Κρύβει ένα μυστήριο η φωτογραφία. Φυλακίζει στιγμές που μπορούν να σαγηνεύσουν, ξεκλειδώνει αυθόρμητες εκφράσεις και μεταφέρει τον θεατή σε μέρη που δεν έχει επισκεφτεί, σε εποχές που δεν έχει ζήσει…
Αυτή η αστείρευτη γοητεία των φωτογραφιών του Robert McCabe, ήταν η αιτία για μια επίσκεψη στους Δελφούς λίγο πριν «δύσει» η έκθεση «Η Ελλάδα μετά τον πόλεμο, τα χρόνια της ελπίδας»…
Η άφιξη μας στον χώρο ήταν μια ασπροσδόκητη συνάντηση με πολλά «παράθυρα» τέχνης. Το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, το οποίο βρίσκεται μέσα σε μια δασική έκταση 100 στρεμμάτων είναι ένας μικρόκοσμος πολιτισμού που «απομονώνει» ευχάριστα και ηρεμεί τον επισκέπτη. Εκτός από το Συνεδριακό Κέντρο με τις αίθουσες των εκθέσεων, των σεμιναρίων και τη βιβλιοθήκη, στο πολιτιστικό κέντρο βρίσκεται το υπαίθριο θέατρο «Φρύνιχος», αλλά και ο ξενώνας, μια ξενοδοχειακή μονάδα με εστιατόριο και σαράντα τέσσερα δωμάτια. Όλα έχουν θέα προς τον ελαιώνα της Άμφισσας και τον κόλπο της Ιτέας. Η πρώτη αίσθηση του επισκέπτη είναι ότι ταξιδεύει στον χρόνο, στη δεκαετία του 1960, στην εποχή των κινημάτων, των κοινωνικών ανατροπών και της εξέλιξης. Οι αρχιτεκτονικές λιτές γραμμές, οι σαγρέ τοίχοι, η γυάλινη πολυγωνική οροφή του καθιστικού, τα έργα τέχνης που στολίζουν διάφορες γωνιές του χώρου, αποτελούν μια γλυκιά αναφορά σε μια δεκαετία που η Ελλάδα ξανάβρισκε τις ισορροπίες της. Έτσι ισορροπημένα και καλαίσθητα είναι όλα τα στοιχεία που βρίσκονται στον ξενώνα, αλλά και γύρω από αυτόν. Η βόλτα στους κήπους και στον πευκώνα, αποτελεί μια πρωτόγνωρη εμπειρία σε ένα πάρκο γλυπτικής, όπου εκθέτονται διάσπαρτα έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, όπως Γιώργου Ζογγολόπουλου, Κώστα Τσόκλη, Κώστα Βαρώτσου, Takis, Γιάννη Παρμακέλη, Λυδία Βενιέρη, Πατρίτσια Μολινάρι, Μισέλ Ζεράρντ και άλλων.
Η έκθεση «Η Ελλάδα μετά τον πόλεμο, τα χρόνια της ελπίδας»
Το απόγευμα μας βρήκε μέσα στο συνεδριακό κέντρο σε μια προγραμματισμένη ξενάγηση για την έκθεση του Robert McCabe. Οι φωτογραφίες του, ένα αφιέρωμα στη μεταπολεμική Ελλάδα, αποτελούν μια κατάθεση ψυχών που ξεδιπλώνεται μέσα από το διεισδυτικό φακό του. Εκφράσεις καθημερινότητας μιας άλλης εποχής, μιας Ελλάδας βουτηγμένης στη φτώχεια, όπου τα γαϊδουράκια και τα μουλάρια αποτελούσαν βασικό μέσο μεταφοράς, τα παιδιά και οι εργάτες κυκλοφορούσαν συχνά ξυπόλητοι και οι γυναίκες προμηθεύονταν το βασικότερο αγαθό, το νερό, από τις κεντρικές βρύσες και στη συνέχεια το μετέφεραν με τις στάμνες στα σπίτια τους. Ήταν όμως ένας λαός αγνός, γεμάτος κέφι, περήφανος, με ζεστασιά και φιλόξενο πνεύμα. Αυτά ήταν τα χαρακτηριστικά, όπως ο ίδιος ο McCabe έχει δηλώσει, που τον κέρδισαν, ώστε να αφιερώσει πολλά φωτογραφικά φιλμ σε έναν τόπο άγνωστο γι αυτόν μέχρι το 1950. Όσες φορές κι αν δει κάποιος τις φωτογραφίες του διεθνώς πολυβραβευμένου καλλιτέχνη, η συγκίνηση και η ευαισθησία που προκαλούν δεν αλλάζει, γιατί αποτελούν τη φωτογραφική εξιστόρηση μιας δύσκολης και μακρινής εποχής.
Αρχαιολογικό Μουσείο
Η φωτογραφική διαδρομή στο παρελθόν συνεχίστηκε το επόμενο πρωί… Επισκεφτήκαμε το αρχαιολογικό μουσείο, όπου φιλοξενεί μέρος του έργου με τον τίτλο «Οι Δελφοί τη δεκαετία του 1950 με τον φακό του Robert McCabe». Είκοσι έξι επιλεγμένες ασπρόμαυρες φωτογραφίες, στέκονται με σεβασμό πλάι στα εκθέματα του μουσείου, δημιουργώντας μια ήρεμη συνομιλία, έναν αρμονικό διάλογο, μια συνέχεια με τα αιώνια έργα. Από τις πιο εντυπωσιακές φωτογραφίες είναι αυτή που απεικονίζει τον φωτογράφο του αρχαιολογικού χώρου, τότε που η λήψη εικόνων γινόταν μόνο από επαγγελματίες και οι φωτογραφιζόμενοι αδημονούσαν να εμφανιστεί το «πουλάκι», το φωτογραφικό φλας, για να χαμογελάσουν.
«Φιλέω»
Λίγο πριν πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής, κάναμε βόλτα στο κέντρο των Δελφών. Μικρό, γραφικό, με τουριστικά καταστήματα και καφέ, που στέκονται παραταγμένα στη σειρά ελκύοντας τους περαστικούς. Κάναμε στάση στο «Φιλέω», το οποίο ξεχωρίσαμε για το όνομα του, αλλά μας κέρδισε με τη φιλοξενία του. Εξάλλου, η λέξη φιλέω προέρχεται από το ομώνυμο αρχαίο ρήμα που δείχνει συμπάθεια, αγάπη, μια έκφραση τρυφερότητας, ένα φιλί με πολλές ερμηνείες. Η θέα από το μπαλκόνι του καθηλωτική, η εξυπηρέτηση μοναδική και ο περιβάλλοντας χώρος έχει την ταμπέλα του πολυμορφικού, μια και διαθέτει μικρά χειροποίητα έργα τέχνης, αλλά και τοπικά εδέσματα.
Οι ώρες πέρασαν γρήγορα αφήνοντας μια αίσθηση ανικανοποίητου… Ανηφορίζοντας στους ξενώνες του Ευρωπαικού Πολιτιστικού Κέντρου, δώσαμε την υπόσχεση ότι θα επιστρέψουμε. Εξάλλου και οι αετοί του Δία γύρισαν όλο τον κόσμο, αλλά επέστρεψαν στο κέντρο του, στους Δελφούς…
Μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν, ένα σύγχρονο - πράσινο έργο για το μέλλον
Υπήρχε ένα όραμα για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Το όραμα ενός παγκόσμιου πνευματικού κέντρου. Οι πρώτες σκέψεις και οι συζητήσεις είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίς, από τη δεκαετία του ’30, μαζί με τον απόηχο των δελφικών εορτών. Χρειάστηκε να περάσουν τριάντα έξι χρόνια για να πραγματοποιηθεί η τελετή θεμελίωσης των συνεδριακών εγκαταστάσεων και άλλα έντεκα για να ολοκληρωθεί το κέντρο, το οποίο ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, σε σχέδια του καθηγητή αρχιτεκτονικής Κώστα Κιτσίκη και του αρχιτέκτονα Αντώνη Λαμπάκη. Σύντομα πολλά θα αλλάξουν… Τον Δεκέμβριο οι πόρτες του Συνεδριακού Κέντρου θα κλείσουν για να μπει σε μια τροχιά εκσυγχρονισμού. Στα τέλη του 2025, όπου αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί τα έργα, μια νέα εποχή θα ξεκινήσει με την εικόνα και τη λειτουργία ενός πράσινου, ενεργειακά αναβαθμισμένου, μοντέρνου και καλαίσθητου κτιρίου. Σχεδόν έντεκα εκατομμύρια είναι ο προϋπολογισμός που έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάπτυξης. Η προγραμματική σύμβαση υπογράφηκε στις αρχές του περασμένου Μαΐου από την υπουργό πολιτισμού και αθλητισμού, κα Λίνα Μενδώνη και από τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου του κέντρου, τον καθηγητή του Χάρβαρντ, Παναγιώτη Ροιλό.
Εκτός από τις συνεδριακές υποδομές, αλλαγές θα γίνουν και στο χώρο του ξενώνα, κυρίως λειτουργικές και πάντα με σεβασμό για να μην αλλοιωθεί ο αρχιτεκτονικός του χαρακτήρας.
Όπως μας τόνισε ο προϊστάμενος επικοινωνίας του κέντρου, κ. Περικλής Σπάτουλας, τόσο ο διευθυντής, ο καθηγητής Ανδρέας Γκόφας, όσο και η πρόεδρος του συλλόγου των φίλων του Ε.Π.Κε.Δ., κα Δήμητρα Κ. Φιλίππου, έχουν αφοσιωθεί στην υλοποίηση αυτού του έργου, που θα εξυπηρετήσει διεθνή πολιτιστικά συμφέροντα και θα βοηθήσει στην ανάπτυξη πολιτιστικών στοιχείων που ενώνουν τους λαούς της Ευρώπης.