Το Ιράν απέρριψε εκ νέου την Παρασκευή τους ισχυρισμούς πως το ουκρανικό επιβατηγό αεροσκάφος που συνετρίβη κοντά στην Τεχεράνη την Τετάρτη, με αποτέλεσμα τον θάνατο 176 ανθρώπων κατερρίφθη από πύραυλό του.
Ο επικεφαλής της υπηρεσίας πολιτικής αεροπορίας του Ιράν δήλωσε ότι ήταν «βέβαιος» πως το αεροπλάνο δεν επλήγη από πύραυλο, απαντώντας σε ηγέτες δυτικών χωρών που ανέφεραν ότι το αεροπλάνο χτυπήθηκε από αντιαεροπορικό πύραυλο, πιθανώς κατά λάθος. Σημειώνεται πως αργά την Πέμπτη κυκλοφόρησε βίντεο όπου το αεροπλάνο φαίνεται να δέχεται χτύπημα πάνω από την Τεχεράνη.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Νέες κυρώσεις από τις ΗΠΑ στο Ιράν
Παράλληλα, το Ιράν ανακοίνωσε ότι επιθυμεί να «κατεβάσει» το ίδιο το υλικό των μαύρων κουτιών, σημειώνοντας ότι θα χρειαστούν ένας με δύο μήνες για εξαγωγή συμπερασμάτων από τα μαύρα κουτιά. Όπως ανέφερε η ιρανική κυβέρνηση, εάν χρειαστεί βοήθεια, θα ζητηθεί από τη Ρωσία, τον Καναδά, τη Γαλλία ή την Ουκρανία- συμπληρώνοντας η έρευνα στο σύνολό της μπορεί να κρατήσει ένα με δύο χρόνια.
Από πλευράς του ο Ουκρανός πρόεδρος Βολόντιμιρ Ζελένσκι είπε ότι δεν μπορεί να αποκλείσει ένα πυραυλικό πλήγμα, αλλά κάτι τέτοιο δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμα. Σύμφωνα με το Κίεβο, οι ερευνητές του θέλουν να διερευνήσουν τον χώρο της συντριβής για κομμάτια ρωσικού πυραύλου που χρησιμοποιείται από το Ιράν.
Το ζήτημα της συντριβής του αεροπλάνου εντάσσεται πλέον στο ευρύτερο πλαίσιο της κρίσης στην περιοχή και των διεθνών πιέσεων προς το Ιράν, μετά από μήνες εντάσεων με τις ΗΠΑ και διαδοχικές ενέργειες μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσιγκτον. Υπενθυμίζεται πως την προηγούμενη εβδομάδα οι ΗΠΑ εξόντωσαν τον Ιρανό υποστράτηγο Κασέμ Σολεϊμανί σε επίθεση με drone στο Ιράκ, προκαλώντας τα αντίποινα του Ιράν, που εξαπέλυσε επίθεση με πυραύλους εναντίον αμερικανικών βάσεων σε ιρακινό έδαφος. Η επίθεση αυτή έλαβε χώρα λίγο πριν τη συντριβή του ουκρανικού Boeing 737 της Ukraine International Airlines, και δυτικοί αναλυτές και ηγέτες εκτιμούν ότι το αεροσκάφος καταρρίφθηκε από την ιρανική αεράμυνα, η οποία είχε ενεργοποιηθεί λόγω των εντάσεων στην περιοχή.
Ο Καναδός πρωθυπουργός, Τζάστιν Τριντό, επικαλούμενος πληροφορίες και στοιχεία από καναδικές υπηρεσίες, απέδωσε τη συντριβή του αεροσκάφους- το οποίο μετέφερε και 63 Καναδούς- σε πύραυλο, αν και σημείωσε πως «μπορεί να μην έγινε από πρόθεση». Από πλευράς του ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, είπε πως «κάποιος μπορεί να έκανε ένα λάθος», ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, σημείωσε ότι υπάρχουν πλέον πληροφορίες που υποδεικνύουν πως το αεροσκάφος χτυπήθηκε από ιρανικό πύραυλο, ενδεχομένως όχι σκόπιμα. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας δήλωσε πως η Μόσχα δεν βλέπει να υπάρχουν βάσεις για να κατηγορηθεί το Ιράν για τη συντριβή.
Από πλευράς του, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ εκτίμησε την Παρασκευή ότι δεν υπάρχει «κανένας λόγος να μην πιστέψει» τις πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η συντριβή μπορεί να οφείλεται σε κατά λάθος εκτόξευση αντιαεροπορικού πυραύλου.
«Δεν θα υπεισέλθω σε λεπτομέρειες όσον αφορά τις πληροφορίες μας αλλά αυτό που μπορώ να πω, είναι ότι δεν έχουμε κανένα λόγο να μην πιστέψουμε τις πληροφορίες που είδαμε σε διάφορες πρωτεύουσες των συμμάχων του ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ από τις Βρυξέλλες.
Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ υπογράμμισε την ανάγκη «ενδελεχούς έρευνας, της διακρίβωσης όλων των γεγονότων» και τη σημασία «μιας πλήρους συνεργασίας εκ μέρους των Ιρανών σε μια τέτοια έρευνα».
Η γαλλική υπηρεσία διερεύνησης αεροπορικών δυστυχημάτων, ΒΕΑ, ανακοίνωσε ότι θα συμμετέχει στην έρευνα, ενώ Αμερικανός αξιωματούχος, επικαλούμενος δορυφορικά δεδομένα, είπε ότι η Ουάσιγκτον κατέληξε με μεγάλο βαθμό βεβαιότητας στο συμπέρασμα ότι αντιαεροπορικοί πύραυλοι κατέρριψαν το αεροσκάφος λόγω λάθους. Όπως σημείωσε, τα δεδομένα δείχνουν το αεροπλάνο να πετά για δύο λεπτά μετά την αναχώρησή του από την Τεχεράνη, όταν εντοπίζονται δύο θερμικά ίχνη αντιαεροπορικών πυραύλων. Μια έκρηξη έλαβε χώρα κοντά και θερμικά δεδομένα έδειξαν ότι το αεροπλάνο φλεγόταν ενώ έπεφτε.
Όπως προαναφέρθηκε, το Ιράν απορρίπτει αυτούς τους ισχυρισμούς, χαρακτηρίζοντάς τους «ψυχολογικό πόλεμο» εναντίον του. «Όλες αυτές οι χώρες πολίτες των οποίων ήταν πάνω στο αεροπλάνο μπορούν να στείλουν εκπροσώπους, και προτρέπουμε τη Boeing να στείλει αντιπρόσωπό της να συμμετέχει στη διαδικασία διερεύνησης του μαύρου κουτιού» είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Άλι Ραμπιέι. Επίσης, Ιρανός αξιωματούχος δήλωσε στο BBC ότι υπάρχουν έγγραφα που δείχνουν ότι το αεροπλάνο είχε πρόβλημα μηχανικής φύσης πριν την απογείωση, ωστόσο Ουκρανοί αξιωματούχοι παρέκαμψαν τις σχετικές ενστάσεις/ επισημάνσεις. Επίσης, αναφορές και εικόνες από τον χώρο της συντριβής υποδεικνύουν καθαρισμό και απομάκρυνση των συντριμμιών με μπουλντόζες- κάτι που ο Ιρανός πρεσβευτής στη Βρετανία διέψευσε.
Αμερικανοί, Καναδοί και Γάλλοι αντιπρόσωποι ήταν να ταξιδέψουν στην Τεχεράνη για συναντήσεις σχετικά με την έρευνα, μετέδωσαν τα ιρανικά ΜΜΕ. Σημειώνετια πως η Ουάσιγκτον και η Οτάβα δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις με την Τεχεράνη.
Η Transportation Safety Board of Canada ανακοίνωσε ότι διοργανώνει επίσκεψη στον χώρο της συντριβής για διερεύνησή του, μετά από ιρανική πρόσκληση, ενώ η αμερικανική NTSB (National Transportation Safety Board) ανακοίνωσε ότι έχει ορίσει αντιπρόσωπο για να συμμετέχει στην έρευνα. Η Boeing ανέφερε πως θα στηρίξει την NTSB- υπενθυμίζεται ότι η εταιρεία έχει δεχτεί βαρύ πλήγμα από δύο αεροπορικές τραγωδίες με συντριβές 737 ΜΑΧ, που είχαν ως αποτέλεσμα το μοντέλο να σταματήσει να πετά πέρυσι. Σημειώνεται πως το αεροπλάνο που συνετρίβη είχε κατασκευαστεί το 2016, και ανήκε στην προηγούμενη γενιά από αυτή του ΜΑΧ.
Το πλαίσιο της έντασης
Οι εντάσεις στην περιοχή φαίνονται να συντηρούνται σε υψηλά επίπεδα γενικότερα, ακόμα και αν οι κυβερνήσεις ΗΠΑ και Ιράν φαίνονται να αποφεύγουν να συνεχίσουν (τουλάχιστον άμεσα) την έντονη αντιπαράθεση. Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν νέες κυρώσεις, ενώ το Ιράν απέρριψε το κάλεσμα του Ντόναλντ Τραμπ για νέα συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα και αξιωματούχοι του απείλησαν με νέες επιθέσεις.
Οι προβληματισμοί πως η Μέση Ανατολή οδεύει προς μια γενικευμένη σύγκρουση μειώθηκαν όταν ο Τραμπ απέφυγε να διατάξει περαιτέρω στρατιωτικές ενέργειες, και ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν είπε ότι οι πυραυλικές επιθέσεις στις βάσεις στο Ιράκ όπου βρίσκονται αμερικανικές δυνάμεις «ολοκλήρωσαν» την αντίδραση της Τεχεράνης.
Ωστόσο η επόμενη κίνηση της κάθε πλευράς είναι άγνωστη. Ιρανοί στρατηγοί συνέχισαν τα συνηθισμένα μπαράζ προειδοποιήσεων προς την Ουάσιγκτον και ο Τραμπ είπε ότι επιβλήθηκαν νέες κυρώσεις, καθώς οι Δημοκρατικοί αντίπαλοί του επικρίνουν τους χειρισμούς του στην κρίση.
Το Ιράν εκτόξευσε την Τετάρτη πυραύλους εναντίον βάσεων στο Ιράκ όπου σταθμεύουν αμερικανικά στρατεύματα σε αντίποινα για τον φόνο σε επίθεση αμερικανικού drone του γνωστού Ιρανού υποστρατήγου Κασέμ Σολεϊμανί στη Βαγδάτη στις 3 Ιανουαρίου. Ο Τραμπ είπε ότι δεν σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν Αμερικανοί στρατιώτες στα πλήγματα και ότι το Ιράν φαίνεται να αποκλιμακώνει, προσθέτοντας πως η Ουάσιγκτον δεν θέλει να χρησιμοποιήσει τις ένοπλες δυνάμεις της.
Οι εκατέρωθεν ενέργειες λαμβάνουν χώρα μετά από μήνες εντάσεων που έχουν αυξηθεί από τότε που ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και επέβαλε εκ νέου κυρώσεις που έπληξαν τις ζωτικής σημασίας για την Τεχεράνη εξαγωγές πετρελαίου της.
Ο Τραμπ είπε πως είναι καιρός οι διεθνείς δυνάμεις να αντικαταστήσουν τη συμφωνία του 2015 με μια νέα συμφωνία ώστε το Ιράν να μπορέσει να «ευημερήσει».
Απαντώντας στο κάλεσμα του Τραμπ για μια νέα συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα, ο πρεσβευτής του Ιράν στα Ηνωμένα Έθνη, Ματζίντ Ταχτ Ραβαντσί, είπε ότι η Τεχεράνη δεν μπορεί να εμπιστευτεί οποιαδήποτε ιδέα διαλόγου όταν είναι αντιμέτωπη με «οικονομική τρομοκρατία» κυρώσεων, μετέδωσαν ιρανικά ΜΜΕ.
Οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν επίσης εξαπέλυσαν νέες απειλές προς την Ουάσιγκτον, με έναν υψηλόβαθμο διοικητή να προειδοποιεί για «σκληρότερη εκδίκηση σύντομα» και άλλον έναν να λέει πως τα πυραυλικά πλήγματα την Τετάρτη ήταν μόνο η αρχή μιας σειράς επιθέσεων ανά την περιοχή. Παρόλα αυτά, την Τετάρτη ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Τζαβάντ Ζαρίφ είχε πει ότι η Τεχεράνη δεν επιθυμεί κλιμάκωση.
(με πληροφορίες από BBC, Reuters, ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP)