21 Αυγούστου 2018, η ημέρα που ολοκληρώνεται κι επισήμως το τρίτο πρόγραμμα στήριξης κι η Ελλάδα θα πρέπει πλέον να καλύπτει μόνη της τις χρηματοδοτικές της ανάγκες. Μια συμβολική ημέρα για τη χώρα μετά από 8 χρόνια μνημονίων και άνω του 25% μείωσης του ΑΕΠ της. Η Ελλάδα έλαβε από τους επίσημους δανειστές της δάνεια με χαμηλό επιτόκιο συνολικού ύψους 285 δις ευρώ (δηλαδή το 83% του συνολικού της χρέους, που στις 31.3.2018 ήταν ύψους 343,7 δις ευρώ, βάσει των επίσημων στοιχείων του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους). Τα δάνεια αυτά ήταν τα μεγαλύτερα που έχουν δοθεί στην παγκόσμια ιστορία από επίσημους φορείς σε κράτος. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι δύο μεγαλύτερες χρεωκοπίες κρατών (μετά της Ελλάδος) ήταν της Αργεντινής το 2001 και της Ρωσίας το 1998, ονομαστικού ύψους (σε δολάρια) 82 δις και 72 δις αντιστοίχως.
Μια συμβολική ημέρα λοιπόν, αλλά μόνο για τους ιστορικούς του μέλλοντος, αφού η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ έχει ήδη νομοθετήσει νέα μέτρα λιτότητας έως το 2022 και έχει δεσμευτεί σε υπέρ-πλεονάσματα μέσου ύψους 3,4% για μια δεκαετία και 2,2% για τη συνέχεια (έως το 2060). Έχει επίσης δεσμεύσει τη δημόσια περιουσία έως το 2115 (για 99 έτη) και συμφώνησε η χώρα να δέχεται ενισχυμένη εποπτεία κάθε τρίμηνο από τους δανειστές της για πολλά ακόμα χρόνια. Ποιος αντικειμενικός παρατηρητής θα ονόμαζε κάτι τέτοιο έως το τέλος της λιτότητας και των θυσιών των πολιτών; (όπως έκανε από την Ιθάκη ο Α. Τσίπρας)
Σήμερα η χώρα βρίσκεται στο ίδιο περίπου σημείο που βρισκόταν στο τέλος του 2014, έχοντας όμως χάσει οριστικά τα 4 καλά χρόνια υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και νομισματικής χαλάρωσης (QE) που επικράτησαν παγκοσμίως. Μα απλά λόγια, η κυβέρνηση αυτή με τις επιλογές της κατόρθωσε κατά τη διάρκεια της 4ετίας που έβρεχε λεφτά παγκοσμίως, η Ελλάδα να κρατά μια τεράστια ομπρέλα, αν κι ήταν τόσο διψασμένη έστω και για λίγα απ’ αυτά τα κεφάλαια. Το πισωγύρισμα της χώρας το Α’ εξάμηνο του 2015 κόστισε ακριβά σε όλους τους Έλληνες και είναι πλέον μη αναστρέψιμο.
Μετά την εθνική τραγωδία από τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, η εικόνα της κυβέρνησης υπέστη ένα νέο τεράστιο πλήγμα που γιγαντώθηκε περαιτέρω από την αλαζονική κι ερασιτεχνική επικοινωνιακή διαχείριση που έκανε. Το γεγονός αυτό ακύρωσε τα σχέδια του Μαξίμου για επικοινωνιακές φιέστες σε όλη την Ελλάδα με αφορμή την έξοδο από τα μνημόνια. Η προσπάθεια αντίστροφής του πολύ αρνητικού κλίματος για την κυβέρνηση θα γίνει με άλλους τρόπους. Ξεκίνησε με το διάγγελμα του Α. Τσίπρα στην Ιθάκη, γεμάτο ιστορικούς συμβολισμούς αλλά και έντονα διχαστικό λόγο. Η συνέχεια θα γίνει με τον ευρύ ανασχηματισμό, που θα οδηγήσει την κυβέρνηση έως τις πλέον πολωμένες βουλευτικές εκλογές της Μεταπολίτευσης.
Έπειτα, στη ΔΕΘ που πλησιάζει, θα ακούσουμε για το «Πρόγραμμα Θεσσαλονίκης ΙΙ», με σειρά εξαγγελιών για κοινωνικά μερίσματα, φόρο-ελαφρύνσεις, προσωρινή ματαίωση των περικοπών των συντάξεων του 2019, μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, κλπ. Είναι σίγουρο ότι όλα αυτά θα ειπωθούν από τον Αλέξη Τσίπρα χωρίς δισταγμούς, μαζί με μια έμμεση υπόσχεση για «ανυπακοή» και «ρήξη» με τους δανειστές, αν αυτοί διαφωνήσουν με τις εξαγγελίες του. Μια ηρωική έξοδος θα ήταν ιδανική για αυτόν λίγο πριν απ’ τις εκλογές, θα συσπείρωνε υπέρ του μέρος των παλιών «αντιμνημονιακών» ψηφοφόρων που έχουν μείνει σπίτι τους από το καλοκαίρι του 2015. Άλλωστε γιατί να έχει οποιοδήποτε δισταγμό να εξαγγείλει παροχές, όταν γνωρίζει ότι δεν θα είναι αυτός που θα κληθεί να τις εφαρμόσει;
Το επόμενο εξάμηνο ο αποκλειστικός στόχος της κυβέρνησης θα είναι να καλύψει μέρος της δημοσκοπικής ψαλίδας με την Ν.Δ., με εξαγγελίες, οικονομικές παροχές, ανακίνηση παλαιότερων υποθέσεων διαφθοράς Ν.Δ./ΠΑΣΟΚ, ακραία πόλωση και σκληρό ροκ. Το τέλος αυτού του εξάμηνου κύκλου θα αποτελέσει η ψήφιση στη Βουλή της συμφωνίας των Πρεσπών, με τη στήριξη κάποιων βουλευτών από το Ποτάμι και κάποιους ανεξάρτητους. Αν και ορισμένοι πιστεύουν ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα προτιμήσει να αφήσει την καυτή πατάτα της ψήφισης της συμφωνίας αυτής στον Κυριάκο Μητσοτάκη, θεωρώ ότι αυτό δεν θα συμβεί και η συμφωνία θα περάσει από αυτήν τη Βουλή. Οι λόγοι είναι δύο:
Πρώτον, οι δεσμεύσεις που έχει λάβει ο Α.Τσίπρας απέναντι στους ξένους παράγοντες που επιθυμούν τη επίλυση του θέματος (ΗΠΑ, Γερμανία, κλπ) που πιθανότατα συνδέονται και με κάποιες παραχωρήσεις από την Άνγκελα Μέρκελ (π.χ. εξάμηνη παράταση της περικοπής των συντάξεων του 2019).
Δεύτερον, η ψήφιση της συμφωνίας από την παρούσα Βουλή θα δώσει τη δυνατότητα στον Πάνο Καμμένο για ηρωική έξοδο από την κυβέρνηση και για προσπάθεια συσπείρωσης κάποιων από τους παλαιούς ψηφοφόρους των ΑΝΕΛ, με την ελπίδα πολιτικής τους επιβίωσης. Ταυτόχρονα, ο Αλέξης Τσίπρας θα μπορέσει να ενισχύσει με αυτόν τον τρόπο την εικόνα του ως μετριοπαθή μεταρρυθμιστή ηγέτη του προοδευτικού χώρου, αφού το όποιο πολιτικό κόστος το έχει ήδη λάβει υπογράφοντας στις Πρέσπες τη συμφωνία πριν λίγους μήνες.
Το επόμενο διάστημα αναμένεται να ζήσουμε ένα πολύ τεταμένο πολιτικό κλίμα, στο οποίο θα κυριαρχήσουν οι αλληλοκατηγορίες για διαφθορά και πολιτική ανικανότητα και οι εξαγγελίες για παροχές μετεκλογικά, ιδιαίτερα από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ, που γνωρίζει εξαρχής ότι δεν θα χρειαστεί να τις εφαρμόσει στην πράξη. Το κλίμα ευφορίας που θα προσπαθήσει να καλλιεργήσει η κυβέρνηση με αφορμή την έξοδο από τα μνημόνια και τις εξαγγελίες στη ΔΕΘ δεν θα κρατήσει πολύ και η μεγάλη δυσαρέσκεια (έως απέχθεια) της πλειοψηφίας των πολιτών εναντίον της θα γιγαντωθεί γρήγορα.
Εντός του Σεπτέμβρη οι πολίτες θα κληθούν να βάλουν ξανά το χέρι στην τσέπη για να πληρώσουν τον Φόρο Εισοδήματος, τον ΕΝΦΙΑ, τις εισφορές ΕΦΚΑ, τα δάνεια τους, τα πρώτα σχολικά έξοδα και θα συνειδητοποιήσουν για άλλη μια φορά ότι το μνημόνιο έληξε, αλλά οι ίδιοι εξακολουθούν να τα φέρνουν βόλτα με μεγάλη δυσκολία. Θα διαπιστώσουν ότι τελικά οι θυσίες τους δεν τέλειωσαν ακόμα και οι κατασχέσεις από το κράτος και τις τράπεζες τους περιμένουν στη γωνία.
Τότε η ανάμνηση από το πανηγυρικό πρωθυπουργικό διάγγελμα στην Ιθάκη θα μοιάζει τόσο μακρινή αλλά και εξοργιστική ταυτόχρονα. Τότε θα ξεκινάει το οριστικό τέλος αυτής της κυβέρνησης, που θα εξελιχθεί ραγδαία και θα είναι παταγώδες και αναπόφευκτο.
Διότι, ένα διάγγελμα δεν φέρνει την Άνοιξη…