά. Πρόσφατα είδαμε τη συμβολή της Ομογένειας και τις συνέργειες με την αρμενική, την εβραϊκή και την ισπανική διασπορά. Θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ακόμα βέλος στη φαρέτρα μας.
Συμπέρασμα:
Η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Ινδία σηματοδοτεί ένα μεγάλο βήμα. Η Ελλάδα διεκδικεί έναν αναβαθμισμένο ρόλο και χτίζει με αυτοπεποίθηση και στρατηγική οπτική, γέφυρες συνεργασίας με μια ανερχόμενη δύναμη. Η παγκόσμια επιρροή της Ινδίας βρίσκεται σε άνοδο συμπαρασυρομενη από την οικονομική της ανάπτυξη, την βελτίωση της ήπιας ισχύος της και τον εκσυγχρονισμό της στρατιωτικής της βιομηχανίας. Σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές σύστημα είναι επιτακτική ανάγκη να επενδύσουμε τόσο στη σκληρή, όσο και στη μαλακή μας ισχύ, ώστε να μπορέσουμε να μετατραπούμε σε μια smart power.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ