“Δεν θέλω να γίνω δυσάρεστος, αλλά πρέπει να μιλήσουμε για κάτι πολύ σοβαρό”. Κι όμως είναι τίτλος ταινίας και μάλιστα ελληνικής, στο τμήμα “Επίσημη πρώτη” του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ένας γιάπης, μαθαίνει πως είναι φορέας ενός σεξουαλικά μεταδιδόμενου νοσήματος, θανατηφόρου μόνο για τις γυναίκες, που έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας. Στην προσπάθειά του να βρει ποια του μετέδωσε τον ιό, συναντά όλες τις γυναίκες με τις οποίες έκανε σεξ τα τελευταία χρόνια, σε ένα επώδυνο ταξίδι στο παρελθόν που τον φέρνει αντιμέτωπο με τις επιλογές του και τελικά μετατρέπεται σε ταξίδι αυτογνωσίας. Περιμέναμε εδώ και χρόνια, με ανυπομονησία την επιστροφή του Γιώργου Γεωργόπουλου μετά το “Tungsten”, και η αναμονή άξιζε (πραγματικά αναρωτιόμαστε γιατί η ταινία δεν διαγωνίζεται στο Διεθνές).
Eννιά χρόνια μετά, ο σκηνοθέτης επιστρέφει με πρωταγωνιστή και πάλι τον Όμηρο Πουλάκη που χάνει το αυτάρεσκο ύφος του εραστή όταν καλείται να ανακοινώσει σε 5-6 γυναίκες την θανατική τους καταδίκη. Στο πλευρό του, ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος και ο Βαγγέλης Μουρίκης σε έναν εκπληκτικό ρόλο που θα συζητηθεί (ακόμα έχω στο μυαλό μου τον απόηχο της αλλοιωμένης από μια μηχανική συσκευή φωνής του).
Η ταινία ακολουθεί τη δομή της ταινίας “Broken Flowers” του Τζάρμους, όπου ο Μπιλ Μάρεϊ επέστρεφε στις παλιές σχέσεις του για να ανακαλύψει ποια είναι η μητέρα του γιου που δεν γνώριζε πως είχε. Μια πλειάδα ταλαντούχων γυναικών περνάνε από την κάμερα του Γεωργόπουλου: από την Ιωάννα Παππά μέχρι την Κόρα Καρβούνη, και από την Βίκυ Παπαδοπούλου μέχρι την Σίσσυ Τουμάση. Ο σκηνοθέτης Γιάννης Οικονομίδης κάνει ένα μικρό, αλλά χαρακτηριστικό πέρασμα στην ταινία. Ελπίζουμε να βρει διανομή σύντομα.
Δεν θέλω να γίνω δυσάρεστη αλλά πρέπει να μιλήσουμε για κάτι σοβαρό... Ούτε η ΕΡΤ, ούτε το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου έκανε συνέντευξη τύπου στο φετινό, επετειακό Φεστιβάλ. Ελπίζουμε, ο λόγος να είναι διότι είναι πολύ απασχολημένοι να χρηματοδοτούν το ελληνικό σινεμά, αφήνοντας τις φιέστες στο μόλις δύο ετών ΕΚΟΜΕ. Το οποίο, παρουσία του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκου Πιερρακάκη, και του Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολου Τζιτζικώστα, ανακοίνωσε στο κατάμεστο Μουσείο Φωτογραφίας, την δημιουργία κινηματογραφικών στούντιο Nu Boyana Hellenic Film Studios στη Θέρμη Θεσσαλονίκης. Ο Πάνος Κουάνης, παρουσίασε ένα όραμά του ετών που θα συντελέσει, όπως υπογράμμισε, στο να μεταμορφωθεί η Θεσσαλονίκη σε ένα κέντρο της οπτικοακουστικής παραγωγής για όλη την ΝΑ Ευρώπη. Μέσα στους επόμενους μήνες, είπε, θα εκδοθούν οι άδειες ώστε να αρχίσουν οι εργασίες σε μια περιοχή 83.000 στρεμμάτων στη Θέρμη, όπου αρχικά θα στηθούν 8 πλατό (στην πορεία θα φτάσουν τα 13), τα οποία “ήδη από την πρώτη χρονιά θα υποδεχθούν 2 κινηματογραφικές ταινίες και 1 τηλεοπτική σειρά”. Ανάμεσά τους και η ταινία “The Legend of Sinbad”, κατά τα λεγόμενα του Γιαρίβ Λέρνερ, παραγωγού και CEO των στούντιο Νu Boyana, που όπως και η Millennium, αποτελούν θυγατρικές μιας από της μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής ανεξάρτητων κινηματογραφικών ταινιών στο Χόλιγουντ, τη Nu Image (έχει, μαθαίνουμε, στο ενεργητικό της περί τις 400 ταινίες). Τα ελληνικά αυτά στούντιο θα είναι “αδερφάκια” των βουλγάρικων Nu Boyana, και όπως είπε ο κ.Τζιτζικώστας θα απασχολήσουν μόνιμα περι τους 100 επαγγελματίες, φέρνοντας βέβαια πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας όταν θα έρχονται ξένες παραγωγές στην χώρα μας. Ταυτόχρονα, “νέα άτομα από την περιοχή θα εκπαιδεύονται για να επανδρώσουν το εγχείρημα”. Η επένδυση αναμένεται να αγγίξει τα 20 εκατομμύρια ευρώ.Στα πηγαδάκια που ακολούθησαν, πολλοί ωστόσο εμφανίστηκαν επιφυλακτικοί με τους πανηγυρισμούς: πότε θα εκδοθούν αυτές οι άδειες; Στην Ελλάδα βρισκόμαστε, και οι σχετικές διαδικασίες είναι εφιαλτικές. Γιατί δεν διευκρινίστηκε η ακριβής θέση των στούντιο στην Θέρμη; Γιατί κανείς δεν δεσμεύτηκε για την ακριβή έναρξη λειτουργίας των στούντιο, που, σημειωτέον, πολλάκις στο παρελθόν έχουν εξαγγελθεί (αν και όχι τόσο επίσημα όσο χθες). Γιατί δημιουργούνται στούντιο μόλις 500 χιλιόμετρα μακριά από αυτά που ήδη λειτουργούν στην Βουλγαρία; Και τι γίνεται με αυτόν τον Σεβάχ (Sinbad) επιτέλους; Θα γυριστεί πράγματι στην Ελλάδα; Υποτίθεται πως θα είχε ήδη ξεκινήσει γυρίσματα στην χώρα μας.
Ο κύριος Πιερρακάκης πάντως είπε εμφατικά πως το Υπουργείο του θα στηρίξει και θα ενισχύσει το cash rebate (επιστροφή του 35% των δαπανών μιας ταινίας που γυρίζεται στην Ελλάδα). Παρεμπιπτόντως θα ήταν ενδιαφέρον να μας έλεγαν στη συνέντευξη τύπου του ΕΚΟΜΕ τι γίνεται με κάποιες πιο low budget ελληνικές παραγωγές που έχοντας εξασφαλίσει μια επιδότηση από την ΕΡΤ και το ΕΚΚ δεν δικαιούνται cash rebate, την ίδια στιγμή που τηλεοπτικές σειρές σε ιδωτικά κανάλια επωφελούνται από την ευεργετική -υποτίθεται για το σινεμά- αυτή ρύθμιση...
Η Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, συνεχίζει να μας εκπλήσσει με το υπέροχα εκφραστικό πρόσωπό της, και την γκάμα της: από άβουλη, αφελή νοικοκυρά και καθαρίστρια στην “Δουλειά της”, την βλέπουμε ως αστυνομικίνα που παίρνει μετάθεση στη Λέσβο στο “Αύριο περνάω απέναντι” της Σεπιντέ Φαρσί. Κουρασμένη, απογοητευμένη, κυνική αστυνομικός, που κάνει τις βρωμοδουλίτσες της χωρίς ωστόσο να έχει χάσει ολότελα την ανθρωπιά της. Όλα αλλάζουν όταν ερωτεύεται έναν Σύριο πρόσφυγα.
Ξένος, πρόσφυγας στην ίδια του τη χώρα, εμφανίζεται και ο έλληνας ήρωας της νέας, low budget ταινίας του Βασίλη Μαζωμένου “Εξορία” που, όπως μου είπε, αποφάσισε να κάνει εδώ και τώρα τη νέα του ταινία, χωρίς αναμονές. Ο (αντι)ήρωάς του Μαζωμένου, ένας σύγχρονος ηττημένος Οδυσσέας, δεν είναι ένας απελπισμένος μετανάστης. Είναι ένας απελπισμένος, εξαθλιωμένος Έλληνας που προσπαθεί να διαφύγει από την ίδια του τη χώρα με μια βάρκα. Όμως διασώζεται απο την ακτοφυλακή και τελικά περνά τα πάνδεινα σε μια εφιαλτική εκδοχή της Ελλάδας (ένα ανατριχιαστικο μέλλον; ή μήπως μια αλληγορία για το παρόν της;) όπου ο μόνος Θεός είναι τελικά ο Θεός του χρήματος, και η μόνη διέξοδος επιβίωσης είναι η κάθε λογής εκπόρνευση και ταπείνωση.
Το 60ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης οδεύει προς το τέλος του, με sold out προβολές και ουρές. Πηγαίνοντας από προβολή σε προβολή, σκεφτόμουν πόσο υπέροχο είναι να χρειάζεσαι μέσο για να δεις μια ελληνική ταινία, τη στιγμή που όλον τον υπόλοιπο χρόνο, οι εμπορικές αίθουσες κυνηγούν τον θεατή με το τουφέκι. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό: σε βάζεις σε σκέψεις να βλέπεις τρία παιδιά γυμνασίου μπροστά σου, να βλέπουν με ανοιχτό το στόμα μια ταινία (“Eμεις οι δύο” του Φιλίπο Μενεγκέτι) με πρωταγωνίστριες δύο ηλικιωμένες γειτόνισσες λεσβίες που έκρυβαν την σχέση τους επί 20 χρόνια από την οικογένειά τους. Δυό γυναίκες που θα μπορούσαν να ήταν η γιαγιά τους δηλαδή.
Διατρέχοντας το (υπερβολικά) πλούσιο πρόγραμμα του Φεστιβάλ, ξέρεις καλά πως δύσκολα θα έβλεπες αλλού μια ταινία όπως η “Κατάποση” (Κάρλο Μιραμπέλα-Ντέιβις) με ηρωίδα μια έγκυο “μπάρμπι” που ζει σε ένα χρυσό κλουβί και η οποία πάντα κατάπινε πράγματα, αλλά τώρα το κάνει και στη κυριολεξία: καταβροχθίζει πινέζες, μπαταρίες, σελίδες βιβλίων, κι άλλα μη βρώσιμα αντικείμενα (πρόκειται περί συγκεκριμένης πάθησης που ονομάζεται “αλλοτροφαγία”)...
Και σίγουρα δεν θα έβλεπες εύκολα σε “κανονική” προβολή, μια ταινία όπως η “Ηχω” από την Ισλανδία. Πώς γίνεται να μοιάζει με ποίηση ένα στατικό πλάνο από ένα αυτόματο πλυντήριο αυτοκινήτων, με την κίνηση των μηχανημάτων και την εκτόξευση του νερού να θυμίζει χορογραφία; Πώς γίνεται, χωρίς συγκεκριμένη ιστορία, και χωρίς πρωταγωνιστή, να σε καθηλώνει έτσι μια αλληλουχία φαινομενικά απλών καθημερινών σκηνών με ανθρώπους της διπλανής πόρτας που απλώς ζουν την ζωή τους στην παγωμένη Ισλανδία;
Ενας μαύρος αθλητής κάνει σολάριουμ (!) και λεει στους δικούς του πως νοιώθει κατάθλιψη εκεί, στον Βορρά . Ενας υπάλληλος γραφείου κηδειών συνεννοείται με το παιδί του στο τηλέφωνο σαν να μην τρέχει τίποτε, καθώς δίπλα του, ένα νεκρό παιδί κείτεται στο φέρετρο. Ένας άντρας περνά μόνος του τα Χριστούγεννα ζεσταίνοντας φαΐ στον φούρνο των μικροκυμάτων. Μια κοπέλα ζητά συγνώμη από μια άλλη για το μπούλινγκ που της έκανε στο σχολείο, καθώς περιμένουν τυχαία το ίδιο λεωφορείο. Τρεις εργαζόμενοι σε σφαγείο με τα ματωμένα μαχαίρια τους, χοροπηδούν υπό τους ήχους του “Τζινγκλ Μπελς”. “Μα, ταινία ήταν αυτό;”, αναρωτήθηκε στο τέλος η διπλανή μου. Χαμογέλασα. Δεν της απάντησα. Μόνο σκέφτηκα: “Δεν ξέρω τι ήταν, αλλά θα το σκέφτομαι για καιρό”.