Οι μεγάλες ιστορικές φάρες/φαμίλιες της σημερινής Αλβανίας, μάλλον προέρχονται από ντόπιους λαούς της Βαλκανικής, με ρίζες που φτάνουν (πιθανότατα) στους Πελασγούς (βλ. Ησίοδο, Όμηρο, Έφορο, Στράβωνα, Σκύμνο, Ηρόδοτο, Μενεκράτη, Παυσανία, Θουκυδίδη, Ευριπίδη, Αισχύλο, Διονύσιο Αλικαρνασσέα, Αντικλείδη, Πλάτωνα) και κεντρικές περιοχές τους, την Αρκαδία, τη Θεσσαλία, τη Δωδώνη στην Ήπειρο.
Πιθανολογούμενα όμως ήταν απόγονοι Ηπειρωτών Μολοσσών που είχαν στα βορειοανατολικά σύνορά τους τους Χάονες, στα νότια σύνορά τους το βασίλειο των Θεσπρωτών, ενώ στα βόρειά τους ήταν οι Ιλλυριοί, δηλ. πάνω και πέρα από το φυσικό όριο του Γενούσου/Genessus (σήμερα Shkumbin / Shkembi) ποταμού, με μήκος 181 χλμ.
Άρχοντες και αγροτοποιμένες, έζησαν σε πολλά μέρη, ως αυτοκρατορικοί πληθυσμοί υπό τους Μακεδόνες, τους Ρωμαίους, τους Βυζαντινούς και τους Οθωμανούς. Πρωτίστως, διαχρονικά, ένιωθαν ντόπιοι και ως σημείο αναφοράς τους είχαν: τον γενέθλιο τόπο τους, τον αρχηγό της οικογένειας, τη θρησκεία τους - αρχαία ή χριστιανισμό και μετά το 1400 κάποιοι και το ισλάμ (εξισλαμισμοί/ εξωμότες) - τη γλώσσα τους (ελληνικά/ λατινικά/ και στη συνέχεια λατινογενή βλάχικα, νοτιοσλαβικα, τόσκικα, γκέκικα, τούρκικα και πολλές διαλέκτους), τα ήθη, τα έθιμα, τη μουσική και το χορό.
Δηλαδή στοιχεία που τους κρατούσαν ενωμένους (ή χωρισμένους) και διακριτούς από τους υπόλοιπους (περίπου 70 λαούς) που όριζαν οι προαναφερόμενες ιστορικές αυτοκρατορίες.
Υποστηρίζεται, πως είχαν σχέση και με τους Πελασγούς (Ετρούσκους;) της Ιταλικής χερσονήσου, της περιοχής της Τοσκάνης (Τόσκοι) που μετοίκησαν στην περιοχή που ονομάστηκε Τοσκερία και ο λαός της Τόσκ-ηδες.
* Η Τοσκική γλώσσα είναι η επίσημη σημερινή γλώσσα της Αλβανίας. Στην μεσαιωνική μορφή της ομιλείτο στ′ αρβανιτοχώρια της Ελλάδας. Σήμερα, στην Ελλάδα - πλην εξαιρέσεων- τ′ αρβανίτικα τείνουν να χαθούν.
Ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, αυτές ήταν:
A
Albani
Alltuni
Arianiti
Arvanitaki ( Κρήτη - Επτάνησα)
B
Balsha
Bardhi
Begolli
Blinishti
Bruni
Bruti
Bua / Griva / Repouşi/Mesarit/Malakashi ( Μαλακάσα)/ Dede
Bushati
C
Calogerà
D
Dara
Davari
Dobatët
Dukagjini
Durazzo
Dushmani ( Κέρκυρα , αρχηγός ΓΕΣ τον 20ο αι. ) / Lusha/ Lioshi
E
Engjëlli
G
Gjika ( Φαναριώτες)
Gjini / Lusha/ Lioshi ( Λιόσια)
Gropa
H
Humoj
J
Jonima
K
Kastrioti ( Ηγέτης)
Köprülü ( μεγάλη οθωμανική οικογένεια)
Kocaqi ( Κωτσάκη η μάνα του Θ. Κολοκοτρώνη)
Μ
Maneshi ( Κεφαλλονιά)
Mjedajt
Moneta
Muhammad Ali ( Καβάλα - Αίγυπτος)
Muzaka
N
Νeraxhi/ Νεράντζι
Niutta
P
Pamalioti
Progon
Push-kollët
R
Renësi ( Ζάκυνθος)
S
Skuraj family
Sorgo family
Spani ( βυζαντινοί )
Spata ( περιοχή Σπάτα) / Dede
Suço
T
Thopia
Tsernota
V
Vorpsi
Vrioni ( με Οθωμανούς όπως ο Ομέρ και Έλληνες όπως πχ ο Βρυώνης - συνοικία στον Πειραιά κ.ά )
Z
Zaharia
Zenebisi
Zogu
- Αργότερα, κατά τα μεσαιωνικά χρόνια, πολλοί κυρίως από το Μοριά, πήγαν στην Ιταλία ως arbëresh ( Άρβανον = Β. Ήπειρος = Αρβανίτες = Αrbëresh όπως είναι γνωστοί στην Ελλάδα και την Ιταλία. Στα λατινικά τα εθνωνύμια Albanenses/Arbanenses είναι ταυτόσημα. Στα Τούρκικα Arnavut).
Οι Αrbëresh/ Αρβανίτες/ Αλβανίτες, ήταν διάσημοι πολεμιστές του Βυζαντίου, αλλά και ως αυτόνομοι (πχ Σουλιώτες, Ντρέδες, Νταραίοι, μισθοφόροι Stradioti στη Δύση, ομοίως και οι μουσουλμάνοι Μπαρδουνιώτες, Λαλαίοι κ.ά ως τάχα Οθωμανοί / Τούρκοι / Περσιάνοι , ενώ δεν ήταν).
Το πρόθεμα alb /arb ( βλ. Αλ-πεις ) θεωρείται πως σημαίνει τα ψηλά βουνά (βλ. Ιστορία, Μιχαήλ Ατταλιάτη και Αλεξιάδα της Άννας Κομνηνής. Επίσης βλ. Πτολεμαίο για την Αλβανόπολη, σήμερα Zgërdheshi της Kruja και την πιθανή καταγωγή τους από τους Ιλλυριούς που κάποτε ήταν κοντά στην Κασπία Θάλασσα και θεωρούνταν Πάρθοι ή Σαρμάτες [ βλ την έννοια Σαρματισμός https://en.m.wikipedia.org/wiki/Sarmatism ] ).
- Το Shqip(ë)tar, είτε προέρχεται από το λατινικό excipere = μιλάω καθαρά/ κατανοητά/ ντόμπρα και σταράτα, είτε (πιστεύω ) από το shqiponja albiane / δικέφαλο ” βυζαντινό” αετό που απεικονίζεται μέχρι σήμερα στην Αλβανική σημαία.
- Οι Γκέγκηδες/ Gegë, που κατοικούν πάνω από τον Γενούσο/Shkumbin- Shkembi Ποταμό , μαζί με τους Μιρδίτες/ Vetëkeverria e Mirditës, πιστεύεται ότι είναι απόγονοι Ιλλυριών. Αντίθετα οι Τόσκηδες, οι Λιάπηδες και οι Τσάμηδες, θεωρούνται απόγονοι αρχαίων Ελληνικών φύλων, με εμφανή τα σημεία της επιμειξίας τους με τους Γκέγκηδες και τους Βλάχους - λιγότερο με Σέρβους, που τους αποκαλούσαν Рабна.
Στους Τόσκηδες, υπερέχουν τα ”ελληνικά” χαρακτηριστικά, ενώ στους Λιάπηδες και τους Τσάμηδες, πλέον, υπερέχουν τα γκέγκικα χαρακτηριστικά.
Στη διαμόρφωση όλων των σημερινών αλβανικών φυλών σημαντική επίδραση είχε και η επιμειξία των παλαιών, με διάφορα ξένα φύλα Ρωμαϊκά, Βενετικά, Σερβικά και Οθωμανικά.
- Η Αλβανία, ως εθνικό κράτος, ιδρύθηκε στις 28 Νοεμβρίου 1912, οπότε όσοι ένιωθαν εθνικά Αλβανοί ή από συμπτώσεις έμειναν εντός των εθνικών της συνόρων (πχ Έλληνορθόδοξη αναγνωρισμένη μειονότητα - 17 Μαΐου 1914, Πρωτόκολλο Κέρκυρας και 1940-41) σήμερα είναι Αλβανοί υπήκοοι.
Την παραπάνω (εν συντομία) ιστορία τους, τη γνωρίζουν, τη διδάσκονται, γράφουν άρθρα και βιβλία σε πολλές γλώσσες , αφιερώματα στα ΜΜΕ , όμως ...... δίνουν διαφορετική ερμηνεία• θεωρώντας πως Βαλκάνιοι, Έλληνες και Ιταλοί, ίσως και άλλοι λαοί, λόγω της κοινής Πελασγικής καταγωγής, είμαστε όλοι ” Αλβανοί” , και ειδικά εμείς, οι ”ελληνοποιημένοι νοτιοΑλβανοί” (sic), ντρεπόμαστε να το παραδεχτούμε, βλ. σχετ. εκπομπή: Greqia s’është komb, janë shqiptarë, Toskana e Italisë origjinë/ Η Ελλάδα δεν είναι έθνος, οι Αλβανοί είναι από την Τοσκάνη και την Ιταλία.
Σαφώς το αφήγημα αυτό έχει εθνικιστικό πρόσημο, που περάσαμε κι εμείς έντονα τις περασμένες δεκαετίες ( ”όλα είναι ελληνικά” - sic ).
Φυσικά τα πράγματα, δεν είναι άσπρο - μαύρο, είναι σύνθετα, αλλά όλα έχουν έναν κοινό παρονομαστή:
Είμαστε απόγονοι ντόπιων λαών, που ζήσαμε με ποικίλα ονόματα γλώσσες / διαλέκτους , παρεμφερή λαογραφία, κουζίνα, κάτω από τη διοίκηση αυτοκρατοριών, επί 2000 χρόνια!!!
Και αυτό το αποδεικνύουν τα test dna, που κάνουμε (κατά μέσω όρο στους Έλληνες δείχνουν , περίπου 70% Ελληνική και το υπόλοιπο 30% , με αναλογίες, Βαλκάνια, Μ. Ασία, Ιταλία, Κεντρική Ευρώπη).
Σήμερα, ο καθένας, πέραν του dna και της οικογενειακής του παράδοσης, μπορεί να εκφράζεται όπως θέλει και να δηλώνει πως είναι ό,τι θέλει. Ατομικό του δικαίωμα, ή εθνική του υποχρέωση, λόγω της σύγχρονης εθνικότητας/ ταυτότητας /διαβατηρίου.
Αυτό όμως δεν σημαίνει πως είμαστε κάτι άλλο, από αυτό που νιώθουμε και δηλώνουμε αγωνιζόμενοι, ο καθένας ατομικά και όλοι μαζί συλλογικά για δικαιώματα και ταυτότητα.
Είμαστε Έλληνες, είναι Αλβανοί, παρά την πιθανολογούμενη μυθολογικο-ιστορική και dna ” κοινή καταγωγή μας” .
Δεκτόν, παρότι συμφέρον και των δύο λαών θα ήταν η αδελφική συνεργασία, αντί για τις εθνικιστικές κορώνες και την προσέγγισή τους στην Άγκυρα.
Υπολήπτομαι απολύτως και πιστεύω σε αυτούς, δηλαδή στους Αλβανούς που ζουν και γεννήθηκαν στην Ελλάδα, υπηρέτησαν στο στρατό, εργάζονται, φορολογούνται στην Ελλάδα, πήραν ελληνική υπηκοότητα, ταυτότητα, μιλούν ελληνικά και δεν ξεχωρίζουν, ως πλήρως ενσωματωμένοι, μη δια-κριτοί .
Μπορεί στο μέλλον να χρειαστεί να σταθούν δίπλα μας ως Έλληνες, όπως και οι ελληνορθόδοξοι πρόγονοί τους.
Επίμετρο:
Ο Γεώργιος Καστριώτης/ Σκεντέρμπεης έφερε στην περικεφαλαία του ένα ελάφι ( dre, στ′ αλβανικά και τ’αρβανίτικα).
Μάλιστα ένα αρβανίτικο τραγούδι λέει:
* ”Νε Σιενεντρέ, (ο μήνας πήρε τ′ όνομα του από την γιορτή του αγ. Αντρέα στις 30 Νοεμβρίου, μιάς και την επομένη ξεκινά ο Δεκέμβρης που στ′ αρβανίτικα λέγεται Σιενεντρέ δηλαδή του αγίου Αντρέα)
κετσέν ντίτε σι νι ντρε,
που όλο μαζι σημαίνει: το Δεκέμβρη χορεύει (χοροπηδά) η μέρα σαν ελάφι. (αναφέρεται στο χειμερινό ηλιοστάσιο που έχουμε τη μεγαλύτερη νύχτα και αρχίζει πάλι να μεγαλώνει η μέρα, οπότε έχουμε χοροπηδήματα του ηλιακού φωτός).
Υπάρχει και πηδηχτός αλέγκρος σκοπός της Αμοργού που λέγεται Νι και Ντρε (προφανώς σημαίνει χορηπηδηχτός σαν το ελάφι). Μάλλον διασώζει γλωσσική αρβανίτικη επιρροή (από Άνδρο, Κάρυστο;) [Δείτε εδώ]
Όμως, οι αρβανίτες, έλεγαν Ντρέ και τον Ανδρέα/ Αντρέα που με παρετυμολογία το έκαναν συνώνυμο του Άντρα/ Άνδρα.
Μήπως τελικά oι Ντρέδες (δεν βρήκα στο λεξικό τον τύπο Dhrës που υποτίθεται σημαίνει τον ανυπότακτο) ήταν ετυμολογικά οι Αντρειωμένοι αγωνιστές/πολεμιστές από τα Σουλιμοχώρια (Σουλιμά / ’Ανω Δώριο, Κούβελα, Ψάρι, Κλέσουρα/Αμφιθέα) της Τριφυλίας;
Περιγράφονται ως ψηλοί, ρωμαλέοι, ευειδείς και φιλελεύθεροι, πάρα πολύ τολμηροί και ριψοκίνδυνοι, προσόντα που τους καθιστούσαν ανίκητους.
Με το Ντρέ ομοηχεί και το γαλλικό Dreux το οποίο ήταν όνομα ευγενών. Δεν ξέρω άν αυτοί είχαν σχέση με το Μοριά και άφησαν πίσω γόνους που λεγόντουσαν Dreux/Ντρέ.
Από τα παραπάνω, πιθανολογώ πως το ελάφι / dre που έφερε στην περικεφαλαία του ο Αντρειωμένος πολεμιστής κατά των Οθωμανών, Γεώργιος Καστριώτης , έμεινε στην ιστορία ως σύμβολο αντρειοσύνης και οι αντρειωμένοι των Σουλιμοχωρίων λεγόντουσαν Ντρέδες εξ αυτού του λόγου, διασώζοντας μιά μακρά αρβανίτικη παράδοση που ξεκινά από τον Γεώργιο Καστριώτη (1405 - 1468) και φτάνει μέχρι τους Ντρέδες της Τριφυλίας του 1821.
Υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία για τους Ντρέδες.
Στην παρούσα γίνεται μια σύντομη περιγραφή και συγκριτισμός, του dre του Νι και Ντρέ και των Ντρέδων.
Δεν είναι εξαντλητική μελέτη, ή θέσφατο. Προβληματισμοί και σκέψεις τίθενται.