Συχνά μας καταλαμβάνει η επιθυμία να τσιμπήσουμε κάποιο σνακ που φυλάμε στο ψυγείο μας σαν κόρη οφθαλμού. Ξαφνικά όμως διαπιστώνουμε ότι το προϊόν, παρόλο που δεν πάει ούτε βδομάδα που το αγοράσαμε, είναι ληγμένο, τουλάχιστον αν λάβουμε υπόψιν μας την ημερομηνία λήξης που αναγράφεται στη συσκευασία. Προτού όμως κατευθυνθούμε προς τον κάδο απορριμμάτων, ίσως είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου, ότι οι ημερομηνίες λήξης ορισμένες φορές, είναι απλώς συστάσεις, χωρίς να καθιστούν την κατανάλωση του προϊόντος απαγορευτική ή επικίνδυνη.
Ο Φρανσίσκο Γκονζάλεζ, διευθυντής του Κέντρου Ασφάλειας Τροφίμων στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια, επισημαίνει ότι τα περισσότερα τρόφιμα, ακόμη κι αν η ημερομηνία λήξης τους έχει παρέλθει, θεωρούνται ασφαλή. Αυτό φ δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν και τρόφιμα τα οποία πρέπει να εξετάσουμε προτού προχωρήσουμε στην κατανάλωσή τους.
Σύμφωνα με τον Γκονζάλεζ «Οι ημερομηνίες λήξης αναγράφονται προκειμένου μια εταιρεία να εγγυηθεί για την ποιότητα του προϊόντος, εφόσον αυτό καταναλωθεί εντός μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Αυτό δεν καθιστά απαραίτητο ότι ένα προϊόν θα χαλάσει την επόμενη κιόλας μέρα από αυτήν που προσδιορίζεται στην ημερομηνία λήξης».
Για εμάς τους καταναλωτές, η ημερομηνία λήξης είναι σημαντική για διάφορους λόγους. Πρώτα απ′ όλα γιατί αν ένα προϊόν μας φανεί χαλασμένο πριν από το πέρας της ημερομηνίας λήξης, έχουμε το δικαίωμα να ζητήσουμε επιστροφή χρημάτων. Ωστόσο, εάν καταναλώσουμε, κάποιο προϊόν πέρα από την ημερομηνία λήξης, σε περίπτωση δηλητηρίασης η εταιρεία δεν φέρει την παραμικρή ευθύνη.
«Ο τρόπος με τον οποίο οι εταιρείες καθορίζουν τις ημερομηνίες λήξης των προϊόντων τους, θα μπορούσε να προκύπτει και μέσα από ένα παιχνίδι υποθέσεων», εξηγεί ο Γκονζάλεζ.
Και παρόλο που διάφορα μαθηματικά μοντέλα και πειράματα μπορούν να βοηθήσουν στον καθορισμό της ημερομηνίας λήξης ενός προϊόντος με μια σχετική ακρίβεια, αρκετοί παράγοντες έρχονται και ανατρέπουν τα δεδομένα: Παράγοντες όπως οι συνθήκες διατήρησης ενός προϊόντος, από τη θερμοκρασία μέχρι τον τρόπο που το προστατεύουμε από τον αέρα, μπορούν να κόψουν ή να προσθέσουν μέρες στο προϊόν μας, επισημαίνει ο ειδικός.
Τρόφιμα που είναι προτιμότερο να καταναλώνονται πριν την ημερομηνία λήξης
Ενώ όπως προείπαμε, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ημερομηνίες λήξης τείνουν να είναι χαλαρές συστάσεις, υπάρχουν ορισμένες κατηγορίες τροφίμων στις οποίες καλό είναι να λαμβάνουμε υπόψιν μας την ημερομηνία λήξης.
Στην κορυφή της λίστας βρίσκονται τα τρόφιμα που διατηρούνται στο ψυγείο, κυρίως το γάλα, το τυρί, το συσκευασμένο κρέας, καθώς και οι συσκευασμένες σαλάτες.
Επιπλέον, υπάρχουν προϊόντα μακράς διαρκείας που η ημερομηνία λήξης τους ενδέχεται να απέχει ακόμη και μήνες από την ημέρα που τα διαλέγουμε από το ράφι του σούπερ μάρκετ. Ωστόσο, από τη στιγμή που θα ανοίξουμε ένα προϊόν, ειδικά αν υπάγεται στην κατηγορία των τροφίμων που διατηρούνται στο ψυγείο, το προϊόν μας θα αρχίσει να χαλάει πιο γρήγορα σε σύγκριση με τα φρέσκα προϊόντα. Κι αυτό γιατί αν βουτήξουμε το κουτάλι μας μέσα σε ένα βάζο σάλτσας ντομάτας και στη συνέχεια βάλουμε το βάζο στο ψυγείο, έχουμε «μολύνει το προϊόν», καθώς τα χιλιάδες βακτήρια που ζουν στο στόμα μας ενδέχεται να μεταφερθούν στη σάλτσα επιταχύνοντας την αλλοίωση της.
Τούτου λεχθέντος, το πόσο γρήγορα χαλάει ένα προϊόν εξαρτάται μεταξύ άλλων από τη συσκευασία και τα συστατικά του. Ορισμένα προϊόντα έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να διατηρούν τη φρεσκάδα τους για όσο το δυνατόν περισσότερο, όπως η κέτσαπ ή τα λαχανικά τουρσί, στα οποία περιέχεται μεγάλη ποσότητα ξυδιού, που βοηθά στην πρόληψη της μικροβιακής ανάπτυξης. Ωστόσο, ακόμη κι αυτά, κάποια στιγμή χαλάνε και ως εκ τούτου, συνίσταται να μην κρατάμε έτοιμες σάλτσες και σως μήνες μετά το άνοιγμα, ακόμα κι αν η ημερομηνία λήξης τους αργεί ακόμα.
Τέλος, ο Γκονζάλεζ σημειώνει ότι τα κατεψυγμένα τρόφιμα, εφόσον δεν έχουν ανοιχτεί και φυλάσσονται συσκευασμένα σε αποστειρωμένες εγκαταστάσεις, χωρίς να έχουν αποψυχθεί και καταψυχθεί εκ νέου, είναι πολύ πιο ευέλικτα όσον αφορά τις ημερομηνίες λήξης. Ωστόσο, η γεύση τους ελλοχεύει ο κίνδυνος να μειωθεί με την πάροδο του χρόνου.
Πηγή: Wellandgood