Οι φωτιές σε καταυλισμούς προσφύγων και μεταναστών, με τελευταία την πυρκαγιά που ξέσπασε το βράδυ της Κυριακής στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της Σάμου, έχουν σημάνει συναγερμό στις Αρχές.
Η ΕΛ.ΑΣ ποντάρει στην ενίσχυση του δικτύου πληροφοριών, προκειμένου να μην επαναληφθούν εμπρησμοί, όπως αυτός που κατέκαψε το KYT στη Μόρια.
Η Αστυνομία, όπως και η ΕΥΠ, διαθέτουν από την έναρξη της κρίσης του μεταναστευτικού «σταθερές» πηγές πληροφοριών σε όλους τους καταυλισμούς, ωστόσο ο αιφνιδιασμός που πέτυχε ομάδα Αφγανών στη Λέσβο φανέρωσε, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, την ανάγκη για ενίσχυση του πληροφοριακού δικτύου.
Η «πληροφόρηση» μπορεί να ενισχυθεί με τρεις τρόπους: Με την ενεργοποίηση περισσότερων πληροφοριοδοτών (insiders), με τη στενότερη παρακολούθηση των social media και των κλειστών ομάδων που χρησιμοποιούν «σκληροπυρηνικοί» διαμένοντες στα ΚΥΤ και με την εντονότερη παρουσία στελεχών των «ειδικών υπηρεσιών» που αφανώς θα συλλέγουν πληροφορίες στα κέντρα ενδιαφέροντος.
Μετά τον εμπρησμό της Μόριας, στελέχη της ΕΛ.ΑΣ. φοβόντουσαν ότι ο επόμενος καταυλισμός που θα γίνει στόχος θα είναι αυτός της Σάμου. Οι φόβοι αυτοί επιβεβαιώθηκαν. Η πρώτη φωτιά ξέσπασε πριν από μία εβδομάδα και η δεύτερη χθες Κυριακή (αν και ακόμα είναι νωρίς για να εξακριβωθεί η αιτία για τη χθεσινή πυρκαγιά). Την περασμένη εβδομάδα, ωστόσο, οι Αρχές ταυτοποίησαν δύο άτομα, ένα με καταγωγή από τη Συρία και ένα από τη Γκάμπια, τα οποία χρησιμοποιούσαν το Facebook και το What’s Up για να διαδίδουν, σύμφωνα τουλάχιστον με το κατηγορητήριο, ότι η καταστροφή των κέντρων είναι ο μόνος τρόπος να φύγουν οι πρόσφυγες από το νησί της Σάμου.
Τόσο στην περίπτωση της Μόριας, όσο και της Σάμου, η ΕΛ.ΑΣ. ήθελε πάση θυσία να εξιχνιαστούν γρήγορα οι υποθέσεις, ούτως ώστε να περάσει το μήνυμα ότι εντοπίζονται και συλλαμβάνονται οι υπαίτιοι. Στόχος ήταν, εκτός του αυτονόητου (να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη οι δράστες), οι συλλήψεις να λειτουργήσουν αποτρεπτικά για τυχόν επίδοξους μιμητές.
Όπως λένε αξιόπιστες πηγές ενημέρωσης, τόσο στην περίπτωση της Μόριας όσο και στην περίπτωση της Σάμου, οι αστυνομικοί της Ασφάλειας και της Αντιτρομοκρατικής αξιοποίησαν «insider» για τη συλλογή κρίσιμων πληροφοριών που οδήγησαν σε συλλήψεις.
Στην υπόθεση του εμπρησμού της Μόριας καθοριστική ήταν η κατάθεση αλλοδαπού που «ξεδίπλωσε» τις έρευνες σε σχέση με τους «πρωταγωνιστές» του εμπρησμού, ενώ στην υπόθεση της Σάμου καθοριστική ήταν η «κουβέντα» των αστυνομικών με αλλοδαπό που ζει στον καταυλισμό και γνώριζε «πρόσωπα και καταστάσεις».
Όπως χαρακτηριστικά εξηγούν αστυνομικές πηγές, «τέτοιου είδους υποθέσεις είναι σχεδόν αδύνατο να εξιχνιαστούν εάν πρώτα δεν βρεθεί κάποιος από μέσα να μιλήσει». Σε νησιά με μεγάλους καταυλισμούς προσφύγων και μεταναστών έχει παρατηρηθεί ότι έχουν δημιουργηθεί ομάδες στα social media και σε κρυπτογραφημένες εφαρμογές που αριθμούν από δεκάδες έως εκατοντάδες χρήστες. Η πλειονότητα των συμμετεχόντων είναι φιλήσυχοι πρόσφυγες, που απλά επιθυμούν να ενημερώνονται για τις εξελίξεις που τους αφορούν. Σε αυτές τις ομάδες, ωστόσο, παρατηρείται ότι παρεισφρέουν άτομα που επιδιώκουν τον ξεσηκωμό, χωρίς κανείς να γνωρίζει τα πραγματικά κίνητρά τους (χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι υποκινούνται από εξωγενείς παράγοντες).
Ο εμπρησμός της Μόριας, πάντως, όπως λένε στελέχη της ΕΛ.ΑΣ., ήταν μία καλή αφορμή για τις Αρχές να επανεξετάσουν το θέμα του πληροφοριακού δικτύου στους καταυλισμούς. Και αυτό διότι η αποτροπή είναι θέμα εξαιρετικά κρίσιμης σημασίας, καθώς ένας εμπρησμός που αφήνει άστεγους χιλιάδες ανθρώπους λειτουργεί αποσταθεροποιητικά για ολόκληρο το νησί. Πολλώ δε μάλλον όταν καταστρέφονται εγκαταστάσεις των υπηρεσιών ασύλου και έγγραφα.
Το επόμενο διάστημα οι αστυνομικές υπηρεσίες θα βρίσκονται σε εγρήγορση στα νησιά που σηκώνουν το μεγαλύτερο «βάρος», καθώς υπάρχει ανησυχία ότι μπορεί κάποιοι να επιχειρήσουν να διαδώσουν το «μήνυμα» ότι ο εμπρησμός της Μόριας ήταν «επιτυχής» και επίσπευσε τις διαδικασίες μεταφοράς των μεταναστών στο νησί. Οι Αρχές έχουν βάλει στο μικροσκόπιο ΜΚΟ που δεν είναι αναγνωρισμένες, οι οποίες διερευνώνται για τυχόν σχέσεις με άτομα που υποκινούν εξεγέρσεις εντός των καταυλισμών.