Ο Λορέντζο Νεράντζης θα πραγματοποιήσει το τελευταίο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη- «Διός θέλοντος και καιρού επιτρέποντος» όπως μου λέει ο ίδιος γελώντας- μια πεζοπορική διαδρομή που θα ενώνει 12 καταφύγια του Ολύμπου, του βουνού των 12 θεών.
Σκοπός του εγχειρήματος του Λορέντζο είναι η ενίσχυση της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης μέσω crowdfunding (https://gogetfunding.com/olympus-12-refuge-trail/?lang=el) στο οποίο όλοι μπορούμε να συμμετάσχουμε με τον «οβολό» μας.
Μικρός κόπος, καλός ο σκοπός.
«Είμαι βέρος Σαλονικιός με Ιταλίδα μαμά», λέει ο Λορέντζο. «Ο πατέρας μου ήταν για πολλά χρόνια πολεμικός ανταποκριτής της ΕΡΤ και κάπως έτσι κόλλησα από μικρός το «μικρόβιο» του ταξιδευτή. Έζησα αρκετά χρόνια σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής και μου αρέσει να αποτυπώνω τις εμπειρίες μου σε κείμενα αλλά και να φωτογραφίζω: τοπία και ανθρώπους από χώρες μακρινές».
-Να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας από αυτά τα μακρινά μέρη πριν καταλήξουμε στον Όλυμπο;
- Η πιο δυνατή εμπειρία της ζωής μου ήταν σίγουρα το Μαλάουι, γιατί άλλαξε παντελώς την οπτική μου για το τι είναι σημαντικό στην ζωή. Έζησα ενάμιση χρόνο σε μια χώρα ανέγγιχτη από τον δυτικό πολιτισμό, η οποία συγκαταλέγεται ανάμεσα στις φτωχότερες του κόσμου- το 75% του πληθυσμού ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, χωρίς βασικά αγαθά, όπως ρεύμα και τρεχούμενο νερό. Μπορεί οι περισσότεροι να φτιάχνουν στο μυαλό τους εικόνες δυστυχίας και μιζέριας, όμως το Μαλάουι είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που έρχεται να αποδομήσει αυτή την ιδέα.
«Παρά τον καθημερινό Γολγοθά των κατοίκων του για τα στοιχειώδη, οι ίδιοι δε χάνουν ποτέ το χαμόγελό τους, την καλή τους διάθεση και, κυρίως, μια περήφανη, αγέρωχη στάση μπροστά στις δυσκολίες της ζωής. Οι Μαλαουϊανοί είναι άνθρωποι τόσο ευγενικοί και καλοσυνάτοι που έχουν δώσει στη χώρα το προσωνύμιο «Η Ζεστή Καρδιά της Αφρικής». Και ό,τι κάνουν, το πετυχαίνουν σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον, μιας και τα σύνορα μεταξύ ανθρώπου και φύσης είναι απολύτως δυσδιάκριτα- οι άνθρωποι αυτοί μου έδωσαν ένα πολύτιμο μάθημα ζωής».
-Βρέθηκες εκεί για λόγους δουλειάς;
- Ναι, έχω σπουδάσει Οικονομικά στο ΑΠΘ και Ανθρώπινα Δικαιώματα στη Βενετία και τη Βουδαπέστη. Ο εργασιακός μου βίος περιστρέφεται γύρω από ανθρωπιστικά και αναπτυξιακά προγράμματα: έχω δουλέψει σε κοινότητα ιθαγενών στην Βραζιλία, σαν project manager στο Εκουαδόρ, ως οικονομικός ελεγκτής ευρωπαϊκού προγράμματος για την υποστήριξη φτωχών οικογενειών στο Μαλάουι.
«Στην Ελλάδα επέστρεψα το 2016, έχοντας κατά νου να μείνω μερικούς μήνες. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το πολιτισμικό σοκ που βίωσα όταν έφτασα Θεσσαλονίκη. Από μια χώρα που ζούσαν οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι που γνώρισα ποτέ μου, ακόμα και αν είχαν ελάχιστα υλικά αγαθά, γύρισα στην Ελλάδα, λίγους μήνες μετά το δημοψήφισμα, για να διαπιστώσω ότι οι άνθρωποι εδώ είχαν χάσει κάθε ελπίδα και θετική διάθεση».
-Τότε ξεκίνησε η ενασχόλησή σου με την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης;
- Όχι, την ΕΟΔ την πρωτογνώρισα το 2005 όταν συμμετείχα ως κάμεραμαν σε μια κοινή ελληνοτουρκική άσκηση στην Αδριανούπολη. Το 2006 παρακολούθησα το σχολείο βασικών γνώσεων της ομάδας και από τότε ασχολούμαι ενεργά, όσο βρίσκομαι στην Ελλάδα, με τις τηλεπικοινωνίες και την ορεινή διάσωση. Έχω πάρει μέρος σε πολλές ασκήσεις και επιχειρήσεις διάσωσης σε διάφορα πεδία στην Ελλάδα. Πριν από 3 χρόνια πήρα την άδεια του ραδιοερασιτέχνη κι έτσι ασχολούμαι πιο εντατικά με τον ασύρματο και τους ραδιοσταθμούς, ενώ είμαι εκπαιδευτής στο Τμήμα Έρευνας, Τεχνολογίας και Τηλεπικοινωνιών. Τα τελευταία χρόνια εργαζόμουν στην ΕΟΔ ως υπεύθυνος προώθησης και αξιοποίησης ενός ευρωπαϊκού έργου.
- Το τωρινό σου πρότζεκτ; Να μιλήσουμε για αυτό;
- Το «Ενώνοντας 12 καταφύγια του Ολύμπου» είναι μια πεζοπορική διαδρομή που περνάει από τα 12 γνωστότερα οργανωμένα καταφύγια και καταφύγια ανάγκης του Ολύμπου σε μια ενοποιημένη πορεία που θα διαρκέσει 10 ημέρες. Στις 22 Σεπτέμβρη θα ξεκινήσω από το καταφύγιο του Μπουντόλα που βρίσκεται πάνω από το Λιτόχωρο στα 1.000 μέτρα και θα καταλήξω ξανά εκεί, Διός θέλοντος και καιρού επιτρέποντος, την 1 Οκτώβρη. Το συνολικό μήκος της διαδρομής είναι 86,5 χιλιόμετρα και τα συνολικό θετικό υψόμετρο που θα διανύσω είναι περίπου τα 5.000 μέτρα.
Αναγκάστηκα να αφήσω δυο καταφύγια του Ολύμπου (Άνω Πηγάδι και ΚΕΟΑΧ) εκτός πορείας, γιατί απαιτούσαν επαναλαμβανόμενες διαδρομές με μεγάλες υψομετρικές διαφορές.
-Πως σου ήρθε η ιδέα αυτού του εγχειρήματος; Υπάρχουν αντίστοιχα παραδείγματα από το εξωτερικό;
Η αλήθεια είναι ότι η ιδέα ξεκίνησε σαν ένα σόλο ταξίδι εσωτερικής αναζήτησης. Μετά τον εγκλεισμό της καραντίνας είχα πραγματικά την ανάγκη να ζήσω μια δυνατή εμπειρία μόνος μου και να έρθω σε επαφή με τα βουνά και τη φύση. Σαν μια γενική ιδέα, όμως, ήταν κάτι που δούλευα για αρκετά χρόνια στο μυαλό μου. Στην Ισπανία είχα γνωρίσει αρκετούς περιπατητές που έκαναν το φημισμένο Santiago de Compostela και μου εξηγούσαν πόσο όμορφη πνευματική εμπειρία είναι να περπατάς για εβδομάδες ώστε να φτάσεις σε ένα προορισμό. Αλλά και στις Άνδεις, συνάντησα πεζοπόρους που βάδιζαν τα αρχαία μονοπάτια των Ίνκας από την Κολομβία μέχρι τη Βολιβία- ενώ στην Αφρική «πέτυχα» ένα παλικάρι που έκανε τον γύρο του κόσμου με το ποδήλατο.
«Εδώ στη Θεσσαλονίκη, όταν έχει καθαρή ατμόσφαιρα, έχουμε σε ένα μαγευτικό φόντο το πιο μυθικό βουνό του κόσμου. Το φαντάζεσαι ότι εκτός Ευρώπης υπάρχει πολύς κόσμος που νομίζει ότι ο Όλυμπος υπάρχει μόνο στην φαντασία των Ελλήνων, ότι είναι ένα φανταστικό μέρος όπου ζούσαν οι 12 Θεοί, κάτι σαν την Βαλχάλα των Βίκινγκς; Έχουμε ένα βουνό που συνδυάζει μύθο, ιστορία, φύση, μαγευτικά τοπία και σχετικά βατές διαδρομές. Γιατί να μην έχουμε και εμείς ένα δικό μας Santiago de Compostela;».
-Πόσο δύσκολη είναι η διαδρομή που θα ακολουθήσεις;
- Αν εξαιρέσεις ένα- δυο κομμάτια που απαιτούν μία σχετικά καλή φυσική κατάσταση, όλη η υπόλοιπη διαδρομή γίνεται σε γνωστά, καλά σηματοδοτημένα και βατά μονοπάτια. Επίτηδες προσπάθησα να κρατήσω την πορεία χωρίς απαιτητικές διαδρομές για δύο λόγους: πρώτον, δεν θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου έμπειρο ορειβάτη και άρα ήθελα να περπατήσω σε μέρη που θα ένιωθα άνετα και χωρίς φόβο ότι δεν θα «βγάλω» τη διαδρομή. Και, δεύτερον, γιατί ήθελα αυτή η διαδρομή να είναι πραγματοποιήσιμη από όλους, χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερος εξοπλισμός, εμπειρία ή φυσική κατάσταση. Στόχος μου ήταν η διαδρομή αυτή να μπορεί να επαναληφθεί και να είναι διαθέσιμη για οποιονδήποτε θα ήθελε να δει όλες τις πλευρές του Ολύμπου. Ευτυχώς, με το δίκτυο ραδιοσταθμών που έχουν στήσει τα μέλη της ΕΟΔ στην συχνότητα Mhz 146.500, ξέρω ότι κάθε στιγμή μπορώ να είμαι σε επαφή με την ΕΟΔ και τους συναδέλφους μου στη Θεσσαλονίκη.
- Πόσο σημαντικός είναι ο ασύρματος στο Βουνό;
Ένας καλός και αξιόπιστος ασύρματος στο ορεινό περιβάλλον είναι ένα εργαλείο το ίδιο χρήσιμο και απαραίτητο όσο ένα καλό κράνος ή ένα καραμπίνερ. Η μορφολογία του Ολύμπου δεν επιτρέπει να έχει σήμα το κινητό τηλέφωνο στα περισσότερα σημεία, έτσι ο ασύρματος είναι το μοναδικό μέσο από το οποίο μπορούμε να καλέσουμε σε βοήθεια. Σε περίπτωση κακοκαιρίας ή κρύου, όταν οι περισσότερες συσκευές συνήθως δεν λειτουργούν, ο ασύρματος είναι ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας μεταξύ ορειβατών, διασωστών και καταφυγίων. Η ΕΟΔ έχει εγκαταστήσει ασυρμάτους ανάγκης σε διάφορα σημεία του βουνού, ώστε ακόμα κι ένας ορειβάτης χωρίς ασύρματο να μπορέσει να έρθει σε επαφή σε περίπτωση ανάγκης. Έτσι θα μπορέσω κι εγώ να πραγματώσω αυτό το ταξίδι ως ένα σόλο ορειβατικό εγχείρημα, ξέροντας όμως ότι σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής των δέκα ημερών, οι συνάδελφοι μου θα είναι τόσο μακριά όσο το πάτημα ενός κουμπιού.
-Να μιλήσουμε Λορέντζο για τα καταφύγια ανάγκης; Και για το πόσο σημαντικά είναι αυτά για την επιβίωση σε ένα βουνό όπως ο Όλυμπος;
- Τα καταφύγια ανάγκης είναι άλλο ένα σημαντικό στοιχείο της ασφαλούς διαβίωσης (στο βουνό) που θέλω να αναδείξω σε αυτό το πρότζεκτ. Καταρχήν, οι περισσότεροι που μαθαίνουν ότι θα κάνω αυτό το ταξίδι, με ρωτάνε ξαφνιασμένοι «μα έχει ο Όλυμπος 12 καταφύγια;».
«Εκτός από τις κλασικές διαδρομές για το Οροπέδιο, τον Ενιπέα ή το μονοπάτι Ε4, ο Όλυμπος είναι μια οροσειρά με 55 κορυφές και περίμετρο 150 χμ. Παρά την αυξανόμενη τουριστική κίνηση τα τελευταία χρόνια, η νότια και η δυτική πλευρά δέχονται ελάχιστους επισκέπτες. Όμως, οι κορυφές Σχολιό, Χριστάκης, Καλόγερος, ο Άγιος Αντώνης δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα εντυπωσιακά τοπία του Οροπεδίου των Μουσών και του Μύτικα».
«Ειδικά τα καταφύγια ανάγκης στις πιο δύσβατες περιοχές του βουνού έχουν σώσει πολλούς ορειβάτες από τις άσχημες καιρικές συνθήκες που πολύ συχνά επικρατούν σε αυτά τα μεγάλα υψόμετρα. Η έλλειψη φαγητού και ανέσεων κάνει την διαβίωση αρκετά δύσκολη, άλλα ακριβώς αυτή η απομόνωση σε ένα τοπίο μοναδικής φυσικής ομορφιάς είναι που καθιστά τα καταφύγια ανάγκης τόσο ξεχωριστά».
-Ποιοί είναι οι στόχοι του πρότζεκτ σου λοιπόν;
- Θα ήθελα μέσω αυτής της πορείας να αναδειχθεί η σημασία της επιλογής ενός καλού εξοπλισμού αλλά και της σωστής προετοιμασίας- που αποτελούν και ένδειξη σεβασμού στο Βουνό. Έχοντας σαν βάση το καταφύγιο της Πετρόστρουγκας, εθελοντές της ΕΟΔ βρίσκονται στο βουνό καθημερινά, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ώστε να μπορούν να συνδράμουν άμεσα σε περίπτωση ατυχήματος. Η ΕΟΔ συνδράμει σε τουλάχιστον 15 ορειβατικά περιστατικά ετησίως, τα περισσότερα από τα οποία σημειώνονται στον Όλυμπο. Όμως, η ενημέρωση, η ατομική ευθύνη και η γνώση του μέχρι ποιο σημείο του βουνού μπορεί να φτάσει ο καθένας μας είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικές «δικλείδες ασφαλείας», ώστε να μειωθούν (στο ελάχιστο) τα ορειβατικά ατυχήματα και τα επικίνδυνα περιστατικά στο βουνό.
-Να αναφερθούμε με συγκεκριμένα παραδείγματα- από την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό- στην συνεισφορά της ΕΟΔ σε περιστατικά παροχής βοήθειας και διάσωσης;
- Ναι- αυτός είναι ο τελευταίος, αλλά ίσως σημαντικότερος στόχος του συγκεκριμένου εγχειρήματος: να προβάλω τον κρίσιμο ρόλο που έχει η ΕΟΔ σε πάμπολλες επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης τα τελευταία 20 χρόνια σε Ελλάδα και εξωτερικό. Η μακρά 25χρόνη ιστορία της περιλαμβάνει αποστολές σε χώρες όπου σημειώθηκαν καταστροφικοί σεισμοί, όπως στην Αλγερία (2003), το Μαρόκο (2004), το Πακιστάν (2005) και η Χιλή (2010). Η Ομάδα είχε κάνει την Ελλάδα διάσημη στα μεγαλύτερα μέσα του κόσμου το 2010, όντας η διασωστική οργάνωση που ανέσυρε τον τελευταίο επιζόντα στην Αιτή μετά από 12 μέρες στα συντρίμμια, τη στιγμή που όλα τα σωστικά συνεργεία είχαν σταματήσει τις έρευνες.
«Το 2016 η ΕΟΔ τιμήθηκε από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες με το βραβείο NANSEN για την προσφορά της στην θαλάσσια διάσωση, καθώς κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης βοήθησε πάνω από 5.000 ανθρώπους να φτάσουν με ασφάλεια στην ακτή. Οι εθελοντές της παίρνουν μέρος σε πάνω από 1.000 επιχειρήσεις κάθε χρόνο, προσφέροντας βοήθεια και διασώζοντας περισσότερους από 300 ανθρώπους που αντιμετωπίζουν κίνδυνο για τη ζωή τους. Ταυτόχρονα, εκπαιδεύουν πολίτες και μαθητές στην πρόληψη και την αυτοπροστασία σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών».
-Πως μπορούμε ως πολίτες να υποστηρίξουμε την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης ;
- Τα μέλη της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης χρειάζονται υποστήριξη για να συνεχίσουν να προσφέρουν βοήθεια σε όλους εκείνους που η ζωή τους βρίσκεται σε κίνδυνο. Οι εθελοντές της ΕΟΔ είναι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι που πιστεύουν στην ανιδιοτελή προσφορά- για αυτούς η μεγαλύτερη πληρωμή είναι το βλέμμα ευγνωμοσύνης ενός συνανθρώπου που μόλις βγήκε ζωντανός από μια χαράδρα, τα συντρίμμια ή την παγωμένη θάλασσα.
Παράλληλα με την πεζοπορική διαδρομή διοργανώνουμε λοιπόν μια καμπάνια crowd-funding με σκοπό την οικονομική ενίσχυση της οργάνωσης μέσω μικρο-δωρεών. Ακόμα και μια συμβολική δωρεά τους ενός ευρώ μπορεί να κάνει τη διαφορά, ενώ έχουμε ετοιμάσει και συλλεκτικά δώρα για όσους επιλέξουν (και μπορούν) να συνεισφέρουν μεγαλύτερα ποσά. Το χρηματικό ποσό που τελικά θα συγκεντρωθεί, θα διατεθεί για την αγορά εξοπλισμού ορεινής διάσωσης και ασυρμάτων για τα μέλη της ΕΟΔ.
«Γίνετε αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια», λέει ο Λορέντζο από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής στους πρόποδες του Ολύμπου.
«Εμείς επιχειρούμε, αλλά εσείς σώζετε».
Crowdfunding link:
Facebook «Ενώνοντας 12 καταφύγια του Ολύμπου»: