Ο Ντον Κάρλο, η σημαντικότερη μεγαλόπρεπη όπερα του Βέρντι, παρουσιάζεται –στην ιταλική πεντάπρακτη εκδοχή (Μόντενα)– για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε μια εντυπωσιακή παραγωγή που υπογράφει ο σερ Νίκολας Χάιτνερ (πολυβραβευμένος σκηνοθέτης του θεάτρου, του κινηματογράφου και της όπερας), από τις 8 Δεκεμβρίου 2019 στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ.
Σύμφωνα με τη Λυρική και οι οκτώ παραστάσεις είναι sold out.
Η παραγωγή πρωτοπαρουσιάστηκε στο Κόβεντ Γκάρντεν το 2008, αποτελεί μια συμπαραγωγή της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου, της Μετροπόλιταν Όπερας της Νέας Υόρκης και της Εθνικής Όπερας της Νορβηγίας (Όσλο) και υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Για τον Ντον Κάρλο, τον οποίο διευθύνει ο αρχιμουσικός Φιλίπ Ογκέν, η ΕΛΣ έχει εξασφαλίσει μια διανομή κορυφαίων πρωταγωνιστών διεθνούς επιπέδου.
Βασισμένος στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Φρήντριχ Σίλλερ, ο Ντον Κάρλο είναι μια όπερα γεμάτη εντυπωσιακές άριες, ντουέτα και επιβλητικά σύνολα, ταυτόχρονα όμως είναι ένα έργο με βαθιά ανθρώπινους χαρακτήρες, οι οποίοι αγωνίζονται να ισορροπήσουν ανάμεσα στα συναισθήματά τους και στο καθήκον. Η πολυεπίπεδη πολιτική διάσταση, με τη σύγκρουση ανάμεσα στην κοσμική εξουσία και την εκκλησία, ανάμεσα στον φιλελευθερισμό και την απολυταρχία, ενδιέφερε ιδιαίτερα τον Βέρντι.
Μaking of video από τις πρόβες
Η υπόθεση της όπερας δεν έχει μεγάλη σχέση με ιστορικά γεγονότα, αλλά αντιθέτως μπλέκει πραγματικά με φανταστικά πρόσωπα και εκτυλίσσεται παράλληλα σε δύο επίπεδα. Το πρώτο αφορά τα συναισθήματα του Ντον Κάρλο, διαδόχου του θρόνου της Ισπανίας, για την Ελισάβετ των Βαλουά, η οποία, ενώ αρχικά προοριζόταν για εκείνον, τελικά για πολιτικούς λόγους παντρεύτηκε τον πατέρα του Φίλιππο Β΄. Το δεύτερο είναι πολιτικό και αφορά τον αυταρχικό τρόπο με τον οποίο διοικούσαν οι Ισπανοί τη Φλάνδρα.
Από την πρώτη παρουσίαση του έργου, το 1867 στο Παρίσι, έως την τελική πεντάπρακτη ιταλική εκδοχή της Μόντενας το 1886, μεσολάβησαν πολλές αλλαγές στη σύνθεση, αλλά και στο λιμπρέτο του Ντον Κάρλο. Η πεντάπρακτη ιταλική εκδοχή που παρουσιάζει η ΕΛΣ για πρώτη φορά στην Ελλάδα θεωρείται αυτή που έχει αποτυπώσει τις τελευταίες σκέψεις του συνθέτη για το έργο αυτό, το οποίο τον απασχόλησε επί δύο δεκαετίες. Από τις πρώτες επιφυλάξεις της Όπερας των Παρισίων σχετικά με τη μεγάλη διάρκεια, τις αντικρουόμενες απόψεις σημαντικών συνθετών της εποχής (ο νεαρός Μπιζέ το σχολίασε ως «πολύ κακό έργο», ενώ ο Ροσσίνι σημείωνε ότι «ο Βέρντι είναι ο μόνος συνθέτης που έχει την ικανότητα να γράψει μια μεγαλόπρεπη όπερα»), έως τη σημερινή αναγνώριση του έργου, ο Ντον Κάρλο πέρασε τόσο από περιόδους λήθης όσο και από μεγάλη καταξίωση και δόξα.
Από το 1950 και μετά η αξία του έργου επανεκτιμήθηκε και σήμερα ο Ντον Κάρλο θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα του Βέρντι, όχι μόνο για την ωριμότητα του ύφους της μουσικής του, αλλά και επειδή αναδεικνύει τα πολλαπλά πρόσωπα των χαρακτήρων μέσα από μια μοναδική μουσική σκιαγράφηση. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ντον Κάρλο θεωρείται σήμερα το πιο επιτυχημένο παράδειγμα του είδους της γαλλικής μεγαλόπρεπης όπερας (grand opéra), καθώς ο συνδυασμός του πλήθους των σολιστικών ρόλων, των εντυπωσιακών χορωδιακών, της επιβλητικής ορχηστρικής γραφής και των μεγαλειωδών σκηνικών είναι έως σήμερα αξεπέραστος. Δεν υπάρχει άλλη όπερα του Βέρντι στην οποία ο συνθέτης μέσα από τις εξαιρετικά εκφραστικές άριες και τα ντουέτα να ξεπερνάει τις φόρμες που είχε υπηρετήσει στα προηγούμενα έργα του και να διερευνά περαιτέρω τις δυνατότητες της μουσικής του δραματουργίας.
Ντον Κάρλο
Τζουζέππε Βέρντι
Κύκλος Ιταλική Όπερα
8, 13, 15, 19, 21, 28 Δεκεμβρίου 2019 & 2, 5 Ιανουαρίου 2020
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Ώρα έναρξης 19.00 (Κυριακές 18.30)
Συμπαραγωγή της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου, της Μετροπόλιταν Όπερας της Νέας Υόρκης και της Εθνικής Όπερας της Νορβηγίας, η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε στο Κόβεντ Γκάρντεν το 2008.
Συντελεστές
Μουσική διεύθυνση: Φιλίπ Ωγκέν (Φιλοξενούμενος καλλιτέχνης 2019/20)
Σκηνοθεσία: Σερ Νίκολας Χάιτνερ
Αναβίωση σκηνοθεσίας: Ντάνιελ Ντούνερ
Σκηνικά, κοστούμια: Μπομπ Κρώλεϋ
Κινησιολογία: Σκάρλετ Μακμίν
Κινησιολογία ξιφομαχιών: Τέρρυ Κινγκ
Φωτισμοί: Μαρκ Χέντερσον
Επιμέλεια φωτισμών: Σάιμον Μπέννισον
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Διανομή
Φίλιππος Β΄: Αλεξάντερ Βινογκράντοφ
Ντον Κάρλο: Μαρσέλο Πουέντε
Ροντρίγκο: Τάσης Χριστογιαννόπουλος (8, 15, 21, 28/12),
Δημήτρης Πλατανιάς (13, 19/12 & 2, 5/1)
Ο Μέγας Ιεροεξεταστής: Ράφαλ Σίβεκ
Μοναχός: Δημήτρης Κασιούμης
Ελισάβετ των Βαλουά: Μπάρμπαρα Φρίττολι (8, 13, 15, 19, 21/12),
Τσέλια Κοστέα (28/12 & 2, 5/1)
Πριγκίπισσα Έμπολι: Εκατερίνα Γκουμπάνοβα (8, 13, 15, 19, 21/12),
Έλενα Ζίντκοβα (28/12 & 2, 5/1)
Kόμης της Λέρμας: Γιάννης Κάβουρας
Τεμπάλντο: Μιράντα Μακρυνιώτη
Φωνή από τον ουρανό: Νίκη Χαζιράκη
Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ