Οι Ιρανοί εκλέγουν νέο πρόεδρο σήμερα, σε μία κούρσα που κυριαρχείται από σκληροπυρηνικούς υποψήφιους, οι οποίοι βρίσκονται κοντά στον Ανώτατο Ηγέτη Αγιατολάχ Αλι Χαμενεΐ, ενώ η λαϊκή δυσαρέσκεια λόγω οικονομικών δυσχερειών και γενικής καταπίεσης, αναμένεται να κρατήσει στο σπίτι πολλούς Ιρανούς που επιθυμούν αλλαγή.
Φαβορί θεωρείται ο Εμπραχίμ Ραΐζι, ένας σκληροπυρηνικός δικαστής και Σιίτης κληρικός, που σύμφωνα με αναλυτές και γνώστες της κατάστασης στην χώρα, αντιπροσωπεύει την πιο τρομακτική πλευρά του κατεστημένου ασφαλείας.
Ωστόσο, οι ελπίδες των Ιρανικών αρχών για υψηλή συμμετοχή στις εκλογές και ενίσχυση της δύναμής τους, μπορεί να διαψευσθούν, καθώς οι επίσημες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μόνο 40% των 59 εκατομμυρίων Ιρανών που έχουν δικαίωμα ψήφου θα προσέλθουν στις κάλπες.
Οι επικριτές της κυβέρνησης αποδίδουν την αποχή τόσο στον θυμό για την οικονομία που έχει καταστραφεί λόγω των κυρώσεων των ΗΠΑ, όσο και στην έλλειψη επιλογών, καθώς μία σκληροπυρηνική εκλογική επιτροπή απαγόρευσε τη συμμετοχή ισχυρών μετριοπαθών και συντηρητικών υποψηφίων στις εκλογές.
Στην κούρσα της διαδοχής του πραγματιστή προέδρου Χασάν Ρουχανί, μετέχουν πέντε σκληροπυρηνικοί που συμφωνούν με τις αντιδυτική γραμμή του Χαμενεΐ - μεταξύ των οποίων ο Ραΐζι και ο πρώην διαπραγματευτής για τα πυρηνικά, Σαΐντ Τζαλίλι.
Η περιορισμένη επιλογή υποψηφίων δείχνει την πτώση των πραγματιστών πολιτικών του Ιράν, οι οποίοι αποδυναμώθηκαν όταν η Ουάσιγκτον εγκατέλειψε το 2015 την συμφωνία για τα πυρηνικά και επέβαλε νέες κυρώσεις, οι οποίες εμπόδισαν την προσέγγιση με την Δύση.
″Εχουν επιστρατεύσει τα πάντα, για να κάνουν πρόεδρο ένα συγκεκριμένο πρόσωπο” δήλωσε ο μετριοπαθής υποψήφιος Μοσέν Μεχραλιζαντέχ, κατά την διάρκεια τηλεοπτικού ντιμπέιτ.
Και ναι μεν οι υποστηριτκές του καθεστώτος αναμένεται να ψηφίσουν κανονικά, αλλά εκατοντάδες διαφωνούντες, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό, έχουν κάνει έκκληση για μποϊκοτάζ των εκλογών. Ανάμεσά τους και ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Μιρ-Χοσεΐν Μουσαβί, ο οποίος βρίσκεται σε κατ οίκον περιορισμό από το 2011.
″Στέκομαι στο πλευρό εκείνων που έχουν κουραστεί από τις ταπεινωτικές και νοθευμένες εκλογές και δεν θα υποχωρήσουν απέναντι σε παρασκηνιακές, και μυστικές και αθέατες αποφάσεις” δήλωσε ο Μουσαβί, σύμφωνα με ιστοσελίδα της αντιπολίτευσης.
Ο Μουσαβί ήταν υποψήφιος στις εκλογές του 2009, μαζί με τον μεταρρυθμιστή Μεχτί Καρουμπί. Μαζί ηγήθηκαν των Ιρανών που ήταν υπέρ της μεταρρύθμισης κι είχαν οργανώσει τις μαζικές διαδηλώσεις όταν ο σκληροπυρηνικός Μαχμούντ Αχμαντινεζάντ κέρδισε τις εκλογές, που θεωρήθηκαν νοθευμένες.
Εκτελέσεις
Αν ο σκληροπυρηνικός Ραΐζι κερδίσει τις σημερινές εκλογές, θα αυξήσει τις πιθανότητές του να διαδεχθεί κάποια στιγμή τον Χαμενεΐ, ο οποίος υπηρέτησε δύο προεδρικές θητείες πριν γίνει Ανώτατος Ηγέτης.
Ομάδες υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν κατηγορήσει τον Ραΐζι, ο οποίος έχασε στις εκλογές του 2017 από τον Ρουχανί, για τον ρόλο τους στις εκτελέσεις χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων το 1988. Το 2019, ο Ραΐζι είχε τοποθετηθεί επικεφαλής του δικαστικού σώματος του Ιράν από τον Χαμενεΐ.
Παρ′ όλα αυτά, οι Ιρανοί δεν αποκλείουν και το αναπάντεχο.
Στις προεδρικές εκλογές του 2005, ο Αχμαντινεζάντ, γιός σιδερά και πρών μέλος της Επαναστατικής Φρουράς, δεν ήταν φαβορί όταν επικράτησε του πρώην προέδρου Ακμπαρ Χασεμί Ραφσαντζανί.
″Οι πιθανότητες να μας εκπλήξει ο Τζαλίλι, δεν πρέπει να υποτιμηθούν” δήλωσε ο αναλυτής Σαΐντ Λεΐλάζ.
Παρ′ όλο που ο Χαμενεΐ δεν έχει δείξει ανοιχτά την προτίμησή του για κανέναν υποψήφιο, αναλυτές υποστηρίζουν ότι θα προτιμούσε κάποιον πιστό του καθεστώτος, όπως ο Ραΐζι ή ο Τζαλίλι.
Οι εκλογές αναμένεται να δρομολογήσουν σημαντικές αλλαγές στην εξωτερκή και πυρηνική πολιτική του Ιραν, που ακολουθεί ο Χαμενεΐ. Αλλά ένας σκληροπυρηνικός πρόεδρος θα ενίσχυε την θέση του στο εσωτερικό.
Η κατεστραμμένη οικονομία του Ιράν αποτελεί άλλον έναν σημαντικό παράγοντα.
Για να κερδίσουν την ψήφο των ανθρώπων που αγωνίζονται να εξασφαλίσουν ένα πιάτο φαγητό, οι υποψήφιοι έχουν υποσχθεί δημιουργία εκαμμυρίων θέσεων εργασίας, αντιμετώπιση του πληθωρισμού και χρήματα για τα χαμηλά εισοδήματα. Παρ′ όλα αυτά, δεν έχουν πει πού θα βρεθούν τακεφάλαια για να πραγματοποιήσουν τις υποσχέσεις τους.
Ολοι οι υποψήφιοι υποστηρίζουν τις συνομιλίες μεταξύ του Ιράν και της Δύσης για ζωντανέψει η συμφωνία του 2015 για τα πυρηνικά και να σταματήσουν οι κυρώσεις.
Αλλά ο μετριοπαθής υποψήφιος Αμπντολνασέρ Χεματί δήλωσε ότι οι σκληροπυρηνικοί επιθυμούν την ένταση με την Δύση, ενώ κάποιες εταιρείες κερδίζουν μεγάλα ποσά, παρακάμπτοντας τις κυρώσεις.