Με την ενηλικίωσή μας και ανεξαρτήτως του τρόπου ζωής που επιλέγουμε, αναλαμβάνουμε την ευθύνη να λειτουργούμε υπεύθυνα στις δραστηριότητές μας και να επιδεικνύουμε οργάνωση και σχεδιασμό, είτε αυτός αφορά την οικογένειά μας, είτε την εργασία μας, είτε την επιχείρησή μας, όσοι έχουμε. Oυσιαστικά, γινόμαστε μικροί «γενικοί διευθυντές» της προσωπικής μας «εταιρείας», που είναι η διαχείριση του εαυτού μας και του μικρόκοσμού μας.
Εντελώς ενδεικτικά, μπορούμε να αναφέρουμε διάφορα παραδείγματα:
Μια νοικοκυρά μπορεί να έχει την ευθύνη για την ομαλή λειτουργία του σπιτικού της, είτε αυτή αφορά οικιακές εργασίες, είτε απλές καθημερινές αποφάσεις όπως «τι θα φάμε σήμερα», ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες της οικογενείας, αλλά και τις προτιμήσεις κάθε μέλους της, συνεκτιμώντας και το πλήθος των εξωτερικών παραγόντων (πχ. κοντινή λαϊκή αγορά συγκεκριμένες ημέρες).
Στην περίπτωση που κάποιος ψάχνει δουλειά ή έχει μείνει άνεργος, αναλαμβάνει την ευθύνη της εκπόνησης του προσωπικού του σχεδίου αναζήτησης εργασίας, με μεθοδικότητα και σχέδιο και της καθημερινής του τήρησης, αξιολογώντας τα αποτελέσματα και επαναπροσδιορίζοντας τη στάση του, εάν η προηγούμενη δεν αποδίδει.
Στα επαγγελματικά περιβάλλοντα, ο εργαζόμενος έχει ευθύνη και υποχρέωση να σέβεται την εταιρεία στην οποία εργάζεται όπως και τους στόχους της, να προσαρμόζεται στην κουλτούρα της και να υπηρετεί τις αρχές και τις αξίες της. Ανεξαρτήτως τίτλου ή θέσης του, αλληλεπιδρά με τους συναδέλφους του και συντελεί με τον τρόπο του στο παραγόμενο αποτέλεσμα από το οποίο ωφελούνται όλοι, τόσο με την οικονομική ανταμοιβή ή με άλλες παροχές όταν αυτές είναι διαθέσιμες, αλλά και με την αίσθηση προσωπικής ικανοποίησης και ολοκλήρωσης.
Σε περιόδους κρίσεων και εξαιρετικών απαιτήσεων όπως αυτές που ζούμε, η ευθύνη του καθενός, με οποιαδήποτε ιδιότητα, παραμένει και ενισχύεται. Ο «διευθυντής» του εαυτού μας καλείται να αποδώσει τα μέγιστα και να φέρει εις πέρας την «αποστολή» του, παραμένοντας λειτουργικός και αποδοτικός. Σίγουρα το αναπάντεχο ή το εξαιρετικά πιεστικό έχει διαφορετική επίδραση σε κάθε άνθρωπο, ανάλογα με την ψυχοσύνθεσή του και τη φάση ζωής που βρίσκεται. Σχετικά αναλυτικά κείμενα έχουν γραφτεί κατά καιρούς από ειδικούς.
Για τους εργαζόμενους όμως, η ξαφνική επιβάρυνση του γενικότερου κλίματος στη χώρα και βεβαίως και του επιχειρείν, θα μπορούσε να αποτελέσει μια πραγματική πρόκληση για να μάθει καλύτερα τον εαυτό του και να τον εξελίξει στο μέγιστο βαθμό των δυνατοτήτων του. Σε οργανωμένες εταιρείες, η αξιολόγηση του ανθρώπινου δυναμικού δεν εξαντλείται σε αμιγώς μετρήσιμες αποδόσεις, όπως η επίτευξη συγκεκριμένων αριθμητικών στόχων - άλλωστε δεν χρησιμοποιούνται μετρικές αξιολόγησης για όλες τις θέσεις ευθύνης- αλλά και σε ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως η συνεργασία με συναδέλφους, η αντοχή στην πίεση, η τήρηση των προθεσμιών κ.α.
Στις ταραγμένες μέρες μας, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι όλοι έχουν την ευκαιρία να δείξουν πυγμή και να κάνουν τη θετική διαφορά, ανεξαρτήτως ιεραρχικής θέσης ή ηλικίας. Διαχωρίζοντας το πρόβλημα από τον άνθρωπο και εστιάζοντας κυρίως στη λύση του προβλήματος και λιγότερο στον τελικό αποδέκτη της λύσης, με τον οποίο μπορεί και να διαφωνούν, δείχνουν την απαραίτητη εμπιστοσύνη ώστε να γίνουν βήματα μπροστά. Παραμένοντας συγκεντρωμένοι και προσηλωμένοι στους στόχους, επιδεικνύοντας την ευελιξία να προσαρμόζουν τις συμπεριφορές στις απαιτήσεις των καιρών και κυρίως, παραμένοντας ψύχραιμοι, επιτυγχάνεται η διαφοροποίηση ως προς αυτό που επικρατεί στην εποχή και δημιουργούνται οι συνθήκες για την παραγωγή αποτελέσματος, ακόμα όταν όλα φαίνονται ασαφή και στάσιμα.
Πολλοί εργαζόμενοι ενδεχομένως λόγω φόβου, προσπερνούν την ευκαιρία να ξεπεράσουν τους εαυτούς τους και να δείξουν επιπλέον ικανότητές τους, επιλέγοντας την πεπατημένη, ως πιο ασφαλή λύση. Θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς ως προς τις καταστάσεις. Ναι, τα πράγματα είναι δύσκολα. Για όλους. Όμως ο «διευθυντής του εαυτού» μας, μπορεί να αντιδράσει με τρόπο διαφορετικό, βλέποντας την ευκαιρία, σκεπτόμενος με ενθουσιασμό την επόμενη μέρα, χρησιμοποιώντας θετικές εκφράσεις και μηνύματα και κυρίως, προσπαθώντας να παρακινήσει με αυτή του τη διάθεση τους γύρω του. Παραμένοντας πιστός στη λίστα των καθηκόντων του και εστιασμένος στο επιθυμητό αποτέλεσμα, θα συντελέσει στη διατήρηση του «business as usual» που αν και πιθανότατα δεν είναι, χρειάζεται ως αίσθηση, προκειμένου να μην εγκαταλείπει τη θέση του και τη δουλειά του λόγω φόβου και αβεβαιότητας. Αυτό που ζούμε είναι κάτι προσωρινό. Οι επιχειρήσεις, η πρόοδος, η κοινωνία, έχουν συνέχεια. Κάποια στιγμή, θα υπάρξει ανάκαμψη και θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι. Εάν παραιτηθούμε από την προσπάθεια, την όποια προσπάθεια καλούμαστε και μπορούμε να κάνουμε, θα είμαστε πιο κοντά σε μια γενικότερη παραίτηση. Αντιθέτως, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι και να παραμένουμε σε εγρήγορση για την επόμενη, καλύτερη μέρα που θα έρθει.
Σε όλες τις παγκόσμιες κρίσεις, πολέμους, αναταραχές, υπήρξαν άνθρωποι που είδαν την ευκαιρία εκεί που οι πολλοί έβλεπαν τα συντρίμμια. Και την άρπαξαν. Σε ισοπεδωτικές περιόδους, είναι περισσότερα αυτά που μπορεί να κερδηθούν από αυτά που είναι έτσι και αλλιώς χαμένα, εάν διατηρείται το πάθος, το προσωπικό όραμα του καθενός και ο ενθουσιασμός για αυτό που θα προκύψει από την περίοδο των αλλαγών.
Ως εκ τούτου, οι ικανότητες που συχνά αξιολογούνται στους εργαζόμενους, «αντοχή στην πίεση» «καινοτομία», «συνεργασία», παύουν να είναι τυπικά «κουτάκια» σε μια διαδικασία, και αποκτούν ιδιαίτερο νόημα που κάνει τη διαφορά, τόσο στη προσωπική εξέλιξη του εργαζομένου όσο και στο γενικότερο καλό.
«Εάν ένας άνθρωπος είναι οδοκαθαριστής, θα πρέπει να καθαρίζει τους δρόμους όπως ο Μιχαήλ Άγγελος ζωγράφιζε πίνακες, όπως ο Μπετόβεν συνέθετε μουσική, ή ο Σαίξπηρ ποίηση. Θα πρέπει να καθαρίζει τους δρόμους τόσο καλά, που όλες οι αρχές αυτού του κόσμου και του άλλου, να πουν: Ήταν ο καλύτερος οδοκαθαριστής που θα μπορούσε να είναι». Μάρτιν Λούθερ Κινγκ